هواپیمای بدون سرنشین چیست؟

آیا می دانید هواپیمای بدون سرنشین چیست؟ سیستم هواپیمای بدون سرنشین چگونه است؟ ویژگی های هواپیمای بدون سرنشین چیستند؟ آسمونی در این بخش به معرفی کامل هواپیمای بدون سرنشین می پردازد. دعوت می کنیم تا پایان همراهمان باشید

هواپیمای بدون سرنشین چیست و از کجا آمده است؟

مانند بسیاری از اتفاقات مهم حوزه تکنولوژی در جهان، خاستگاه این موضوع هم یکی از دو جنگ بزرگ بین الملل است، چنان که سابقه تلاش برای ساخت و بهره برداری از یک هواپیمای بدون سرنشین را به جنگ جهانی اول نسبت می دهند. گویا نخستین مورد از این هواپیماها به سال 1948 توسط شرکت رایان آئروناتیکال ساخته شده است. XQ2 نخستین هواپیمای بدون سرنشین ارتش آمریکا به شمار می رفت. این پیشگامی نظامی در دوره ای که جهان در التهاب نبردهای خونین جهانی می سوخت سایر رقبا را نیز به فکر انداخت تا در بهره جویی از این تجهیزات اقداماتی را به عمل اورند.

بنابر این گزارش، کوچک بودن، رادار گریزی، قابلیت مانور بیشتر، مداومت پرواز و بهره نبردن از نیروی انسانی در هدایت مستقیم که موجب کم شدن خسارات جانی و همین طور امنیت اطلاعاتی می شد از مهم ترین ویژگی های UAV (Unmanned Air Vehicle) ها بود که آن را به گزینه ای قابل تامل برای امور نظامی در جهان تبدیل می کرد.

اما اگر تولد این نسل از هواپیماها مرهون اتفاقات خونبار جنگ اول جهانی است، یکی دیگر از مهم ترین مقاطع تکامل این پرنده های کوچک مربوط به دوران جنگ سرد و ماجرای خیلج خوکها می شود، آنجا که در جریان عکس برداری ارتش آمریکا از خاک های کوبا خانم اژدها (Dragon Lady) یکی از هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی توسط آتشبار کوبا منهدم شد و روابط ملتهب دو کشور به مرحله سخت تری رسید. این موضوع باعث شد تا ارتش ایالات متحده به فکر ارتقای قابلیت های UAVها بیفتد و به این ترتیب نسل جدیدی از پرنده های بدون سرنشینی که قابلیت انجام وظایف هواپیماهای جاسوسی آمریکایی را مانند عکسبرداری، فیلمبرداری و در کل گردآوری اطلاعات لازم از مواضع حیاتی دشمن دارا بودند پدید آمدند.

پهپاد در فردو

چندی پیش و قبل از انتشار خبر انهادم هواپیمای بدون سرنشین جاسوسی آمریکایی از نوع "RQ170" در مرزهای شرقی کشور، خبر انهدام یک فروند هواپیکای بدون سرنشین دیگر آمریکایی این بار در فردوی قم، جایی که یکی از مهم ترین مراکز مهم تحقیقات هسته ای ایران است هم روی تلکس خبرگزاری ها رفت، خبری که بعدها تکذیب شد، اما پهپادی که گفته می شد در فردو زمین گیر شده بود چیست و از کجا امده؟

پهپاد مخفف (پرنده ی هدایت پذیر از دور) است که البته در ایران به این نام خوانده می شود. این هواپیما از سری هواپیماهای بدون سرنشینی است که البته در صورت نیاز می تواند یک نفر سرنشین هم با خود خمل کند ولی هدایت ان از جای دیگری صورت می گیرد. پهپاد از نیروهای آئرودینامیکی برای پرواز بهره می برد، از این هواپیما برای امور مربوط به جاسوسی و همچنین حمله بهره می برند، گرچه موارد استفاده غیر نظامی آن شامل عملیات خاموش کردن آتش سوزی ها، انجام عملیات های که با خطر انسانی مواجهند، کنترل نا محسوس ترافیک و مواردی از این دست است.

