زمان مطالعه: 11 دقیقه
جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی خراسان جنوبی

جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی از جمله استان هاییست که دارای بناهای تاریخی متعدد و جاذبه های گردشگری زیبا است که در این بخش به معرفی آنها می پردازیم.

خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند با استان های خراسان رضوی، یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان همسایه است و 320 کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد.این استان سال 83 با مصوبه هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی از خراسان منتزع شد و اینک با پیوستن شهرستان طبس به خراسان جنوبی دارای 11 شهرستان است. در ادامه مطلب آسمونی به معرفی بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی می پردازیم.

معرفی خراسان جنوبی

خراسان جنوبی بر اساس اسناد موجود زیستگاه یکی از اقوام آریایی به نام ساکارت بوده است. پای پوش های سنتی، نمدمالی، حصیربافی، سفالگری، قالی و قالیچه بافی، گلیم بافی و... از جمله صنایع دستی ارزشمند این خطه است.در طبیعت بکر خراسان جنوبی مناطق زیستی چون منطقه شکار ممنوع درمیان، منطقه حفاظت شده آرک و گرنک، تالاب کجی نمکزار نهبندان و... با پستانداران و پرندگانی چون هوبره، قوچ و میش، عقاب طلایی و... وجود دارد که این امر بر زیبایی های طبیعت کویری خراسان جنوبی افزوده به ویژه آن که غار بتون سرایان، نیزار خور خوسف، گلزارهای قاینات، لاله زارهای زیرکوه، آبگیر موشین و حیات وحش شاسکوه از دیگر زیبایی های طبیعی است. زعفران، زرشک و عناب هم از محصولات کشاورزی و سوغات محلی خاص خراسان جنوبی است.موسیقی محلی این منطقه نیز در نوع خود منحصر به فرد است و بسیاری از آداب گذشته از جمله طلب باران و کاشت محصول را در خود جا داده است.

بیرجند سرزمین فرهنگ و هنر

بیرجند در گذشته بخشی از ولایت قهستان بوده است و بر اساس مدارک تاریخی موجود، این منطقه از پیشینه تاریخی برخوردار است که آن را می توان در کتیبه کال جنگال و قلعه های متعدد جست وجو کرد.بیرجند اولین شهر ایرانی است که سال 1320 هـ.ش لوله کشی آب شهری آن با حمل لوله های مورد نیاز از هند با شتر، اجرایی شد.
مدرسه شوکتیه بیرجند نیز سومین مدرسه به سبک جدید بعد از مدارس دارالفنون و رشدیه تبریز است که ویژگی های معماری آن قابل توجه است.سومین فرودگاه کشور سال 1312 در این شهر ساخته شد و از روزگاران قدیم بیرجند به دلیل وضعیت مطلوب فرهنگی و همچنین تربیت مفاخر فرهنگی زیاد که بسیاری از آن ها در داخل و خارج از کشور منشاء خدمات بسیاری شده اند در کشور شناخته شده است.

قلعه بیرجند از آثار دوره صفویه

قلعه تاریخی بیرجند
قلعه تاریخی بیرجند

قلعه بیرجند بر بالای تپه ای طبیعی در خیابان جمهوری اسلامی قرار دارد.این قلعه به شکل چهار ضلعی با چهار برج مدور در چهار گوشه و دو برج در دو ضلع غربی و شرقی بنا شده و دارای دو در ورودی است و حدود 2 هزار و 500 متر مربع مساحت دارد.بر اساس کاوش های باستان شناسی، این قلعه در دوره صفویه احداث و در عصر قاجار بازسازی شده است. پس از تعمیرات و بازسازی مجدد اکنون این قلعه به محلی برای سپری کردن لحظاتی ماندگار برای مسافران و هم استانی ها تبدیل شده است.

قاینات سرزمین طلای سرخ

بر اساس یافته های باستان شناسی نشانه هایی از زندگی بشر در غار خونیک در 18 کیلومتری جنوب قاین مشاهده شده است. قاین در دوره اسلامی بزرگ ترین شهر قهستان بود و ناصر خسرو از آن به عنوان «شهری بزرگ و حصین» یاد کرده است و کاوش های باستان شناسی انجام شده در آن به کشف آثار و بقایای مسجد جامع قاین منجر شده است که حکایت از رونق آن در دوره سلجوقی دارد.

