- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فرهنگ و تاریخ
- تاریخ و تمدن
- فوج نجات ، شکستن محاصره تبریز

فوج نجات ، شکستن محاصره تبریز

فوج نجات، گروهی شبهنظامی بود که در دوران جنبش مشروطه ایران و محاصره تبریز، به منظور شکستن محاصره شهر در سال 1288 خورشیدی تشکیل شد. اگر می خواهید در مورد فوج نجات بیشتر بدانید این بخش آسمونی را حتما مطالعه نمایید چرا که به معرفی کامل گروه فوج نجات می پردازیم.
رهبری گروه فوج نجات را هوارد باسکرویل، معلم آمریکایی مدرسه مموریال بر عهده داشت.
فوج نجات و محاصره تبریز
در روزهایی که محمدعلیشاه، مجلس را به توپ بسته و مشروطهخواهان را در شهرهای مختلف سرکوب کرده بود، مشروطهطلبان تبریز، به رهبری ستارخان و باقرخان با درخواست شاه برای تسلیم شدن، مخالفت کردند. در مقابل، شاه نیز دستور محاصره تبریز را داد. پس از حدود 10 ماه محاصره و در شرایطی که آذوقه شهر به پایان رسیده و بسیاری از مردم از گرسنگی جان میباختند، حدود 150 نفر از جوانان شهر که بیشترشان از دانشآموزان مدرسه مموریال بودند، به رهبری هوارد باسکرویل که یکی از معلمهای آمریکایی همان مدرسه بود، تشکیل شد. هدف آنها شکستن محاصره و آوردن غذا از روستاهای اطراف بود.
سرانجام فوج نجات
باسکرویل که در آمریکا دوره نظامیگری را دیده بود، در حیاط ارگ تبریز، به شاگردانش تعلیمات نظامی میداد. او از سربازانش پیمان گرفته بود که «در هر جنگی که رخ دهد، پیشرو باشند و چون به دشمن نزدیک شوند در بند سنگر نبوده، فداییوار به دشمن یورش ببرند.»
فوج نجات در سحرگاه روز دوشنبه 30 فروردین 1288(28 ربیع الاول 1327 هق )، با حمله به لشکر محاصرهکنندگان وابسته به شاه به رهبری صمد شجاعالدوله در شام غازان، قصد شکستن محاصره را داشتند که در همان آغاز درگیریها هوارد باسکرویل، فرمانده گروه به ضرب گلولهٔ محاصرهکنندگان کشته شد. پس از آن اعضای دیگر گروه جنگ را ادامه داده و عدهٔ دیگری از آنها نیز کشته شده و پیشروی کمی حاصل شد. در نهایت فوج نجات در شکستن محاصره ناکام ماندند.
میرزا محمدعلی خان بن قنبرعلی اصفهانی ِسدهی معروف به سروش اصفهانی تحت تاثیر رشادت های آنان ترجیع بندی طولانی با تکرار مصرّعی ِزیر سرود (یک گل نصرانی اشاره به باسکرویل است)
سیصد گل سرخ، یک گل نصرانی / مارا ز سر بریده می ترسانی؟
ما گر زسر بریده می ترسیدیم / در محفل عاشقان نمی رقصیدیم

اعضاء فوج نجات
عدهای از اعضای گروه فوج نجات تبریز به رهبری باسکرویل. میدان مشق. 1909 میلادی.
از چپ به راست (ایستاده): م. معتمدالتجار، کریم اسکندانی، رضازاده شفق، حسن کوزهکنانی، عباسعلی حریری، رضا پاکنیا، زینال بالازاده.
(نشسته): کریم رفیعی، علی بیرنگ حریری، محمدعلی پاکنیا، احمد قزوینی، احمد بالازاده، علی پستخانه، ابراهیم قفقایچی.
برخی از اعضای فوج نجات عبارت بودند از: معتمدالتجار، حسن علیزاده، میرزا علی خان پستخانه، میرزا احمد قزوینی، حسین آقا قنادیزاده، صادق رضازاده شفق، مهدی علویزاده، کربلایی علی حریری، حسین خان کرمانشاهی، میرزا احمدخان مشکوه، کریم اسکندرانی، رضا پاکنیا، زینالعابدین بالازاده، ابراهیم قفقایچی، حسن کوزهکنانی، کریم رفیعی، محمدعلی پاکنیا، احمد بالازاده.