صنعت خودرو سازی در ایران

صنعت خودروسازی ایران، پس از صنعت نفت فعال‌ترین صنعت ایران است.هم‌اکنون ایران با ساخت 1،395،421 دستگاه خودرو و 35،901 دستگاه خودروی تجاری (در سال 2009) دوازدهمین خودروساز بزرگ دنیا و بزرگترین خودروساز خاورمیانه شده است.در سال 2009 ایران از لحاظ سرعت رشد صنعت خودرو مقام پنجم دنیا را پس از چین، تایوان، رومانی و هند کسب کرد. در سال 2001، 13 شرکت دولتی و خصوصی در ایران وجود داشت که در میان آنها ایران خودرو و سایپا صاحب 94% از کل تولیدات بومی بودند.شرکت ایران خودرو با در سال 2001 با تولید پیکان (که بعدها در سال 2005، سمند جایگزین آن شد) 61% بازار و سایپا در همان سال 33% بازار خودروی ایران را به خودشان اختصاص دادند. تولیدات خودروی ایران در چند گونه خودروی مختلف موجود می‌باشد:خودروهای مسافری، چهار چرخ محرک، ون، کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و پیکاپ‌ها.در ایران حدود 500،000 نفر (تقریبا 2.3% تمامی نیروی کار) بطور مستقیم در صنعت خودروسازی و بسیاری دیگر در صنایع مرتبط کار با این صنعت کار می‌کنند.تقریبا 75% کل تولیدات خودروی کشور را خودروهای مسافری و 15% آن را خودروهای پیکاپ دربر می‌گیرند.

بازار فروش و تولیدات بومی

در سال 2008، سازمان نوسازی و گسترش صنایع ایران آگهی داد که 54% تولیدات خودروی ایران متعلق به سایپا و 46% آن متعلق به ایران خودرو است.با اینکه هر دو شرکت در بورس اوراق بهادار تهران فهرست شده‌اند اما هنوز دولت صاحب 40% هر دو شرکت است.در ژولای 2010، دولت 18% سهام ایران خودرو و سایپا را با قیمت 2 میلیارد دلار فروخت و سهام خود را در هر دو شرکت به 20% رسانید. دیگر خودروسازها مانند گروه بهمن، کرمان موتورز، رخش خودرو، کیش خودرو، رانیران، تراکتورسازی، شهاب خودرو و دیگران، روی هم فقط 6% خودروهای ایران را می‌سازند؛ این شرکت‌ها تنوع گوناگونی از گونه‌های خودرو می‌سازند:موتورسیکلت، خودروهای مسافری، ون‌ها، کامیون‌های کوچک، کامیون‌های اندازه متوسط، کامیون‌های سنگین، مینی‌بوس‌ها، اتوبوس‌های بزرگ و دیگر خودروهای تجاری و عمومی برای تامین نیاز کشور.

صادرات

در سال 2007 ایران حدود 500 میلیون دلار خودرو صادر کرده است؛ تا مارس 2009، این رقم به 1 میلیارد دلار رسید.

