مد چیست؟ و مد گرایی تحت تاثیر چه عواملی به وجود می‏ آید؟

واژه «مد» در لغت به معنای سلیقه، اسلوب، روش شیوه و ...به کار می‏رود و در اصطلاح، عبارت است از روش و طریقه‏ای موقتی که براساس ذوق و سلیقه افراد یک جامعه و سبک زندگی از جمله شکل لباس پوشیدن، نوع آداب پذیرایی و معاشرت و تزیین و معماری خانه و را تنظیم می‏کند. بنابراین، می‏توان گفت مد به تغییر سلیقه ناگهانی و مکرر همه یا برخی از افراد یک جامعه اطلاق می‏شود و منجر به گرایش به رفتاری خاص، یا مصرف کالای به خصوصی، یا در پیش گرفتن سبکی خاص در زندگی می‏شود.

تاریخچه مدگرایی

با بررسی ابعاد مختلف حیات اجتماعی بشر، روشن می شود که پدیده مد همیشه در تاریخ بشر بوده است و منحصر به دوره معاصر نیست. هرگاه این پدیده در هر دوره‏ای از تاریخ آگاهانه و با گزینش و انتخاب و با توجه به فرهنگ و چهارچوب‏های فکری و اعتقادی جامعه صورت گرفته نه تنها موجب پیدایش نارسایی‏های فرهنگی و اجتماعی نشدهاست بلکه به عنوان یک دستاورد اجتماعی، به رشد فرهنگ جوامع کمک نموده و زمینه آراستگی مناسب جنبه ظاهری زندگی مردم و افراد را فراهم کرده است.

مدگرایی مثبت به معنای اقتباس از پیشرفت‏های اجتماعی دیگران و به کار بردن دستاوردهای مثبت تمدنی دیگران، ضمن برطرف ساختن کاستی‏های حیات اجتماعی، از دچار شدن زندگی انسان‏ها به یک نواختی پیش‏گیری کرده و روز به روز بر استحکام بیشتر پایه‏های زندگی کمک نموده و از پدیدآمدن رفتار و شیوه‏های ناخوشایندی که موجب دوری و یا نفرت و انزجار افراد از یکدیگر می‏گردد، جلوگیری به عمل آورده است.

عوامل و ریشه ‏های مدگرایی

انسان به گونه‏ای آفریده شده که همواره از حالت‏یکنواختی گریزان بوده و در مقابل، از تحول و نوآوری در زندگی استقبال می‏کند. این تمایل در حالت عادی و در صورتی که پذیرش تحول و نوآوری از روی آگاهی و به صورت تدریجی صورت پذیرد، ظاهر زندگی آدمی را خوشایند و دلپذیر می‏سازد. بنابراین میل به خودآرایی و زیباسازی محیط زندگی امری فطری است که به برکت آن، هم زمینه آراستگی صورت ظاهری محیط زندگی انسان فراهم می‏گردد و هم انگیزه تعالی و تداوم زندگی اجتماعی و روابط صحیح انسانی تقویت می‏شود. بدین‏سان عواملی که موجب ایجاد نفرت و انزجار افراد از یکدیگر و یا موجب یکنواختی زندگی بشر می‏شود، از محیط حیات اجتماعی دور شده و جنبه‏های مثبت کمال‏خواهی و زیبایی دوستی انسان، روز به روز شکوفاتر می‏گردد.

البته گرچه یکی از جلوه‏های کمال‏جویی و زیبایی دوستی انسان به ویژه در دورة جوانی توجه به زیبایی ظاهر است اما باید مراقب بود این فرایند، از حالت طبیعی خود خارج نشود زیرا همة استعدادهای فطری اگر از حالت طبیعی و معقول خود خارج شوند، جنبه انحرافی پیدا کرده، آثار سویی به بار می‏آورند.

به عنوان مثال میل به خودآرایی که ریشه در کمال‏جویی و زیباپسندی فطری انسان دارد اگر از روی غفلت، یا در نتیجة افراط و تفریط و یا تحت تاثیر القائات غلط عوامل جانبی، از مسیر طبیعی و درست‏خود خارج شود، سر از اموری چون خودنمایی، فخر فروشی، خودپرستی، مدپرستی و در می‏آورد. عواملی که هر یک از آنها به نوبه خود، موجب پیدایش انواع نارسایی‏ها، هوس‏بازی‏ها، رقابت‏های غلط و اسراف و تبذیرها خواهد شد و انسان را به حیوانی پست تبدیل خواهد کرد

بنابراین پیروی از مد و زیبایی‏خواهی و تنوع‏پسندی، ریشه در نهاد انسان دارد که نیازهایی چون تنوع، زیباخواهی و کمال‏جویی فطری منشا اصلی آن محسوب می‏شود. اما صورت‏های افراطی رایج این گرایش، (مدپرستی)، در نتیجة جهل و نا آگاهی و ضعف ارزش‏های معنوی و تبلیغات وسیع دشمنان و خودباختگی و تقلید کورکورانه از دیگران و یا آلوده شدن به رذایلی چون خودنمایی، فخرفروشی، احساس حقارت و خود کم‏بینی و. پیش می‏آید که برای افراد جامعه بسیار خطرساز است و باید از آن پرهیز کرد.