آکواریوم چیست؟

همانطور که واژه باغ وحش برای اشاره به محلی که در آن جانوران روی خشکی زندگی می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد، واژه آکواریوم aquarium هم به یک بنای عمومی که در آن گروه زیادی از گونه‌های آبزی نگهداری می‌شوند اشاره می‌کند. آکواریوم‌ها معمولاً برای ایجاد فضایی زیبا در خانه و یا محل کار خریداری و یا ساخته می‌شوند.

تاریخچه

نگهداری موجودات آبزی در یک محیطِ مصنوعی توسطِ انسان، به هزاران سال پیش بر میگردد. سومری‌ها، ماهی‌ها را قبل ا اینکه به مصرفِ غذایی برسانند در حوضچه‌هایی نگهداری می‌کردند. همین کار را مصری‌ها نیز می‌کردند.

تقسیم بندی آکواریوم‌ها

1. جنس آب (آب شور و شیرین)
2. دما (آب سرد و گرم)
3. سکنه (جمعیتی، بی مهرگان، گوشتخوار،...)

وسائل مورد نیاز اصلی

1. آکواریوم: یا همان تانک
2. پایه: یا سطحی مقاوم که آکواریوم بر روی آن استقرار یابد
3. وسایل فیلتراسیون: (فیلترکفی، گپ، تاپ فیلتر، فیلتر سطلی)
4. وسایل هوادهی:(پمپ هوا، شلنگ هوا، ترمینال، سنگ هوا)
5. بخاری آکواریوم: جهت تنظیم دمای آب
6. دماسنج
7. شن

ویژگی‌ها و نگهداری

آکواریوم‌ها در ابعاد و در طرح‌های گوناگون ساخته می‌شوند و قیمت آن‌ها بستگی به جنس و ضخامت شیشه، لوازم و تزئینات، نوع ماهی‌ها، گیاهان و بعضی فاکتورهای دیگر دارد.

• پمپ هوا که یک وسیله ضروری است تا هوادهی در آب انجام شود و اکسیژن آب تأمین شود. پمپ هوا با لرزش خود هوا را به درون لوله‌ای که در ته آن سنگ هوا نصب شده منتقل می‌کند و سنگ هوا هم که در آب قرار دارد اکسیژن را وارد آب می‌کند.
• وسیله دیگر بخاری است که باید در دمای 28 و یا 30 درجه تنظیم گردد تا ماهی‌ها بتوانند زندگی و رشد مطلوبی داشته باشند و دچار بیماری نشوند.

بخاری‌های آکواریم به دو دسته اتوماتیک و غیر اتوماتیک تقسیم می‌شوند.

• داخل آکواریم باید یک دماسنج قرار داده و یا روی شیشه آن نوع چسبنده آن نصب شود تا همیشه از دمای دقیق آب اطلاع داشته باشیم.

وسیله دیگری که برای آکواریوم استفاده می‌شود و به زیبایی آن کمک زیادی می‌کند نوعی لامپ مهتابی با نور بنفش، آبی و یا سفید است. این لامپ‌ها نه تنها برای زیبایی مهم هستند بلکه برای رشد سالم‌تر گیاه‌ها و آبزیانِ داخلِ آکواریوم ضروری می‌باشند. به طورِ معمول باید لامپِ آکواریوم حدآقل 6 ساعت در روز روشن باشد.

• هیچگاه نباید آکواریم را با مواد شیمایی مانند مایع ظرفشویی، پودرهای شوینده، صابون، و... شست و فقط با آب و نمک باید شسته شود. البته گاهی برای از بین بردن رسوب‌های ناشی از تبخیر آب می‌توان از تفالهٔ آبلیمو استفاده کرد به گونه‌ای که تفاله‌ها را روی محل رسوب‌های آب قرار داده و پس از چند دقیقه با دستمال پاک کرده و سپس با آب و نمک شست.
• برای تزئینات داخل آکواریوم نباید از وسایل تیز، برنده و لوازمی از جنس آهن، مس، آلومینیوم و دیگر فلزاتی که در تماس با آب تجزیه نامطلوب می‌شوند استفاده کرد و اشیاء دارای رنگ و بوی غیر استاندارد نیز می‌تواند به سلامت ماهیان آسیب برساند.میتوان از سنگ های کف رودخانه ها و سنگ های شسته شده هم برای تزئین استفاده کرد.