جستارهای وابسته

مکانیک خودرو

خودرو





تحریم‌ خودروسازی ایران به رشد این صنعت منتهی می‌شود

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت خودرو‌سازی‌ کشور از سوی غرب، گفت: کشورهای غربی باید بدانند که با تحریم صنعت خودروسازی به عنوان صنعت مادر بحران در کشور رخ نخواهد داد. به گزارش گروه دریافت خبر خبرگزاری خانه ملت؛ موید حسینی‌صدر عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت افزود: بی‌شک تحریم‌های اخیر اعمال شده علیه صنعت‌ خودروسازی ایران کشورهای تحریم‌کننده را با مشکلات متعددی مواجه خواهد کرد. نماینده مردم خوی در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه توجه ما نباید به ضررهای احتمالی کشور فرانسه در پی زیر پاگذاشتن تفاهم نامه اخلاقی و تحریم صنعت خودرو ایران باشد، تصریح کرد: اینکه ما فکر کنیم در تحریم‌ها طرف مقابل چقدر آسیب‌ می‌بیند و متضرر می‌شود بحث ابتدایی و انفعالی است. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با اشاره به تحریم‌های اعمال شده علیه صنعت خودرو‌سازی‌ کشور از سوی غرب، گفت: کشورهای غربی باید بدانند که با چنین تحریم‌هایی بحران در کشور رخ نخواهد داد. نماینده مردم در مجلس نهم، با تأکید بر اینکه ایران تاکنون از سد تمامی تحریم‌ها با موفقیت گذشته، عنوان کرد: بی‌شک تحریم صنعت خوردوسازی کشور نیز به رشد و ارتقا این صنعت در کشور منتهی خواهد شد. عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت،‌ با بیان اینکه مسئولان باید با تمام توان مشکلات به وجود آمده در کشور به علت تحریم‌ها را مرتفع کنند، افزود: در حوزه خودروسازی مشکلات حاصل تحریم‌ها قابل حل بوده و هیچ نگرانی در این خصوص وجود ندارد. نماینده مردم خوی در مجلس، با بیان این مطلب که کشور‌های غربی با اعمال تحریم‌ها خواهان بروز بحران در کشور ما هستند،‌ گفت: مستکبران باید بدانند که همانگونه که ایران اسلامی در مقابل تحریم‌ها ایستادگی کرده از این پس نیز با موفقیت طی مسیر خواهد کرد. به گزارش مجلس نیوز (پایگاه خبری فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس شورای اسلامی)، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، یادآور شد: خودرو‌سازی یک صنعت مادر برای کشور به شمار می‌رود که اشتغال و سودآوری بالای برای اقتصاد دارد و تمامی تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب ترس از پیشرفت ایران است.

غول‌های خودروسازی به ایران باز می‌گردند؟

با رویکرد جدید ایران در عرصه دیپلماسی و سفر اخیر رئیس جمهور به سازمان ملل متحد، اخبار پراکنده‌ای در مورد تاثیر لغو احتمالی تحریم‌ها بر صنعت خودروسازی منتشر شد؛ برخی از کاهش قیمت‌ها می‌گویند و برخی دیگر از بازگشت قریب الوقوع خودروسازان بزرگ به بازار ایران خبر می‌دهند.

در سال‌های اخیر به علت شدت گرفتن تحریم‌های یکجانبه غرب علیه ایران، خودروسازان بزرگ خارجی بازار ایران را ترک کردند و شرکت‌های چینی جایگزین شدند. حتی شایعاتی مبنی بر ورود خودروهای روسی هم به گوش می‌رسید که انتظار می‌رود در با شرایط موجود این روند به زودی متوقف شود. قطعا حضور خودروسازانی مثل پژو، رنو و کیا و هیوندایی در خیابان‌ها از دید مردم و مسئولان اتفاق خوشایندتری تلقی می‌شود.

دبیر انجمن قطعه سازان ایران هم همین عقیده را دارد و می‌گوید «هم به نفع ما و هم به نفع شرکت‌های غربی است که همکاری‌ها از سر گرفته شود چون بازار ایران برای آن‌ها بسیار مناسب است.» ساسان قربانی در پاسخ به این سوال که چقدر زمان نیاز است تا شرایط مثل سابق شود می‌گوید «نباید توقع داشت همه مشکلات ظرف یک ماه حل شود. من فکر می‌کنم ما آثار تغییرات مثبت را در سال 93 خواهیم دید. البته شرایط بازار خودرو سریع‌تر از سایر حوزه‌ها بهبود می‌یابد چراکه تحریم‌های صنعت خودرو از سوی خود آقای اوباما وضع شده و لغو آن‌ها محتمل‌تر است. ضمن اینکه با فعال شدن بانک‌های ما برخی مشکلات دیگر هم حل خواهد شد»

منتظر بازگشت خودروسازان اروپایی باشید

«در صورت لغو تحریم صنعت خودرو، خودروسازان اروپایی برای بازگشت به بازار ایران صف خواهند بست» این جمله را چندی پیش یک عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان ایران بیان کرد. محمد رضا نجفی منش با کلی تعریف و تمجید از بازار ایران گفت «بازار یک میلیون دستگاهی خودروی ایران، بازاری جذاب و رویایی برای خودروسازان اروپایی است که در صورت برطرف شدن موانع سیاسی آرزوی حضور در آن را خواهند داشت» البته این خوشبینی فعالان صنعت خودرو در حالی که هنوز تکلیف ماجرای قیمت گذاری خودرو روشن نشده شتابزده به نظر می‌رسد. از یک سو شورای رقابت هنوز خود را مسئول می‌داند، از طرف دیگر می‌گویند قیمت گذاری به خود خودروسازان محول می‌شود یا شاید شورای نظارتی دیگری تشکیل شود. با گذشت دو ماه از تغییر و تحولات دولتی هنوز مشخص نیست کدامیک از این سناریو‌ها به وقوع می‌پیوندد.





