- آسمونی
- مجله اینترنتی
- تحصیل و آموزش
- پژوهش و نگارش
- ویراست، ویراستاری، ویرایش متن چیست؟
ویراست، ویراستاری، ویرایش متن چیست؟
ویرایشگری یا ویراستاری یا ادیتوری به فرایند انتخاب و آمادهسازی محصولات نوشتاری، دیداری، تصویری، شنیداری، و رسانهایِ برای انتقال اطلاعات میگویند. اگر می خواهید بدانید ویراست، ویراستاری، ویرایش متن چیست؟ این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید.
ویراست، ویراستاری، ویرایش متن چیست؟
در فرایند ویرایش ممکن است تصحیح، تلخیص (خلاصهسازی)، ساماندهی و بسیاری از تغییرات دیگر به قصد تولید اثری منسجم، یکدست، درست، دقیق و کامل صورت گیرد. به شخصی که ویرایش میکنند ویرایشگر یا ویراستار میگویند.
کار ویراست، ویراستاری، ویرایش متن
هر نوشته باید از جهات گوناگونی مانند محتوا، بیان، صحّت و اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علایم نگارشی بررسی و بازبینی شود. به این بازبینی «ویرایش» یا «ویراستاری» میگویند.
ویراستار موظف است که ضمن رعایت سبک صاحب نوشته یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار، گزافهگویی و عبارتهای بیشیرازه و پریشان را سامان دهد.
انواع ویراست، ویراستاری، ویرایش متن
ویرایش، از دیدگاهی کلی، به دو نوع اصلیِ «ویرایش عمومی» و «ویرایش ویژه» تقسیم میشود.
ویرایش عمومی: ویرایشهای «صوری»، «زبانی» و «محتوایی ـ ساختاری» که عموم نوشتهها، بدون توجه به محتوایشان، به همهٔ آنها نیاز دارند، رویهمرفته ویرایش عمومی نامیده میشوند. این سه نوع ویرایش معمولاً بهدستِ یک ویراستار به نام «ویراستار عمومی» انجام میشود.
ویرایش ویژه: هریک از ویرایشهای «ترجمه»، «علمی»، «تخصصی»، «گفتاری»، «تصویری»، «نمایهای»، «ادبی»، «تلخیصی» و «تصحیحی» که هر نوشته، بسته به محتوایش، ممکن است به یکی یا بیش از یکی از آنها نیاز داشتهباشد، «ویرایش ویژه» نامیده میشوند.
ریشهٔ واژه و مترادفهای ویراست، ویراستاری، ویرایش متن
ویرایش واژهای نو است که در دهههای اخیر وضع شدهاست و هممعنای اصلاح و تصحیح در امور نوشتاری است. البته ویرایش به معنای نسخهٔ تازهای از یک چیز هم بهکار میرود؛ مانند یک بازی رایانهای که نسخهٔ جدید آن «ویرایش جدید» نامیده میشود. به کسی که کار ویرایش را انجام میدهد، «ویراستار» یا «ویرایشگر» میگویند.
صادق کیا، که استاد دانشگاه تهران و رئیس فرهنگستان زبان ایران (فرهنگستان دوم) بودهاست، واژهٔ «ویراستن» را از فارسی میانه به فارسی نو آوردهاست و بر پایهٔ قواعد این زبان، از این واژه، صفت مفعولیِ «ویراسته»، صفت فاعلیِ «ویراستار»، و اسم مصدرِ «ویرایش» را ساختهاست.