برودت هوا چیست؟

برودت هوا به معنی خنکی، سردی، سرما، سردی مزاج، سردشدن هوا و به طور کلی کاهش دمای هوا است و همانطور که می‌دانید در فصل زمستان دمای هوای اغلب شهرها کاهش می‌یابد. آسمونی در این بخش مطالب جالبی در مورد برودت هوا، وارونگی دما و ایمنی در هوای سرد برای شما گردآوری کرده است.

چه دمایی هوای سرد محسوب می شود؟

"سرد" یک مفهوم ذهنی است. چیزی که برای شما سرد است ممکن است برای دیگری سرد نباشد. بنابراین، تعریف هوای سرد می‌تواند کمی دشوار باشد. اما دمای انجماد چیست؟ دمایی که در آن آب یخ می زند 32 درجه فارنهایت است. دمای انجماد نیز 0 درجه سانتیگراد و 273.15 کلوین است. در روزهای زمستانی زیاد می شنوید که "بیرون یخ زده است!" این اتفاق زمانی می افتد که زمانی که دما بالاتر از دمای انجماد واقعی باشد، اما همه چیز به این بستگی دارد که در کدام قسمت از جهان زندگی می کنید و درک شما از سرما چیست.

زمستان فصلی با روزهای کوتاه و شب‌های طولانی و سرد است. میانگین دمای زمستان معمولا در ماه دی به پایین‌ترین مقدار خود (در نیم‌کره شمالی) می‌رسد. بوران، برف، کولاک، یخ‌بندان معابر و جاده‌ها، مه و پوشیده شدن کوه‌ها از برف از خصوصیات فصل زمستان است که اغلب هر کدام به تنهایی باعث اختلال در عبور و مرور می‌شوند. پدیده هواشناسی نادری در طول زمستان با نام یخ‌مه رخ می‌دهد که متشکل از بلورهای یخ معلق در هوا است و تنها در دماهای بسیار پایین (زیر 30- درجه سانتیگراد) رخ می‌دهد.

در نیم‌کره جنوبی، به‌خاطر بیشتر بودن اقلیم اقیانوسی در مقایسه با نیم‌کره شمالی و در عین حال کمتر بودن خشکی در عرض‌های پایین‌تر از 40- درجه، زمستان خفیف‌تر و برف و یخ کمتر است. در این منطقه، بارش برف در نواحی مرتفع مانند رشته کوه‌های آند، کوه‌های نیوزیلند و مناطق جنوب پاتاگونیا در آمریکای جنوبی رخ می‌دهد. در قطب جنوب، برف در طول سال می‌بارد. فصل زمستان از لحاظ نجومی با نقطه انقلاب زمستانی که کوتاه‌ترین روز سال است آغاز شده و با نقطه اعتدال بهاری پایان می‌یابد.

علت برودت هوا چیست؟

علت سرد شدن زمین در زمستان، نه دوری آن از خورشید است و نه کمتر شدن فعالیت خورشید. زاویه محور چرخش زمین نسبت به صفحهٔ مداری زمین دارای انحراف 23٫44 درجه‌ایست و همین انحراف نقش مهمی در تغییرات آب و هوایی زمین دارد. در زمستانِ نیم‌کرهٔ شمالی، خورشید بر این مناطق به صورت مورب می‌تابد و پرتوهای موازی تابشی از خورشید باید سطحی بیضی‌وار را گرم کنند.

به علت کروی بودن زمین، این سطح بیضی‌وار کشیده‌تر نیز می‌شود و در نتیجه نور و گرمای کمتری به واحد سطح می‌رسد. ناظر زمینی، خورشید زمستانی را در ارتفاعی پایین‌تر از خورشید تابستانی می‌بیند. در مقایسه با این اثرات، تغییرات آب و هوایی در زیاد شدن فاصله زمین در مدار بیضوی‌اش با خورشید ناچیز است.

تقریبا هر جا که تغییر فصل‌ رخ می دهد و فصل ها از فصل گرم‌ تر به سردتر تغییر می‌کنند، هوا سردتر می‌شود. البته نقاطی وجود دارند که دمای پایین تری نسبت به سایر مکان ها دارند.

ایمنی در هوای سرد

سرویس ملی هواشناسی هر کشور طبق هر پیش بینی هشدارهایی را برای محافظت از مردم در هوای بسیار سرد دارد.  اما چه نوع هشدارهایی ممکن است هنگام برودت هوا وجود داشته باشد؟

اولین نوع هشداری که می تواند به شما در جلوگیری از خطرات هوای سرد کمک کند سرمای باد است. این مهمترین نوع هشدار در هوای سرد است. هشدارها و ساعت‌هایی برای خنک‌کننده باد وجود دارد. توصیه ها برای دمای سردتر باد در نظر گرفته شده است در حالی که هشدارها شدیدتر هستند. این هشدارها زمانی اعمال می‌شوند که دمای هوای سرد بین 10- و 24- درجه فارنهایت باشد.