کیا سراتو در ایران تولید خواهد شد؟

آیا در صورت لغو احتمالی تحریم شرکت‌های بزرگ خودروسازی به ایران باز خواهند گشت؟ دبیر انجمن خودروسازان در پاسخ به این سوال می‌گوید «کل کشور به مذاکرات اخیر و فعالیت‌های دولت جدید خوشبین است و صنعت خودروسازی هم در صورت لغو تحریم‌ها روزهای بهتری را در پیش خواهد داشت. همین الان هم قرار شده نمایندگان شرکت‌های بزرگ به ایران دعوت شوند و حتی وزیر صنعت هم گفته با آن‌ها جلسه می‌گذارد» او در مورد اینکه چه شرکت‌هایی فعالیت خود را در ایران از سر خواهند گرفت می‌گوید «طبیعتا ایران خودرو از پژو دعوت می‌کند، پارس خودرو از نیسان و گروه بهمن نماینده مزدا را به ایران دعوت می‌کند. سایپا هم احتمالا با کیا همکاری خود را شروع می‌کند. قبل از اینکه شرکت‌ها با ما قطع همکاری کنند قرار بود ما کیا سراتو را در ایران تولید کنیم که امیدواریم این پروژه از سرگرفته شود»





رنو به ایران برگشت، برنگشت؟

اخیرا برخی خبرگزاری‌های داخلی خبر داده بودند که شرکت خودروسازی رنو فرانسه بعد از حدود دو ماه تعلیق فعالیت‌هایش در ایران مجددا با شرکت‌های خودروساز ایرانی همکاری می‌کند. در اواسط تیرماه خبر تعلیق فعالیت‌های شرکت خودروسازی رنو در ایران در راس اخبار رسانه‌ها قرار گرفت و شرکت رنو طی نامه‌ای به قطعه‌سازان، خبر از تعلیق فعالیت‌های خود در ایران داد و عنوان کرد که با شرایط فعلی توان ادامه کار را ندارد. رنویی‌ها البته ابراز امیدواری کرده‌ بودند که با بهبود اوضاع، دوباره در کنار خودروسازی ایران قرار می‌گیرند و برنامه‌های مشترکشان را به پیش می‌برند، منتها به شرط فراهم شدن شرایط برای ادامه همکاری.

با اینکه تولید مگان و تندر 90 طی دو ماه اخیر به کمترین میزان خود رسیده بود اما طی روزهای گذشته با از سرگرفتن فعالیت‌های رنو در ایران و ارسال قطعه به خودروسازان دوباره تولید این دو محصول رنو در ایران از سرگرفته شده است. این اتفاقات در حالی رخ داده که انجمن جهانی خودرو در جدید‌ترین گزارش خود اعلام کرد ایران در 6 ماه نخست امسال 359 هزار و 670 دستگاه خودرو تولید کرده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 38. 5 درصد کاهش نشان می‌دهد. انجمن جهانی خودرو در جدید‌ترین گزارش خود، تولید خودرو در 6 ماهه نخست سال 2013 را در میان 40 کشور جهان از جمله ایران را مورد بررسی قرار داده است.

بر اساس این گزارش، ایران در نیمه نخست سال جاری میلادی 359 هزار و 670 خودرو تولید کرده است که از این میزان 310 هزار و 600 دستگاه را خودروی شخصی و 49 هزار و 70 دستگاه را خودروهای تجاری تشکیل می‌دهد. بر این اساس، تولید خودروی ایران نسبت به مدت مشابه سال گذشته 38. 50 درصد کاهش یافته است و از جایگاه هجدهم در سال گذشته به رتبه 21 نزول کرده است.

اکنون به نظر می‌رسد علی رغم توصیه تحلیلگران سیاسی بیشتر فعالان صنعتی و از جمله خودروسازان امیدوارند موانع سیاسی واردات به ایران پس از مذاکرات سرنوشت ساز ژنو برطرف شود، مذاکراتی که از مدت‌ها پیش گمانه زنی‌های مثبت در مورد آن آغاز شده است.