راه‌اندازی آکواریوم آب شیرین

پس از تهیه وسایل فوق ابتدا داخل آکواریوم را به خوبی شسته (جهت از بین بردن هر گونه آلودگی احتمالی) آکواریوم را بر روی پایه مورد نظرمستقر نموده (پیشنهاد می‌شود بین آکواریوم و سطح پایه از یونولیت استفاده شود انتخاب قطر یونولیت بستگی به میزان وزن آکواریوم و حجم آب آن دارد که به طور استاندارد از 1 الی 3 سانت مورد استفاده قرار می‌گیرد) فیلترهای کفی را بسته به اندازه کف آکواریوم نصب نموده و شن‌های از قبل شسته شده را بر روی فیلتر کفی ریخته تا سطحی صاف را فراهم سازد سپس شلنگ‌های ارتباطی را جهت انتقال هوا به فیلتر کفی و نیز سنگ هوا منتقل نمود. جهت زیباسازی دکور داخلی آکواریوم می‌توان از وسایل تزئینی مانند سنگ، گیاه و……. استفاده نمود، باید در نظر داشت که این وسایل مانعی برای شنا کردن ماهیان در داخل آکواریوم نباشد. پس از اتمام این مرحله از کار می‌توان شروع به آب گیری آکواریوم نمود. توضیح:پس از آب گیری آکواریوم می‌بایست شرایط مناسب آب را فراهم کرد.

1. کلر زدایی آب: جهت کلر زدایی می‌توان از محلول‌های ضد کلر مطابق دستور درج شده بر روی محلول استفاده نمائیم (در صورت عدم دسترسی به محلول پس از گذشت 24 ساعت کلر داخل آب از بین رفته و قابل استفاده می‌باشد. نکته: بهتر است برای بالا بردن کیفیت آب و اطمینان خاطر با محلول‌های ضدعفونی آب را ضدعفونی نمود.
2. تنظیم دمای آب: درجه دمای آب آکواریوم بسته به نوع ماهی‌های آن تنظیم می‌گردد که این دما بسته به تحمل ماهی بین 24-28 درجه متغیر است.
3. هوادهی جهت تنظیم اکسیژن داخل آب شلنگ اصلی خارج شده از آکواریوم را به ترمینال پمپ هوا وصل نموده و مقدار هوای مورد نیاز هر یک از وسایل داخل آکواریوم را تنظیم می نمائیم.

• برای رهاکردن ماهی در آکواریوم هیچگاه نباید عجله کرد زیرا آکواریومی که تازه چسب می‌خورد حاوی گازهای ناشی از چسب می‌باشد و قبل از وارد کردن ماهی‌ها به داخل آکواریوم، باید چندین بار آن را آب نمود و شست، و سعی کرد از ماهی‌های ارزان قیمت شروع کرد تا سیکل ازت آب کامل گردد.
• نکته‌ای که باید هنگام تهیه آکواریوم به آن توجه شود این است که قبل از اینکه ماهی را بخرید باید آکواریوم را حدوداً 4 روز قبل بخرید و درون آن را آب بریزید و پمپ هوا را هم درون آن بگذارید تا طی این مدت هوادهی انجام شود و هم چنین گازهای محلول در آب مانند کلر از بین بروند. در ضمن باید حباب‌های ریزی را که روی شیشه آکواریم تشکیل شده را با وسیله‌ای از بین برد تا ماهی‌ها از بین نروند.

استفاده از گیاهان مختلف آبزی علاوه بر جلوه و زیبایی خاصی که به آکواریوم می‌دهند باعث طبیعی تر شدن فضای آکواریوم می‌شود و در بهداشت، سلامتی و تصفیه آکواریوم بسیار مؤثر است. گیاهان آکواریوم در کل به سه دسته تقسیم می‌شوند: گیاهان رو آبی، میان آبی و زیر آبی. معروفترین و کاربردی‌ترین آنها عبارتند از: کریپتون، کابومبا (شویدی)، گندمی، سیوی، دم گربه‌ای، پشت قرمزی، برگ آتشین و ....

ماهی های آب شیرین

تنوع ماهیان آب شیرین بسیار است که در رده‌های مختلف خانواده، زیر خانواده و گونه تقسیم بندی شده‌اند و تعدادی از آن‌ها برای نگهداری در آکواریوم مناسب هستند که معمولاً در 2 نوع گیاه‌خوار و گوشتخوار معرفی می‌شوند، معروفترین آنها عبارتند از: گلدفیش، آنجل، گوپی، مولی، پلاتی، سیچلاید، دیسکاس، تایگر، بارب، شارک، گورامی، فایتر، اسکار، پنگوسی، نایف، سیلور آروانا، اسکات، پیرانا، کریدوراس و....

ماهیان آب شور

تنوع ماهیان آب شور نیز خیلی زیاد است که در رده‌های مختلفی تقسیم بندی شده‌اند و نسبت به ماهیان آب شیرین زیباتر و نگهداری آنان سخت‌تر است تعدادی از آن‌ها برای نگهداری در آکواریوم پرورش یافته‌اند، معروفترین آنها عبارتند از: دلقک ماهی، بَسلت، دمسل، کاردینال، پافر، بلنی، رس، تفنگدار، فلاندر، لب شیرین، کرومیس، انگلر، اسبک، انتیاس، گروپر، پروانه ماهی، سفره ماهی و....