آثار حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی

ابوالقاسم فردوسی طوسی در سراسر جهان معروف و شناخته شده است که آثار زیادی را از خود بر جای گذاشته است. آیا با آثار حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی آشنایی دارید؟ برای آشنایی با آثار حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید.

آثار حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی

به گزارش آسمونی ابوالقاسم فردوسی طوسی (زادهٔ 329 هجری قمری – درگذشتهٔ 416 هجری قمری، در طوس خراسان)، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران، است. برخی فردوسی را بزرگ‌ترین سرایندهٔ پارسی‌گو دانسته‌اند که از شهرت جهانی برخوردار است. فردوسی را حکیم سخن و حکیم طوس گویند.

پژوهشگران سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری از زمان سی سالگی فردوسی می‌دانند. تنها سروده‌ای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه پرآوازه‌ترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگ‌ترین نوشته‌های ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در 384 ه‍.ق، سه سال پیش از برتخت‌نشستن محمود، به‌پایان برد و در 25 اسفند 400 ه‍.ق برابر با 8 مارس 1010 م، در هفتاد و یک سالگی، تحریر دوم را به انجام رساند. سروده‌های دیگری نیز به فردوسی منتسب شده‌اند، که بیشترشان بی‌پایه هستند. نامورترین آن‌ها مثنوی‌ای به نام یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامه‌ای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. برابر کتابشناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با به‌شمارآوردن سروده‌های منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال 1385، تعداد 5942 اثر گوناگون در این سال‌ها نوشته شده‌است.

فردوسی دهقان و دهقان‌زاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌خواهی و هویت‌طلبی در میان ایرانیان سپری کرد. شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، عصری درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همهٔ آنانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهره‌گیری از آن سرمایه، توانست مطالب خود را چنین درخشان بپردازد. در نگاهی کلی دربارهٔ دانش و آموخته‌های فردوسی می‌توان گفت او زبان عربی می‌دانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. او پهلوی‌خوانی را به‌طور روان و پیشرفته نمی‌دانست، اما به‌گونهٔ مقدماتی مفهوم آن را دریافت می‌کرد. به‌هرروی، در شاهنامه هیچ نشانه‌ای دربارهٔ پهلوی‌دانی او نیست.

در «پیشگفتار بایسنقری» نام فردوسی با «حکیم» همراه است، که از دید برخی اشاره به حکمت خسروانی دارد. فردوسی در شاهنامه، فرهنگ ایران پیش از اسلام را با فرهنگ ایران پس از اسلام پیوند داده‌است. از شاهنامه برمی‌آید که فردوسی از آیین‌های ایران باستان مانند زروانی، مهرپرستی و مزدیسنا اثر پذیرفته، هرچند برخی پژوهشگران سرچشمهٔ این اثرپذیری‌ها را منابع کار فردوسی می‌دانند، که او به آن‌ها بسیار وفادار بوده‌است. همچنین، وی به‌سبب خاستگاه دهقانی، با فرهنگ و آیین‌های باستانی ایران آشنایی داشت و پس از آن نیز بر دامنهٔ این آگاهی‌ها افزود، به‌گونه‌ای‌که این دانسته‌ها، جهان‌بینی شعری او را بنیان ریخت. آنچه که فردوسی به آن می‌پرداخت، جدای از جنبهٔ شعری، دانشورانه نیز بود؛ او افسانه ننوشت. فردوسی خرد را سرچشمه و سرمایهٔ تمام خوبی‌ها می‌داند. او بر این باور است که آدمی با خرد، نیک و بد را از یکدیگر بازمی‌شناسد و از این راه به نیک‌بختی این جهان و رستگاری آن جهان می‌رسد. فردوسی با ریزبینی، منابع خود — که بیشترینِ آن‌ها شاهنامهٔ ابومنصوری بود — را بررسی می‌کرد. او توانست از میان انبوه دانسته‌هایی که در دسترس داشت، مطالبی را گزیده و گردآوری کند که در یاد ایرانیان، ترکان و هندیان زنده بماند.

