- آسمونی
- مجله اینترنتی
- فرهنگ و تاریخ
- آداب و رسوم
- عید نوروز در شهرهای ایران

عید نوروز در شهرهای ایران
نوروز در استانها و شهرهای مختلف کشورمان به شیوههای مختلفی گرامی داشته میشود که هر یک زیبایی خاصی به این جشن ملی و باستانی میبخشند. آسمونی در این بخش آداب و رسوم و آیین گرامیداشت نوروز در استانهای مختلف ایران را برای شما عزیزان منتشر میکند.
خراسان شمالی
ترکمنها عقیده دارند زمانی که جمشید به عنوان چهارمین پادشاه پیشدادیان بر تخت سلطنت نشست آن روز را نوروز نامیدند. ترکمنها در این روزها با پختن غذاهای معروف نوروزی مانند: نوروز کجه، نوروز بامه، سمنی (سمنو) و اجرای بازی های مختلف توسط جوانان ترکمن حال وهوای دیگری به این جشن و شادی میدهند. در ایام نوروز مسابقات مختلفی در بین ترکمن ها برگزار می شود که می توان به مسابقات اسب دوانی، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، خروس جنگی، شاخ زنی میش ها، شطرنج بازی، مهره بازی و تاب بازی اشاره کرد. همچنین دید و بازدید در ایام نوروز در میان مردم ترکمن از جایگاه و منزلت خاصی برخورداراست.
نوروز در خراسان رضوی
مردم خراسان رضوی برای فرا رسیدن نوروز تدارک ویژه ای می بینند که صله رحم شاخص ترین و نظافت منزل و تهیه لباس نو متداول ترین آنهاست. در این استان هفت سین و سیزده بدر جایگاه خاصی دارد و مردم با توجه به تعطیلات این روزها به آشتی و همدلی اهمیت ویژه ای می دهند.
نوروز در خراسان جنوبی
در شهر بیرجند با کاشت سرسوزی (کاشتن سرسبزی) مردمان به استقبال عید می روند؛ مردمان قدیم برخلاف جوانان امروز این آداب و رسوم کهن را گرامی داشته و در حفظ و بهتر برگزار کردن آن تلاش فراوان داشتند. اهالی بیرجند به فروردین، ماه نوروز می گویند.
شـیرینــی پـزان، نـان پـزان، کدورت زدایی، پرداخت دین، فاتحه خوانی، خانه تکانی سال نو و آماده کردن آجیل شب عید مانند کشمش، عناب، نقل، پخته و تفت دادن یا شور کردن تخمه و پسته و دید و بازدید بزرگان فامیل و اقوام از مراسم مرسوم در این ایام است که با شور خاصی انجام می شود.
کاشتن سرسبزی یا به قول بیرجندی ها سرسوزی (sar suzi) یکی از آیین های پابرجا در ایام عید است که حدود یک ماه مانده به عید در ظرف های کوچک یا بزرگ مقداری جو، گندم، عدس یا ماش می کارند تا روز عید سرسبز باشد.
پاکیزه بودن در هنگام ورود سال نو نیز از آدابی است که اهالی بیرجند مقید به انجام آن هستند و اعتقاد دارند که سال نو را باید با تنی پاک آغاز کرد.
حنابندان یکی دیگر از مراسم مردم این سرزمین است که برخی از بزرگسالان با آمدن عید نوروز با رنگ کردن موهای سر و انگشتان خود با حنا به استقبال نوروز می روند. یکی دیگر از مراسم نوروزی در استان خراسان جنوبی، رسم شاه مولایی است که در مناطق شهری و روستایی خراسان جنوبی مرسوم است و انجام آن بدین ترتیب است که چند روز مانده به نوروز افراد خیر و معتمدان محل با مراجعه به ثروتمندان اقدام به تهیه اجناس مورد نیاز نیازمندان کرده و آنها را بین افراد نیازمند تقسیم می کنند.