نوع دوم هشدار که مربوط به هوای سرد و دمای بسیار سرد است، هشدار یخبندان است. هشدار یخبندان زمانی صادر می شود که احتمال یخ زدگی گسترده و قابل توجهی در طی 24 تا 36 ساعت آینده وجود داشته باشد. اطلاع از ساعت یخبندان به شما کمک می کند گرم بمانید.

چگونه بدن را در هوای سرد، گرم نگه داریم؟

اگر در هوای سرد هستید، چگونه خود را گرم نگه می دارید؟ اولین قدم این است که با انتخاب لباس مناسب، خود را برای بیرون آماده کنید. در اینجا چند نکته در مورد پوشیدن لباس در هوای سرد وجود دارد که همه می توانند از آن استفاده کنند:

1. لایه‌هایی از لباس‌های گشاد، سبک و گرم بپوشید
2. استفاده از کلاه و دستکش 
3. جوراب های ضخیم و پشمی

یادگیری نحوه لباس پوشیدن در سرمای شدید به شما کمک می کند از خطراتی مانند سرمازدگی و هیپوترمی جلوگیری کنید. سیستم لباس در هوای سرد شما باید حداقل سه لایه ای باشد: یک لایه زیرین که روی پوست قرار می گیرد، یک لایه میانی و یک لایه بیرونی. هر لایه با هم کار می کند تا شما را خشک و گرم نگه دارد. لایه زیرین تنها لایه ای است که باید نسبتا محکم باشد و از مواد جذب کننده رطوبت (نه پنبه) در ترکیب آن استفاده شده باشد.

گرم کردن خانه هنگام برودت هوا

هوای سرد می تواند برای انسان بسیار خطرناک باشد، اما برای ساختمان ها و خانه ها نیز خطراتی جدی به همراه دارد. آماده سازی خانه یا محل کار خود برای سرمای شدید یک نکته ایمنی مهم برای مکان هایی است که روزهای سرد زمستانی را تجربه می کنند. خسارات هوای سرد معمولاً به دو دسته تقسیم می شوند:

• آسیب یخبندان ناشی از نفوذ سرما
• آسیب مایع ناشی از برف و باران

آسیب معمول هوای سرد به ساختمان ها شامل ترکیدگی لوله ها، نشتی پنجره ها و خرابی آب است. چند نکته وجود دارد که به شما کمک می کند خانه و محل کار خود را برای هر دو نوع آسیب برودت هوا آماده کنید:

1. سیستم های گرمایشی خود را قبل از کاهش دما بررسی کنید.
2. زمانی که یخبندان پیش بینی می شود، گرمایش ساختمان های خود را افزایش دهید.
3. دستگاه های تهویه هوای خود را بررسی کنید.
4. محلول ضدیخ سیستم لوله کشی و ساختار اطراف آنها را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که سوراخ یا ترک وجود ندارد.
5. پنجره ها و درها در برابر آب و هوا باید مقاوم باشند و به خوبی تعمیر شوند.

وارونگی دما در فصل سرد

وارونگی دما یا وارونگی گرمایی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع دما نیز زیاد می‌شود و در این شرایط درجه حرارت پائین جو کمتر از طبقه فوقانی می‌باشد. در شهرهای بزرگ وارونگی دما معمولا باعث آلودگی هوا می‌شود.

عوامل زیر موجب می‌شود که هنگام شب تشعشع (از زمین) شدید شده و سطح زمین به سرعت حرارت خود را از دست دهد و خیلی زود سرد شود و وارونگی دما پدید آید.

• وجود هوای سرد و خشک که باعث جذب تشعشع جزئی حرارت زمین می‌گردد.

• آسمان صاف و بدون ابر که عمل تشعشع را سرعت می بخشد.

• هوای آرام و بدون باد که باعث عدم تداخل هوای سرد و گرم شود.

طبق آماری که در طول 5 سال از ایستگاه مهرآباد تهران گرفته شده است، بیشترین میزان ارتفاع وارونگی دما در فصل پاییز 419 متر، در فصل زمستان 404 متر، در بهار 354 متر و در تابستان 384 متر بوده است. همچنین میانگین مدت زمان وارونگی دما 239 روز بوده است که در بهار، 57 روز، در تابستان 61/2 روز، در پاییز 58 روز و در زمستان 61/2 روز بوده است. هوای شهر مشهد بیش از 270 روز در سال در حالت وارونگی قرار دارد.

هنگام وارونگی دما چه کنیم؟

• از ماسک مخصوص استفاده کنید.
• مایعات زیاد بنوشید.
• بیماران خاص و کودکان رفت‌وآمد خود را کمتر کنند.
• سوپ و مایعات گرم استفاده کنید.