• شاهنامه
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/آغاز کتاب
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/اندر ستایش ابو منصور بن محمد
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بر تخت نشستن جمشید و پیدا کردن آلات جنگ و آموختن دیگر هنرها
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بر تخت نشستن ضحاک و بنیاد بیداد نهادن
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بر تخت نشستن طهمورث و پیدا کردن ائین رشتن و رام کردن جانوران
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بر تخت نشستن کیومرث و رشک بردن دیو اهرمن برو
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بر تخت نشستن هوشنگ و برآوردن آهن از سنگ
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/برگشتن جمشید از فرمان خدا و برگشتن روزگار ازو
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بند کردن طهمورث دیوان و مردن او
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/بنیاد نهادن جشن سده
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/تباه شدن روزگار جمشید از دست ضحاک
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/در آفرینش ماه
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/در ستایش امیر نصر برادر سلطان
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/در ستایش پیغمبر و یارانش
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/در ستایش سلطان محمود
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/دیدن ضحاک فریدون را در خواب
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/رفتن سیامک بجنگ دیو و کشته شدن او
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/رفتن هوشنگ و کیومرث به جنگ دیو سیاه و کشته شدن دیو و مردن کیومرث
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار اندر آفرینش آفتاب
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار اندر بنیاد نهادن کتاب و اندرز دوست درین باب
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار اندر زادن فریدون
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار اندر ستایش خرد
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار اندر فراهم آوردن شاهنامه
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار در آفرینش جهان
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار در آفرینش مردم
• شاهنامه (تصحیح ترنر ماکان)/گفتار در سرگذشت دقیقی شاعر
• شاهنامه/اندر خواب دیدن ضحاک فریدون را
• شاهنامه/اندر زادن فریدون
• شاهنامه/اندر ستایش ابومنصور بن‌محمد
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 1
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 10
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 2
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 3
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 4
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 5
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 6
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 7
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 8
• شاهنامه/اندر ستایش سلطان محمود 9
• شاهنامه/بنیاد نهادن جشن سده
• شاهنامه/پادشاهی آزرم دخت
• شاهنامه/پادشاهی اردشیر 1
• شاهنامه/پادشاهی اردشیر شیروی
• شاهنامه/پادشاهی اردشیر نکوکار
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 1
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 2
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 3
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 4
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 5
• شاهنامه/پادشاهی اسکندر 6
• شاهنامه/پادشاهی اشکانیان 1
• شاهنامه/پادشاهی اشکانیان 2
• شاهنامه/پادشاهی اشکانیان 3
• شاهنامه/پادشاهی اورمزد
• شاهنامه/پادشاهی اورمزد نرسی
• شاهنامه/پادشاهی بهرام اورمزد
• شاهنامه/پادشاهی بهرام بهرامیان
• شاهنامه/پادشاهی بهرام شاپور
• شاهنامه/پادشاهی بهرام گور
• شاهنامه/پادشاهی بهرام نوزده سال بود
• شاهنامه/پادشاهی بهمن اسفندیار سد و دوازده سال بود
• شاهنامه/پادشاهی پوران دخت
• شاهنامه/پادشاهی جمشید
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 1
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 10
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 11
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 12
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 13
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 2
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 3
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 4
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 5
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 6
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 7
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 8
• شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز 9
• شاهنامه/پادشاهی داراب دوازده سال بود
• شاهنامه/پادشاهی دارای داراب چهارده سال بود
• شاهنامه/پادشاهی زوطهماسپ
• شاهنامه/پادشاهی شاپور پسر اردشیر سی و یک سال بود
• شاهنامه/پادشاهی شاپور ذوالاکتاف 1
• شاهنامه/پادشاهی شاپور ذوالاکتاف 2
• شاهنامه/پادشاهی شاپور سوم
• شاهنامه/پادشاهی شیرویه 1
