انفطار

 

شکافته شدن

 

مفهوم کلی سوره

 

يادآورى رستاخيز و ويژگى هاى آن

هشدار در مورد كم فروشى 

 

اسامی سوره

 

انفطار، إذا السماء انفطرت، انفطرت، منفطره.

 

علت نام‌گذاری

 

«سوره انفطار» و «سوره انفطرت» و «سوره منفطره»؛ نام هاى اين سوره «انفطار» (شكافته شدن) و «انفطرت» و [«منفطرة» (شكافته شده)] است كه از آیۀ اول اين سوره گرفته شده اند كه از شكافته شدن آسمان در آستانه ى رستاخيز سخن مى گويد.

«سوره إذا السماء انفطرت»؛ به خاطر شروع سوره با عبارت إذا السماء انفطرت به این نام مشهور گشته است. در لسان روایات هم نوعا از این نام استفاده شده است.

 

تعداد آیات

 

سوره انفطار نوزده آیه دارد.

 

تعداد کلمات

 

سوره انفطار هشتاد کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

 

تعداد حروف

 

سوره انفطار سیصدوبیست‌وهفت حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

 

اهداف و آموزه ها

 

محور اصلى سوره انفطار، رستاخيز و بيان نشانه ها و ويژگى هاى آن روز است.

 

محتوا و موضوعات

 

در سوره انفطار به پنج موضوع در رابطه با قیامت اشاره شده:

اشراط‌الساعة: يعنى حوادث عظيمى كه در پايان جهان و در آستانه قيامت رخ مى دهد؛

توجه انسان به نعمتهاى خداوند كه سراسر وجود او را فرا گرفته، و شكستن غرور او، تا خود را براى معاد آماده سازد؛

اشاره به فرشتگانى كه مامور ثبت اعمال انسانها هستند؛

سرنوشت نيكان و بدان در قيامت؛

گوشه اى از سختيهاى آن روز بزرگ.

 

فضائل، خواص و ثواب قرائت

 

ابى‌بن‌كعب از پيغمبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله روايت نموده كه فرمود: «كسى كه سوره انفطار را قرائت نمايد خداوند به عدد هر قبرى يك حسنه و به عدد هر قطره اى صد حسنه به او عطا فرمايد و روز قيامت خداوند كار او را اصلاح فرمايد».

حسن‌بن‌ابى‌العلاء از امام صادق عليه‌السلام روايت نموده كه فرمود«كسى كه دو سوره اذا السماء انفطرت و اذا السماء انشقت را قرائت كند و در نماز واجب و نافله اين دو را جلوى چشم خويش قرار دهد (يعنى مرتّب بخواند و تأمل در آيات آن دو كند) خداوند او را محجوب به حجاب و پرده نكند و چيزى او را مانع از خدا نشود و همواره به سوى خدا نظر و خدا به او نظر (رحمت) كند تا از حساب مردم فارغ شود».

 

محل نزول

 

سوره انفطار در مكه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نازل شده است.

 

زمان نزول

 

تاريخ نزول سوره انفطار بعد از اسراء و قبل از هجرت پيامبر به مدينه است و بعد از سوره نازعات نازل شده است.

 

فضای نزول

 

با توجه به اینکه سوره انفطار در اواخر حضور پیامبر در مکه و قبل از هجرت آن حضرت به مدینه نازل شده است و با توجه به وضعیت آن روز که مشرکان به انکار قیامت می‌پرداختند خداوند متعال در جواب آنها این سوره را نازل نمود و به برخی از اشراط‌الساعة و سرنوشت افراد مؤمن و کافر و شرایط سخت آن روز اشاره می‌کند. همچنین با توجه دادن انسان به نعمت‌هاى وجودیش و شكستن غرورش، انسان را براى معاد آماده می‌سازد.

 

ترتیب در مصحف

 

سوره انفطار هشتادودومين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.

 

ترتیب بر اساس نزول

 

سوره انفطار هشتادودومين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره نازعات نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

 

ارتباط با سوره قبلی

 

چون سوره تکویر در ذكر هول‌ها و خطرهاى روز قيامت بود خداوند سوره انفطار را هم به مثل آن افتتاح نمود تا متّصل به آن شود، اتصال مانند به مانند.

 

ویژگی

 

سوره انفطاراز سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند. 

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

کل سوره انفطار به مبحث قیامت و احوال مؤمنان و کافران در آن روز می‌پردازد.