آشنایی با بانک اطلاعاتی

اجزای تشکیل دهنده بانک اطلاعاتی

یک سیستم بانک اطلاعاتی از چهار مولفه تشکیل شده است: داده ها، سخت افزار، نرم افزار و کاربران. هرکدام از این چهار مولفه را در اینجا به طور مختصر مورد بررسی قرار می دهیم با آسمونی در این بخش همراه باشید.

1- داده ها
سیستم های بانک اطلاعاتی در کامپیوترهای شخصی و کامپیوترهای بزرگ مورد بهره برداری قرار می گیرند. بدیهی است قابلیت هایی که یک سیستم بانک اطلاعاتی ارائه می کند ، تا حد زیادی به کامپیوتری بستگی دارد که این سیستم بر روی آن کار می کند. سیستم ها بر روی کامپیوترهای بزرگ ، معمولا چندکاربره هستند ، در حالی که سیستم ها در کامپیوترهای کوچک ، تک کاربره هستند. سیستم تک کاربره سیستمی است که در آن ، در آن واحد فقط یک نفر می تواند از بانک اطلاعاتی استفاده کند و سیستم چندکاربره سیستمی است که در آن واحد چند نفر می توانند از یک بانک اطلاعاتی استفاده کنند. هرچند که این دونوع سیستم از دید کاربر چندان تفاوت نمی کند. یعنی هدف اصلی سیستم های چندکاربره این است که به کاربر اجازه دهند ، از آن به عنوان یک سیستم تک کاربره استفاده نماید. مشکلات مربوط به سیستم های چندکاربره به داخل سیستم ها بر می گردد ، نه به آنچه که در دید کاربر قرار دارد.

2- سخت افزار
قطعات سخت افزاری سیستم شامل موارد حافظه های جانبی(معمولا دیسک ها) که برای ذخیره ی داده ها به کار می روند و دستگاه های I/O (مثل درایورها و غیره)، کنترلرهای دستگاه ها ، کانال های I/O و غیره پردازنده های سخت افزار و حافظه های اصلی آن ها که برای پشتیبانی از اجرای نرم افزار بانک اطلاعاتی به کار می روند.

3- نرم افزار
بین بانک اطلاعاتی فیزیکی (مثلا داده های ذخیره شده) و کاربران سیستم ، لایه ای از نرم افزار وجود دارد که مدیر بانک اطلاعاتی و یا کارگزار بانک اطلاعاتی (DBMS) نام دارد.امکاناتی از قبیل اضافه و حذف فایل ها (یا جداول) ، بازیابی داده ها از آن ها و به هنگام رسانی داده های این فایل ها و جدول ها از طریق سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی ارائه می شود. یکی از کارهایی که سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی انجام می دهد این است که کاربران را از مواجه شده با جزییات سخت افزاری برحذر می دارد. (همان طور که سیستم های زبان برنامه سازی، برنامه نویسان کاربردی را از جزییات سخت افزار دور می کنند.) به عبارت دیگر سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی موجب می شود تا کاربران تصور کنند که بانک اطلاعاتی در سطح بالاتری از سخت افزار قرار دارد. و عملیات کاربران (مثل عملیات SQL) را پشتیبانی می کند. به چند نکته توجه داشته باشید:

سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی ، مهم ترین مولفه نرم افزاری در کل سیستم است. اما تنها مولفه نرم افزاری نیست. بقیه ی اجزای نرم افزاری عبارتند از : برنامه های کمکی، ابزارهای تولید برنامه های کاربردی، ابزارهای طراحی ، نویسندگان گزارش و (مهم تر از همه) مدیر تراکنش (Transaction Manager) یا ناظر TP (پردازنده تراکنش).

4- کاربران
دسته اول برنامه نویسان کاربردی هستند که مسئول نوشتن برنامه های کاربردی بانک اطلاعاتی اند که به زبان های خاصی مثل COBOL ، PL/1 ، ++C ، جاوا و یا زبان های نسل چهارم برنامه نویسی می کنند. این برنامه ها با ارسال درخواست مناسبی به DBMS به بانک اطلاعاتی دستیابی دارند (معمولا با دستورات SQL) برنامه ها می توانند به صورت دسته ای (Batch) و یا به صورت Online باشند که کاربران می توانند از طریق ایستگاه کاری ، پایانه یا کامپیوتر شخصی به طور محاوره ای به آن ها دستیابی داشته باشند.

دسته دوم از کاربران ، کاربران نهایی هستند که از طریق ایستگاه های کاری یا پایانه ها به سیستم دسترسی دارند. هر کاربر می تواند از طریق یکی از برنامه های کاربردی online که در پاراگراف قبلی نام برده شدند به بانک اطلاعاتی دستیابی داشته باشند. این کاربران همچنین از طریق واسطی که به عنوان بخشی از نرم افزار سیستم بانک اطلاعاتی است، به بانک اطلاعاتی دستیابی دارند. واسط ها به وسیله ی ابزارهای برنامه های کاربردی online نیز پشتیبانی می شوند، البته این برنامه ها پیش ساخته بوده، توسط کاربران نوشته نمی شوند.