• شاهنامه/پادشاهی شیرویه 2
• شاهنامه/پادشاهی ضحاک
• شاهنامه/پادشاهی طهمورث دیوبند
• شاهنامه/پادشاهی فرایین
• شاهنامه/پادشاهی فرخ زاد
• شاهنامه/پادشاهی قباد چهل و سه سال بود
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 1
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 10
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 11
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 12
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 13
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 14
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 2
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 3
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 4
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 5
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 6
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 7
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 8
• شاهنامه/پادشاهی کسری نوشین روان چهل و هشت سال بود 9
• شاهنامه/پادشاهی کیخسرو شصت سال بود
• شاهنامه/پادشاهی کیکاووس و رفتن او به مازندران 1
• شاهنامه/پادشاهی کیکاووس و رفتن او به مازندران 2
• شاهنامه/پادشاهی کیکاووس و رفتن او به مازندران 3
• شاهنامه/پادشاهی کیومرث
• شاهنامه/پادشاهی گرشاسپ
• شاهنامه/پادشاهی گشتاسپ سد و بیست سال بود 1
• شاهنامه/پادشاهی گشتاسپ سد و بیست سال بود 2
• شاهنامه/پادشاهی گشتاسپ سد و بیست سال بود 3
• شاهنامه/پادشاهی گشتاسپ سد و بیست سال بود 4
• شاهنامه/پادشاهی گشتاسپ سد و بیست سال بود 5
• شاهنامه/پادشاهی لهراسپ 1
• شاهنامه/پادشاهی لهراسپ 2
• شاهنامه/پادشاهی لهراسپ 3
• شاهنامه/پادشاهی نرسی بهرام
• شاهنامه/پادشاهی نوذر 1
• شاهنامه/پادشاهی نوذر 2
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 1
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 2
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 3
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 4
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 5
• شاهنامه/پادشاهی هرمزد دوازده سال بود 6
• شاهنامه/پادشاهی همای چهرزاد سی و دو سال بود
• شاهنامه/پادشاهی هوشنگ
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد 1
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد 2
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد 3
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد بزهگر 1
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد بزهگر 2
• شاهنامه/پادشاهی یزدگرد هجده سال بود
• شاهنامه/تباه شدن روزگار جمشید
• شاهنامه/تهمورث
• شاهنامه/جمشید
• شاهنامه/خوالیگری کردن ابلیس
• شاهنامه/داستان اکوان دیو
• شاهنامه/داستان بیژن و منیژه 1
• شاهنامه/داستان بیژن و منیژه 2
• شاهنامه/داستان بیژن و منیژه 3
• شاهنامه/داستان بیژن و منیژه 4
• شاهنامه/داستان خاقان چین 1
• شاهنامه/داستان خاقان چین 2
• شاهنامه/داستان خاقان چین 3
• شاهنامه/داستان خاقان چین 4
• شاهنامه/داستان خاقان چین 5
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 1
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 2
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 3
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 4
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 5
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 6
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 7
• شاهنامه/داستان دوازده‌رخ 8
• شاهنامه/داستان رستم و اسفندیار 1
• شاهنامه/داستان رستم و اسفندیار 2
• شاهنامه/داستان رستم و اسفندیار 3
• شاهنامه/داستان رستم و اسفندیار 4
• شاهنامه/داستان رستم و اسفندیار 5
• شاهنامه/داستان رستم و شغاد
• شاهنامه/داستان سیاوش 1
• شاهنامه/داستان سیاوش 10
• شاهنامه/داستان سیاوش 11
• شاهنامه/داستان سیاوش 12
• شاهنامه/داستان سیاوش 2
• شاهنامه/داستان سیاوش 3
• شاهنامه/داستان سیاوش 4
• شاهنامه/داستان سیاوش 5
• شاهنامه/داستان سیاوش 6
• شاهنامه/داستان سیاوش 7
• شاهنامه/داستان سیاوش 8
• شاهنامه/داستان سیاوش 9
• شاهنامه/داستان ضحاک و پدرش
• شاهنامه/داستان کاموس کشانی 1
• شاهنامه/داستان کاموس کشانی 2
• شاهنامه/داستان کاموس کشانی 3
• شاهنامه/داستان کاموس کشانی 4
• شاهنامه/داستان کاموس کشانی 5
• شاهنامه/داستان هفتخوان اسفندیار 1
• شاهنامه/داستان هفتخوان اسفندیار 2
• شاهنامه/داستان هفتخوان اسفندیار 3
• شاهنامه/در آفرینش ماه
• شاهنامه/رزم کاووس با شاه هاماوران 1
• شاهنامه/رزم کاووس با شاه هاماوران 2
• شاهنامه/رفتن هوشنگ و کیومرث به جنگ دیو سیاه
• شاهنامه/ستایش پیغمبر صلی الله علیه
• شاهنامه/سهراب 1
• شاهنامه/سهراب 2
• شاهنامه/سهراب 3
• شاهنامه/ضحاک
• شاهنامه/فریدون
• شاهنامه/کشته شدن سیامک بر دست دیو
• شاهنامه/کیقباد
• شاهنامه/گفتار اندر آفرینش آفتاب
• شاهنامه/گفتار اندر داستان فرود سیاوش 1
• شاهنامه/گفتار اندر داستان فرود سیاوش 2
• شاهنامه/گفتار اندر داستان فرود سیاوش 3
• شاهنامه/گفتار اندر داستان فرود سیاوش 4
• شاهنامه/گفتار اندر ستایش خرد
• شاهنامه/گفتار اندر فراهم آوردن شاهنامه
• شاهنامه/گفتار در آفرینش عالم
• شاهنامه/گفتار در آفرینش مردم
• شاهنامه/گیومرت
• شاهنامه/منوچهر 1
• شاهنامه/منوچهر 2
• شاهنامه/منوچهر 3
• شاهنامه/منوچهر 4
• شاهنامه/منوچهر 5
• شاهنامه/نامه رستم فرخزاد به برادرش
• شاهنامه/هوشنگ