یکی دو ماه مانده به نوروز مردمان بیرجند به بازار می روند و لباس عیدشان را می خرند. پارچه هایی معمولا خریداری می شود که دارای رنگ روشن و سرخ یا زرد باشد . وسایل خانه نیز باید عوض یا تمیز شود. سفره سفیدی به عنوان سفره هفت سین در صبح عید برپا می شود.

نوروز در زنجان
در استان زنجان همانند سایر استان ها آداب نوروز با برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، خانه تکانی، سبزه عید، چیدن سفره هفت سین، خرید لباس نو ، آداب دید و بازدید های نوروزی و... همراه است و در سیزده به در زنجانی ها به گردشگاه های طبیعی و دامنه کوه ها می روند و این روز را با صرف ناهار و گره زدن سبزه به اتمام می رسانند.
نوروز در تهران
در تهران جشن نوروز با آداب و رسوم ویژه ای همراه است که میتوان به حضور حاجی فیروز از اوایل اسفند در شهر اشاره کرد. در روز عید مردم به دید و بازدید می پردازند و لباس های نو و تمیز به تن می کنند و در سیزدهمین روز فروردین، مردم سبزه ای را که پیش از فرا رسیدن عید در خانه سبز کرده اند به صحرا می برند و آن را به آب روان می سپارند. غذای اصلی روز سیزده به در کوکو سبزی است. در این روز بازی های متنوع همراه با اشعار مناسب اجرا می شود.
نوروز در سمنان
آیین های نوروزی در این استان به دو بخش پیش و پس از نوروز تقسیم می شود:
یکی از آداب استقبال از نوروز در استان سمنان نوروزخوانی است،این آیین که درگذشته رواج بیشتری داشته بیشتر از نیمه دوم اسفندماه آغاز می شود. نوروزخوانان بصورت فردی و یا درگروه های دو و سه نفره درمحله های شهر و روستا گردش کرده و با خواندن ابیاتی فرارسیدن نوروز را نوید می دهند.
یکی دیگر از آیین های استقبال از بهار در استان سمنان، رویاندن دانه گندم، جو، عدس، شاهی و.... برای تهیه سبزه نوروزی است،زنان کدبانو سبزه را در ظروف مختلف و یا بر روی کوزه های گلی سبز می کنند. در شهر سمنان و برخی دیگر نقاط نهادن پیاز گُل نرگس، سیر و سُنبل در میان کوزه های حفره دار مرسوم است.
از دیگر آیین های نوروزی در این استان پخت سمنو در روزهای پایانی سال است، آداب و رسوم مربوط به پخت سمنو در شهرهای سمنان و مهدیشهر به نسبت دیگر نقاط چشمگیرتر است. دید و بازدید ازدوستان و آشنایان نیز با گذشت دقایقی از تحویل سال آغاز شده و تا پایان تعطیلات نوروزی ادامه می یابد.
پخت انواع آش و غذاهای محلی ازجمله سبزی پلو، ته چین، آش رشته، آش انار، انجام بازی های محلی و تاب سواری، خواندن ابیات و ترانه های محلی و نیز انداختن سبزه های نوروزی در آب روان از جمله آداب سیزده به در است.
نوروز در قزوین
مردم استان قزوین از اوایل اسفند و با خانه تکانی خود را برای استقبال از بهار آماده میکنند. قزوینی ها با چیدن سفرههای پارچه ای قلمکار و ظروف رنگارنگ بلوری، انواع شیرینیهای خانگی، انجیر، آلبالوی خیس شده، نخود، کشمش و نقل و نوعی توت که با خمیر پودر پسته و بادام درست میکنند، از مهمانان خود پذیرایی کرده و به آنها تخممرغ رنگ شده (با پوست پیاز) هدیه می دهند.
آنها از روز نخست عید به دید و بازدیدهای خانوادگی می پردازند و این کار را تا قبل از سیزده به در ادامه می دهند.