مسجد جامع قاین

بر اساس کتیبه موجود در ایوان مسجد جامع قاین، این بنا سال 796 هـ.ق ساخته شد. ایوان مسجد شاخص ترین عنصر معماری آن است و آجر کاری های پیشانی ایوان، نقاشی های سطوح داخلی ایوان و تزئینات به کار رفته در محراب های دوگانه آن قابل توجه است و صحن، ایوان، شبستان های طرفین ایوان، ساعت آفتابی و... از جمله اجزای تشکیل دهنده آن است.

ارگ کلاه فرنگی

ارگ کلاه فرنگی بیرجند
ارگ کلاه فرنگی بیرجند

ارگ کلاه فرنگی در خیابان شهید مطهری بیرجند و با مساحت 677 متر مربع در 6 طبقه به شکل زیگورات ساخته شده است. از مجموع طبقات این بنا دو طبقه کاربرد دارد و بقیه طبقات به عنوان نما ساخته شده است.مقرنس‌کاری و رسمی بندی های موجود در فضای حوض خانه ارگ کلاه فرنگی از جمله تزئینات این اثر است. عمارت ارگ کلاه فرنگی بیرجند از بناهای تاریخی متعلق به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه است. هر چند از سال گذشته بنای ارگ که در مجموعه استانداری قرار دارد تخلیه شده است ولی همچنان امکان حضور علاقه مندان به راحتی در آن وجود ندارد.
از سال گذشته از بنای ارگ برای برگزاری نمایشگاه آثار هنرمندان این دیار استفاده می شود و در آینده نیز قرار است از آن به عنوان موزه بهره برداری شود.مدرسه شوکتیه در حد فاصل دو خیابان طالقانی و شهید منتظری، عمارت اکبریه در خیابان معلم، باغ و عمارت شوکت آباد در محور بیرجند- زاهدان، باغ و عمارت رحیم آباد در انتهای خیابان مدرس و... از جمله جاذبه های تاریخی این شهرستان است.
منطقه بند دره، آبشارهای گیوک و چهارده از جاذبه های طبیعی و موزه های مشاهیر و مفاخر ملی، موزه وقف و میراث پهلوان، حیات وحش، باستان شناسی و مردم شناسی از دیگر جاذبه های بیرجند است همچنین آستان مقدس شهدای باقریه یکی از جاذبه های مذهبی این شهر است که در ورودی بیرجند از سمت قاین قرار دارد.

مقبره بوذرجمهر

مقبره بوذرجمهر یکی از عرفای نامدار و شاعران قرون چهارم و پنجم قمری در 5 کیلومتری جنوب قاین بر دامنه کوه ابوذر قرار دارد. تزئینات گچبری زیر گنبد آن از زیباترین بخش های این بناست و در کنار این بقعه درختی کهنسال با عمر 700 سال وجود دارد. به لحاظ ارزش این مکان در منطقه نمونه گردشگری مصوب قرار دارد.
قلعه کوه قاین، امامزاده زیدالنار آفریز، پل سنگی خضری، دشت زیبای اسفدن، منطقه شاسکوه با پوشش گیاهی و حیات وحش منحصر به فرد، موزه های مردم شناسی، آب و مشاهیر، غارهای فارسان، پهلوان و نوغاب، آرامگاه ابوالمفاخر، رباط زردان و... از دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی این شهرستان است.

نهبندان شهر آسبادهای پایدار

آسبادهای نهبندان
آسبادهای نهبندان

نهبندان جنوبی ترین شهرستان خراسان جنوبی است که به دلیل شرایط طبیعی و مجاورت با کویر در دشتی وسیع واقع شده است که پیشینه تاریخی آن بر اساس منابع تاریخی به قبل از اسلام می رسد و کوه سرخ، کوه بیدمشک و کوه بویک از جمله ارتفاعات آن است.شرایط دشوار زندگی در کویر باعث شده تا مردم با ابتکار و خلاقیت خود از این عوامل و شرایط طبیعی منطقه بیشترین استفاده را ببرند و آسبادهای نهبندان یکی از آثاری است که نشانگر خلاقیت مردم این سرزمین است.نهبندان به دلیل گسترش دامنه بادهای 120 روزه سیستان از بیشترین آسباد در داخل شهر «نه» برخوردار بوده است همچنین در روستاهای چهار فرسخ، گوند، خوانشرف، میغان و... نیز آسبادهایی وجود داشته و بعضی از آن ها در خوانشرف مرمت و بازسازی شده است.