بیشترین سرمایه‌گذاری در جهان در زمینه ساخت و تجهیز بهپادها را وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا انجام داده‌است؛ به طوری که بین سال‌های 1990 تا 1995 حدود 3 میلیارد دلار هزینه برای طراحی ساخت و تجهیز بهپادها هزینه کرده‌است. حادثه 11 سپتامبر 2001 باعث شد تا دولت آمریکا بودجه بیشتری را به طراحی و ساخت و تجهیز بهپادها اختصاص دهد.

در حال حاضر 32 کشور در حال ساخت و گسترش 250مدل بهپادهای اکتشافی هستند. روسیه با ساخت بهپاد tu-300 به فناوری بهتری دست یافته‌است و ایتالیا نیز mirach 150 را ساخته‌است. این بهپادها مجهز به موتور جت می‌باشند و می‌توانند در ارتفاع بالائی پرواز کنند. ابابیل و مهاجر و سفره‌ماهی از پهپادهای ساخت ایران هستند. پهبادهای ایرانی در عرصه دفاع و سازندگی ایران نقش زیادی داشته اند.

سیستم هوایی بدون سرنشین چیست و چه قابلیتهایی دارد؟

در گذشته منحصراً به هواپیما، هواپیما می گفتند، و از آنجایی که تنها گزینه برای هدایت این وسیله، وجود خلبان بود، لذا داشتن یا نداشتن خلبان، وجه تمایز آنها به شمار نمی آمد. البته هواپیماهای خودکار اخیراً جهت مسافربری و حمل ونقل ساخته شده اند، اما پیش از این، یا توسط ارتش به پرواز در می آمدند، و افسران نظامی آن را drone یا پهپاد می نامیدند و یا علاقه مندان به این مدل هواپیما، آن را هدایت می کردند. اکنون با ظهور  سیستم های هوایی بدون سرنشین (UAS)، لازم است که هواپیمای دارای خلبان و هواپیمای خودکار از هم تمیز داده شود. امروزه دو نوع هواپیمای خودکار وجود دارد، UAS ها و MAS ها(سیستم های هوایی با خلبان) .

آیا سیستم های هوایی بدون سرنشین ماندگار می مانند و یا مانند بیشمار محصولات بلااستفاده ساخت بشر، زیر خاک مدفون گشته و به جمع "اختراعات خوب اما بلااستفاده" خواهد پیوست. شواهد به وضوح نشان می دهد که این پدیده ماندگار خواهد ماند، بنابراین برخی از مردم از اینکه سیستم هوایی بدون سرنشین به زودی، جایگزین هواپیمای دارای خلبان شود، می هراسند. آیا واقعاً سیستم های هوایی بدون سرنشین برای فعالیت های معمول هوابرد، تهدید به شمار می آید؟ من اینطور فکر نمی کنم.

این ترس اصولاً به دلیل درک ناقص انسان از تغییرات تدریجی و تمایل به نگرش به زندگی به صورت یک مبارزه می‌باشد. انسان همچنین دوست دارد با توجه به شرایط فعلی، به آینده نگاه کند و به طور کلی در توجه به تغییرات تدریجی ضعیف است. اما تغییر، دائمی است. اگرچه پیش بینی آینده دشوار است، لیکن دیدگاه هایی هم وجود دارد که می تواند به پیشی بینی آینده کمک نماید. اول این که، جمعیت جهان در حالی رو به افزایش است که وسعت کره زمین همچنان بدون تغییر باقی است!

جهت تأمین مواد غذایی، پوشاک، مسکن و حمل و نقل میلیاردها انسان ساکن برروی زمین، داشتن اطلاعات مکانی دقیق، تفصیلی و به روز، امری واجب و حیاتی می باشد. ثانیاً این که در کشورهای در حال توسعه، مهاجرت بی وقفه روستاییان به شهرها سرعت گرفته است. ثالثاً سطح آب های جهان به طور اجتناب ناپذیری بالا آمده است و منجر به خطر جدی سیلاب ها شده است.