در روز سیزده به در مردم در طبیعت دور هم جمع میشوند و به شادی میپردازند؛ همچنین رسم است تا هر کس کنار رودخانه برود و هفت سنگ کوچک را به نیت رفع و دفع بلا و بیماری به داخل آب پرتاب کند و دختران دم بخت سبزه گره بزنند. در پایان نیز سبزهها را به آب انداخته و به خانههای خود باز میگردند.
نوروز در سیستان و بلوچستان
مردم در ایام نوروز لباس نو می پوشند و به دیدار یکدیگر می روند. مردم سیستان روز عید به کوه خواجه می روند و در بزرگداشت جشن نوروز شادی می کنند. خصومت ها را در روزهای عید نادیده می گیرند و صلح و آشتی می کنند.
نوروز در کرمان
مردم استان کرمان هم مانند سایر هموطنان خود سال نو را با آداب و رسوم خاصی آغاز می کنند. خانه تکانی از آداب مرسوم در بین مردم کرمان است.
سهن (sehen) ریختن و پختن کماچ و سمنو از جمله آداب قدیمی و مراسم خاص مردم استان کرمان قبل از ایام عید است.
عید دیدنی کوچکترها از بزرگان فامیل و هدیه دادن بزرگان به بچه ها را از دیگر آداب مرسوم عید نوروز در استان کرمان است. در برخی شهرستانها از جمله شهربابک، سیرجان و بم مردم شنبه اول سال به گردش و تفریح می روند و اقدام به پختن آش می کنند.
در روز 13 فروردین نیز سبزه ها را به خارج از خانه می برند و برای رفع بلا در آب روان یا سر چهار کوچه می ریزند. مردم استان کرمان از قدیم روز 13 فروردین را نحس می شمردند و برای رفع بلا به دامان کوه و دشت پناه می بردند. عده ای حتی تا 13 فروردین به مسافرت نمی رفتند و باور داشتند که سیزده گیر می شوند. در حال حاضر این باورها بسیار کمرنگ شده است.
نوروز در هرمزگان
یکی از آداب کهن این منطقه که از سدههای پیش همچنان پابرجاست، استقبال از عید نوروز با آتشافروزی شب چهارشنبهسوری است. در آخرین چهارشنبه هر سال، مردم به ویژه کودکان و جوانان با پوشال و هیزم آتش روشن میکنند و از روی آن میپرند و جمله معروف «زردی من از تو، سرخی تو از من» را تکرار میکنند. در روز چهارشنبهسوری در خانوادهها نباید نفرینی از دهان کسی خارج شود؛ زیرا مردم استان بر این باورند که در روزهای ماه آخر سال جمعا 1999 قضا و بلا نازل میشود که 999 مورد آن فقط به چهارشنبهسوری مربوط است.
در این روز اگر کسی لباس دوخته شده خود را از خیاطی بیاورد، باید هم وزن آن خرما یا شکر یا برنج به یک نفر فقیر صدقه بدهد.
عصر چهارشنبهسوری کوزه نو یا کهنهای را در خانه به زمین میزنند تا بشکند و بر این باورند که به جای آوردن این رسم، قضا و بلا را دور میکند.
هم زمان با تحویل سال نو و فرا رسیدن عید نوروز مردم لباسهای نو میپوشند، به دید و بازدید میپردازند و کین و کدورتها را از دل میزدایند. شادی و سرور عید نوروز تا چندین روز به طول میانجامد و در این روزها، آشنایان و خویشاوندان جهت تبریک سال نو به دیدار هم میروند.
نوروز در مازندران
عید نوروز در مازندران هم همانند دیگر شهرهای استان های ایران با کاشت سبزه و جشن چهارشنبه سوری قبل از عید شروع می شود. نوروزخوانی یکی از مراسم مردم مازندران است. هدیه دادن بزرگترها به کوچکترها همچنان در مازندران مرسوم است.