قلعه نهبندان

قلعه بزرگ نهبندان از آثار دوره تاریخی اسلامی است که با خشت و چینه بنا شده است. این قلعه داخل شهر نهبندان قرار دارد و بر اساس اشیای سفالی پیدا شده در آن، سابقه تاریخی قلعه به دوران قبل از اسلام می رسد. قلعه های شاه دژ، موزه مردم شناسی، حوض انبارها، مزار بی بی مریم، آرامستان گبرها، خانه سالاری، مزار سید علی، روستای کویری دهسلم و... از جاذبه های با ارزش نهبندان است.

سربیشه دیار روستاهای تاریخی

شهرستان سربیشه در محور بین المللی بیرجند- زاهدان واقع شده است و حدود 110 کیلومتر با افغانستان مرز مشترک دارد. سابقه تاریخی آن را می توان در کتاب های بهارستان آیتی، نزهة القلوب و مجمع البلدان جست و جو کرد. در وجه تسمیه این شهرستان گفته شده که چون قسمت جنوب شهر، آبخیز و سرسبز بوده و شهر در مدخل این محل قرار داشته سربیشه نامیده شده است.

باغ و عمارت مود

باغ و عمارت مود
باغ و عمارت مود

باغ و عمارت مود در شهر مود دارای یک حصار و بیست برج مدور است. در مرکز این باغ عمارتی قرار دارد که ویژگی های معماری آن متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.

آستان مبارکه بی بی زینب خاتون

آستان مبارکه بی بی زینب خاتون در فاصله 50 کیلومتری بیرجند و 15 کیلومتری مود و در ارتفاعات روستای کاهین قرار دارد. غارهای چهل چاه و چنشت و بقعه سید حامد علوی در چنشت از جاذبه های طبیعی و مذهبی این شهرستان است که در طول سال میزبان مسافران و گردشگران بسیاری است.

بشرویه سرزمین بادگیرهای بلند

شهرستان بشرویه از نظر تاریخی قدمت زیادی دارد به طوری که می توان گفت قدمت آن به قبل از اسلام برمی گردد و از ابتدای گسترش آن در دوره تیموری با رشدی سریع به عنوان شهر مطرح بوده است. قدمت و ارزش معماری بافت تاریخی بشرویه به حدی است که از آن به عنوان موزه خشت و گل کشور یاد می شود.

خانه مستوفی

خانه مستوفی بشرویه
خانه مستوفی بشرویه

این خانه در غرب محله میانده شهر بشرویه واقع شده و از بناهای اوایل دوره قاجار با ایوان های باشکوه است. سه بادگیر مرتفع و متوالی بر بالای این خانه خودنمایی می کند که زیبایی خاص به آن بخشیده است و بر دهانه هر یک از آن ها نقش هایی با گچ وجود دارد.

حسینیه حاج علی اشرف

حسینیه حاج علی اشرف در مجاورت مسجد جامع میانده بشرویه با دو ایوان تابستانی و زمستانی با نقشه 8 ضلعی بنا شده است. حاج علی اشرف بانی این بنا آن را سال 1116 ساخته است. مدرسه علمیه، قلعه دختر بشرویه، پل ترناو، مسجد جامع ارسک، امامزاده محمدبن اصغر و دشت شقایق روستای کرند، منزل ملاعبدا... تونی و موزه اشیای تاریخی از جاذبه های تاریخی و طبیعی این شهرستان است.

سرایان دیار آب انبارها

سرایان با حدود 7 هزار کیلومتر مساحت دارای سابقه استقرار بشر پیش از تاریخ در اطراف آیسک است. سابقه تاریخی سرایان نیز بر اساس اسناد موجود به دوران قبل از اسلام برمی گردد. سد تاریخی «زو» از یادگارهای باقی مانده از این دوران است و بر اساس بررسی های باستان شناسی انجام شده، در مجموع 54 اثر تاریخی شامل بنا، محوطه، غار، تپه های تاریخی و درختان کهنسال و... در این شهرستان شناسایی شده است.

منطقه نمونه گردشگری مصعبی و کریمو

روستاهای مصعبی و کریمو در 30 کیلومتری شهر سرایان قرار دارد این دو روستا به دلیل برخورداری از آب و هوایی مطبوع در بهار، تابستان و ابتدای پاییز و بهره مندی از چشمه سارهای فراوان، رونق باغداری و دامداری میزبان مسافران زیادی است و تاکنون طرح ها و پروژه هایی برای رونق بخشیدن به گردشگری در این روستاها انجام شده است. مقبره امامزادگان مصیب و سلطان کریم شاه از جاذبه های مذهبی این دو روستاست.