اقدامات متقابل، نیازمند اطلاعات مکانی فراوانی است. به طور خلاصه، نیاز به اطلاعات مکانی همواره در حال افزایش است و این اطلاعات می تواند به کمک ماهواره، سیستم هوایی بدون سرنشین و سیستم هوایی با سرنشین فراهم گردد. با این حال، خصوصیت این خط مشی ها متفاوتند و بنابراین داده های زیادی توسط حسگرها باید جمع آوری شود.

تا حدودی، دقت و کیفیت مکانی داده های جمع آوری شده توسط سیستم هوایی بدون سرنشین با داده های مکانی بدست آمده از طریق سیستم هوایی با سرنشین قابل مقایسه می باشد. سیستم هوایی با سرنشین، جهت جمع آوری داده های مناطق وسیع با دوربین های متریک که ممکن است 100 کیلوگرم وزن داشته باشد با دقت تصویربرداری بالا، مناسب می باشد.

برعکس، سیستم هوایی بدون سرنشین، برای جمع آوری داده ها مکانی سه بعدی از مناطق کوچک، با دقت و جزئیات بالا، با استفاده از حسگرهای سبک، استفاده می شوند. نخستین تهدید برای سیستم های هوایی با سرنشین، ماهواره هایی با وضوح تصویر شگفت آور 35 سانتیمتر می باشد که توسط آن می توان نقشه های توپوگرافی را تا مقیاس 1:10,000 تهیه کرد.

علاوه بر این، بعضی از ماهواره ها مسیر خود را بر روی مدارشان به سرعت طی می کنند و این قابلیت به آنها اجازه می دهد که از یک منطقه حداقل یکبار در روز تصویربرداری کنند و مکان هایی که ممکن است به علت ابری بودن هوا، قابل رؤیت نباشند به حداقل برسانند. بنابراین عمدتاً نوع پلت فرم، کیفیت زمانی و مکانی داده های مکانی جمع آوری شده را تعیین می کند.

فن آوری های جدید یا شکوفا می شوند یا ناپدید! این فن آوری ها زمانی شکوفا می شوند که بر اساس کاربرد توسعه یابند. از زمانی که اعتبار و شایستگی سیستم هوایی بدون سرنشین در جمع آوری داده های مکانی سه بعدی مناطق کوچک و بناهای تاریخی ثابت شده است، گروه وسیعی از متخصصین حوزه اطلاعات مکانی، علاقه ی وافر خود را به این وسیله نشان داده اند.

در این میان، برخی نمی دانند سیستم هوایی بدون سرنشین به واقع چیست و چه قابلیت هایی دارد. همکارانی که در حوزه ژئوماتیک در این زمینه آموزش ندیده اند می گویند: بیایید یک پهپاد بخریم. با چند صد یورو در فروشگاهی در همین گوشه و کنار قابل تهیه می باشد و ممکن است با آن بتوان نفوذ خود را بر دانش آموزان افزایش دهیم.

متخصصین حوزه ژئوماتیک درباره پهپاد سخن نمی گویند بلکه درباره سیستم های هوایی بدون سرنشین صحبت می کنند و این هواپیماها بیشتر از یک پلت فورم است و شامل حسگرهایی است که داده های مکانی را جمع آوری و در اختیار کاربران قرار می دهد و همچنین شامل نرم افزارهای پیشرفته است تا داده های خام را پردازش کرده و با روش های پیشرفته خودکار، به اطلاعات مفید تبدیل نمایند.

زمانی که یک سیستم هوایی بدون سرنشین خریداری می نمایید، شما به جای خرید یک پلت فورم، در واقع این حسگرها و این نرم افزار ها را خریداری می نمایید.