جام جهانی فوتبال نوجوانان از آغاز تا امروز

جام جهانی فوتبال نوجوانان از آغاز تا امروز-world cup for teenagers from beginning to today

جایی برای درخشش پدیده های گمنام

اختصاصی آسمونی / مهدی زارعی

جام جهانی فوتبال نوجواانان از جمله تورنمنت هایی است که شکل گیری آن به دوران ریاست ژوآئو هاوه لانژ برزیلی در فیفا و حمایت اسپانسرهایی چون کوکاکولا و آدیداس بازمی گردد.

حالا که مسابقات سال 2019 این تورنمنت به میزبانی برزیل و در غیاب ایران در حالی برگزاری است، مروری داریم بر ادوار مختلف این بازیها و نوجوانانی که بعدها به ستارگان فوتبال جهان تبدیل شدند. 1985 (چین) زنگ آغاز اولین دوره جام‌جهانی نوجوانان در 31 جولای 1985 به صدا درآمد سن قانونی تعیین شده از سوی فیفا 16 سال اعلام شده بود و این بدان معنا بود که بازیکنان بالاتر از 16 سال حق شرکت در این مسابقات را نداشتند. سهمیه حضور در بازی‌ها به شکل عادلانه‌ای بین قاره‌ها تقسیم شده بود. از آسیا به جز چین میزبان دو نماینده دیگر (عربستان و قطر) راهی مسابقات شده بودند و استرالیا نیز تنها نماینده اقیانوسیه بود. سهمیه سایر کنفدراسیون‌ها نیز سه تیم بود نیجریه، گینه، کنگو (آفریقا) آمریکا، کستاریکا، مکزیک (آمریکا شمالی، مرکزی و حوزه دریای کارائیب "کونکاکاف") آرژانتین، بولیوی، برزیل (آمریکای جنوبی) ایتالیا، مجارستان و آلمان غربی (اروپا) تیمها در چهارگروه 4 تیمی با یکدیگر رقابت کردند. زمان هر مسابقه هشتاد دقیقه بود و طی 32 دیدار 91 بار دروازه تیمها گشوده شد (میانگین 8/2 گل برای هر مسابقه). دیدار نهایی در روز 11 آگوست برگزار شد. قبل از آن تیم برزیل با پیروزی 4 بر یک مقابل گینه به عنوان سومی مسابقات دست یافته بود. اما در فینال آلمان غربی و نیجریه با یکدیگر نبرد کردند. حضور "مارسل ویتژک" که تا قبل از دیدار نهایی 8 بار دروازه حریفان را باز کرده بود و عنوان آقای گلی و جایزه کفش طلای خود را قطعی کرده بود سبب امیدواری فراوان ژرمن‌ها شده بود. اما نمایندگان قاره سیاه آلمان را (2-0) شکست دادند و فاتح اولین دوره بازی‌ها شدند. در این دوره یک میلیون و 231 هزار نفر از بازی‌ها دیدن به عمل آوردند که این رکورد تا به امروز دست نخورده مانده است. جایزه توپ طلا هم به "ویلیام" برزیلی رسید که بهترین و مؤثرترین چهره جام بود. از بین نوجوانان آن روزگار "فرناندو ردوندو" (آرژانتین) و "هرنان مدفورد" (کستاریکا) بعدها نامور گشتند و بالاخره آن که... جایزه بازی جوانمردانه نیز به آلمان غربی تعلق گرفت.

