لیلا شاهپوری
زمان مطالعه: 3 دقیقه
شب یلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است.
در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از 30 آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. با آسمونی همراه باشید.
خانواده های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایج تر از همه هندوانه را مهیا و دور هم صرف می کنند. پس از صرف تناولات، قصه گویی پیرترها برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال گیری با دیوان حافظ رایج است. در لرستان به شب یَلدا، «شو اول قاره» (قاهاره) می‌گویند. ریشه نام و دیگر واژه‌ها «یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای «زایش» و «تولد» است. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته است. در آثارالباقیه بیرونی، ص 255، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده‌است و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است. چلّه، دو موقعیت گاه‌شمارانه در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است. واژه چلّه برگرفته از چهل (معین، ذیل واژه) و مخفف «چهله» و صرفاً نشان دهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است.
شب یلدا چه زمانی است ؟
شب یلدای امسال سه شنبه 30 آذر 1400 هجری شمسی
مصادف با Tuesday, 21 December 2021 میلادی
و برابر با 16 جمادی الاولی 1443 هجری قمری می باشد.
پیشینه شب یلدا :
چله و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است. مردم روزگاران گذشته که کشاورزی بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند. آنان ملاحظه می کردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می‌شوند و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش‌اند.
مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی – هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاه تر می‌شوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید (مهر) نامیده و آن را آغاز سال قرار دادند. کریسمس مسیحیان نیز ریشه در همین اعتقاد دارد{مدرک}در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع می‌شد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده می کند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است.
در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده است: یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شب هاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می کند و گویند آن شب به غایت شوم و نامبارک می باشد و بعضی گفته اند شب یلدا یازدهم جدی است. تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانی‌ترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر می‌پاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا می‌رسید، آتش می‌افروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و پایکوبی و گفتگو به سر می‌آوردند و خوانی ویژه می‌گستردند، هرآنچه میوه تازه فصل که نگاهداری شده بود و میوه‌های خشک در سفره می نهادند. سفره شب یلدا، «میَزد» Myazd نام داشت و شامل میوه‌های تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» Lork که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار می‌شد. در آیین‌های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می‌گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآورده‌ها و فراورده‌های خوردنی فصل و خوراک‌های گوناگون، خوراک مقدس مانند «می‌زد» نیز نهاده می‌شد.
43 نظرثبت نظر شما
شنبه 30 آذر 1398 18:28
شب یلدا 30 ادره یلدا مبارک
چهارشنبه 27 آذر 1398 20:05
شب یلدا شنبه شبه یا جمعه شب
سه شنبه 26 آذر 1398 00:25
یلدا هرچی افغانی که در ایران هستن مبارک و همین طور خودم که تو آمریکام مبارک مبارک افغان ها?
چهارشنبه 12 دی 1397 00:02
# مردمی نژاد ۱۴۰۰
پنج شنبه 29 آذر 1397 20:27
عشق فقط یک کلام محموده و والسلام
پنج شنبه 29 آذر 1397 17:17
ببخشید پنجشنیه شب شب یلدا ست یا جمعه شب ؟ اگه بگید ممموم میشم
پنج شنبه 29 آذر 1397 16:23
شب یلداتون شیک خوش بگذره افغانی در ایران
پنج شنبه 29 آذر 1397 16:22
شب یلداتون شیک خوش بگذره مریمم افغانی در ایران
پنج شنبه 29 آذر 1397 19:35
?
پنج شنبه 29 آذر 1397 22:19
شب یلدایی شمام مبارک
جمعه 30 آذر 1397 00:07
ف تا امشب شب یلدا تاون مبارک
پنج شنبه 29 آذر 1397 10:11
لایک داری درست میگی
یکشنبه 25 آذر 1397 18:38
ممنون از اینکه یاد آوری کردید
یکشنبه 25 آذر 1397 18:37
ممنون از اینکه یاد آوری کردید
یکشنبه 25 آذر 1397 00:36
مرسى سايت آسمونى
چهارشنبه 21 آذر 1397 20:48
مرسی از پورتال آسمونی برای پوشش مناسبتها
سه شنبه 28 آذر 1396 14:50
● مراسم و آداب جشن برای در امان بودن از خطر اهریمن، در این شب همه دور هم جمع می شدند و با برافروختن آتش از خورشید طلب برکت می کردند. آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادی دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آینده گویی می کنند. جشن شب یلدا جشنی است که از ۷ هزارسال پیش تاکنون در میان ایرانیان برگزار می شود. ۷ هزار سال پیش نیاکان ما به دانش گاه شماری دست پیدا کردند و دریافتند که نخستین شب زمستان بلندترین شب سال است. یکی دیگر از دلایل برگزاری این جشن، شب زادروز ایزدمهر یا میترا است. مهر به معنای خورشید است و تاریخ پرستش آن در میان ایرانی ها و آریایی ها به پیش از دین زرتشت بازمی گردد که پس از ظهور زرتشت این پیامبر او را اهورامزدا تعریف کرد. یکی از ایزدان اهورایی مهر بود که هم اکنون بخشی از اوستا به نامش نامگذاری شده. در «مهریشت» اوستا آمده است؛ «مهر از آسمان با هزاران چشم بر ایرانی می نگرد تا دروغی نگوید».
پنج شنبه 23 آذر 1396 00:29
من از شیکاگو مسیج میدم . یلدا 96 مبارک :)
دوشنبه 20 آذر 1396 11:49
خدایا به حق این شب مبارک مملکت ما رو از شر این چیزایی که خودت داری میبینی از شر اختلاس. بیکاری و فقر. اعتیاد. ربا خواری. کاغذ سازی و جعل.آخوند. سرباز سایبری. چپاول و دورویی. بی عدالتی. بی مسئولیتی و رشوه گیری و پارتی بازی خلاص کن. الهی آمین
پنج شنبه 16 آذر 1396 02:55
!December 21, 2017 is Thursday, not Tuesday
پنج شنبه 16 آذر 1396 21:51
sorry & thank you
دوشنبه 22 آبان 1396 20:39
شب یلدا رو من چک کردم شب پنج شنبه هستشا ۳۰اذر چجوری حساب کردین شده سه شنبه این همه هم نظر دادن یکی متوجه اشتباه بودنش نشده
سه شنبه 7 آذر 1396 12:28
درود بر شما اصلاح شد با تشکر
یکشنبه 21 آبان 1396 21:51
۲۱ دسامبر ۲۰۱۷ پنج شنبه هست نه سه شنبه.
سه شنبه 7 آذر 1396 12:40
درود بر شما اصلاح شد