1987(کانادا) دومین دوره جام جهان نوجوانان از دوازدهم جولای 1987 با حضور 16 تیم در کانادا برگزار شد. سهمیه قاره‌ها تغییری نکرده بود و تیمهای ایتالیا، شوروی، فرانسه (از اروپا) بولیوی، برزیل و اکوادور (آمریکای جنوبی) آمریکا، مکزیک و کاندا (کونکاکاف) استرالیا (اقیانوسیه) مصر، نیجریه و ساحل عاج (آفریقا) عربستان، قطر و کره جنوبی (آسیا) در شرایطی درچهار گروه به رقابت پرداختند که از ابتدا نیز مشخص بود که در کشور کم‌جمعیت کانادا استقبال چندانی از بازی‌ها به عمل نخواهد آمد. حضور تنها 169160 تماشاگر نیز مؤید این مسأله بود. در این مسابقات نیجریه مدافع عنوان قهرمانی باز هم به فینال صعود کرد اما در روز 25 جولای پس از تساوی (1-1) مقابل اتحاد جماهیرشوروی در ضربات پنالتی (4-2) شکست خورد. در دیدار رده‌بندی نیز ساحل عاج پس ازتساوی (1-1) مقابل ایتالیا موفق شد که در وقت اضافی گل دوم را به ثمر رسانده و عنوان سومی را از آن خود سازد. گل پیروزی بخش ساحل عاج را "موسی ترائوره" به ثمر رساند تا تعداد گلهایش به 5 رسیده و به همراه "یوری نیکیفوروف" روس به عنوان بهترین گلزن مسابقات شناخته شود. اما کفش طلا تنها به یک بازیکن اختصاص یافت و به همین جهت سایر عوامل (از قبیل تعداد بازی‌ها و پاسهای گل مهاجم) مورد نظر قرار گرفت تا "ترائوره" کفش طلا را از آن خود سازد توپ طلا به "فیلیپ اوسوندو" از نیجریه رسید. در بین بازیکنان حاضر در این جام "میرجلال کاسیموف" روس (با اصلیت ازبک) و "امانوئل پتی" فرانسوی بعدها مشهورتر ازسایر بازیکنان شدند. جایزه بازی جوانمردانه نیز به تیم قهرمان (شوروی) اختصاص یافت.

1989 (اسکاتلند) برای نخستین بار در تاریخ برگزاری جام‌جهانی نوجوانان خبری از تیمهای آفریقایی در بین بزرگان نبود و این آسیایی‌ها بودند که جای آفریقایی‌ها را اشغال کرده بودند. بازی‌ها درروز دهم ژوئن در اسکاتلند آغاز شد و تا 24 ژوئن ادامه یافت. این بار تیمهای اسکاتلند، پرتغال و آلمان غربی (اروپا) آرژانتین، برزیل و کلمبیا (آمریکای جنوبی) آمریکا، کوبا، کانادا (آمریکای شمالی و مرکزی) نیجریه، غنا و گینه (آفریقا) استرالیا (اقیانوسیه) عربستان، بحرین و چین (آسیا) در بازی‌ها شرکت کردند. مسابقات همچنان در دو وقت 40 دقیقه‌ای برگزار می‌شود و در مجموع 77 گل در مسابقات به ثمر رسید تا میانگین 4/2 گل برای هر بازی به جای نهاده شود. این کمترین معدل گل در تاریخ این بازی‌ها لقب گرفت. بزرگ‌ترین شگفتی‌ بازی‌ها در مرحله یک چهارم نهایی رخ داد که تیم بحرین موفق شد برزیل را از دو مسابقات خارج سازد! اما بحرینی‌ها در نیمه نهایی از پس عربستان بر نیامدند تا راهی دیدار رده‌بندی شده و در آن جا نیز (3-0) از پرتغال شکست بخورند. اما عربستان در تنها حضور یک تیم آسیایی در فینال به لطف جوانی به نام "محمد الدعایه" – که دروازه‌بانی را از برادر بزرگ‌تر و ملی‌پوش خود آموخته بود موفق شد اسکاتلند میزبان را (2-2) متوقف ساخته و در ضربات پنالتی (5-4) به پیروزی برسند. این آغازی بر درخشش الدعایه درمهار ضربات پنالتی بود. با این حال هر چند که توپ طلای بازی‌ها برای نخستین بار به یک دروازه‌بان رسید اما این دروازه‌بان "جیمز ویل" اسکاتلندی بود. از این مسابقات 256 هزار نفر دیدن به عمل آوردند و "لوئیزفیگو"(پرتغال) سرجینیو (برزیل و ستاره آینده میلان با لقب "کنکورد") و "کلودیو رینا (آمریکا) در آینده نامی گشتند. بیشترین گل زده توسط یک بازیکن 3 عدد بود که توسط "خلیل الرواهی" (عربستان)، نلسون ژیل (پرتغال) و "فوده کامارا" (گینه) به ثمر رسید در میان این بازیکنان، این بازیکن گینه بود که برنده کفش طلای بازیها شد جایزه بازی جوانمردانه هم نصیب آسیا شد. بحرینی‌ها این افتخار را برای کشور و قاره خود به ارمغان آوردند.