کاروانسرا و آب انبار

کاروانسرای سرایان از بناهای تاریخی دوره صفوی است که به شیوه دو ایوان بنا شده است و سر در ورودی، طاق جناغی با تزئینات کاربندی، اصطبل و... از بخش های مختلف آن است. این کاروانسرا به رباط شاه عباسی معروف است. مقبره تورانشاه، قلعه قلاع، برج های حصار، محوطه تاریخی کله کوپ آیسک، مسجد جامع دو حصاران و... از دیگر جاذبه های تاریخی طبیعی این شهرستان است.

خوسف دیار نرگس ها

شهر خوسف در 36 کیلومتری غرب بیرجند و در حاشیه کویر بر سر راه مسافران بیرجند- کرمان قرار دارد و دارای اقلیم بیابانی است و عوامل زیادی در شکل گیری بافت تاریخی آن موثر بوده است.

آرامگاه ابن حسام

آرامگاه ابن حسام
آرامگاه ابن حسام

آرامگاه شاعر برجسته شعر آیینی این دیار، ابن حسام خوسفی با گنبدی شبیه کلاه فرنگی در خوسف احداث شده است. این بنا در کنار دیگر آثار طبیعی و تاریخی خوسف جلوه ای زیبا به شهر خوسف بخشیده است.

روستای خور

بافت تاریخی روستای خور با تأثیرپذیری از شرایط طبیعی و اقلیمی محیط اطراف جلوه ای دلپذیر دارد. در بافت تاریخی آن بناهایی چون قلعه، آب انبار و مسجد، حسینیه و حمام متعلق به دوره صفویه وجود دارد. این روستا به دلیل برخورداری از بافت با ارزش تاریخی همواره مورد توجه گردشگران و مسئولان فرهنگی است که باعث شده اقدام هایی نیز با همکاری میراث فرهنگی و بنیاد مسکن در آن انجام شود.

زیرکوه سرزمین حیات وحش

زیرکوه در شرق شهرستان قاینات قرار دارد و شاسکوه، زیرکوه و پترگان از دهستان های آن است. مساحت آن 6 هزار و 428 کیلومتر مربع است و با افغانستان 116 کیلومتر مرز مشترک دارد. آب و هوای آن نیمه گرمسیری و از اقلیم دشت و کوهستان بهره می برد.

منطقه حفاظت شده شاسکوه

این منطقه حفاظت شده دارای 7 هزار و 140 هکتار وسعت است و به طور عمده از تپه ماهور، کوه ها و صخره های مرتفع تشکیل شده است. چشمه سارهای فراوانی در آن وجود دارد و پوشش گیاهی آن بنه، درمنه و... است و کل، قوچ، آهو، خرگوش، روباه شنی، هوبره، زاغ بور، عقاب صحرایی و... در حیات وحش آن یافت می شود که گردشگران فراوانی را در این ایام به سوی خود فرا می خواند. مسجد جامع افین در روستای هدف گردشگری افین در 85کیلومتری قاین از شاخص ترین آثار تاریخی این شهرستان است و بقعه عمربن داوود و بقعه سعیدبن موسی الکاظم و... از دیگر جاذبه های این شهرستان است.

درمیان، سرزمین قلاع تاریخی

درمیان در شرق خراسان جنوبی واقع شده است که از لحاظ وجود آثار فرهنگی و تاریخی از غنی ترین شهرستان های استان است. طبس مسینا و مناطق اطراف آن در 30 کیلومتری شهر اسدیه از لحاظ تاریخی و باستان شناسی منطقه بسیار غنی است.

قلعه فورگ

قلعه فورگ
قلعه فورگ

قلعه فورگ در روستای فورگ بخش مرکزی این شهرستان و در فاصله 90 کیلومتری شرق بیرجند و 10 کیلومتری شهر اسدیه قرار دارد. ساخت این قلعه در زمان نادرشاه با بهره گیری از سنگ، آجر، خشت، گچ، آهک و ساروج انجام شده است. فضای داخلی آن از قسمت های مختلف نظیر محل زندگی خدمه، اصطبل، انبار مهمات و... تشکیل شده و به وسیله حصار قلعه و برج های مدور احاطه شده است. مسجد جامع هندوالان، قلعه اسدیه، آرامگاه سلطان ابراهیم رضا(ع)، بافت تاریخی درمیان، حوزه علمیه و... از دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان است.

روستای دوشنگان

روستای دوشنگان یکی از مکان های زیبای گردشگری شهرستان درمیان است که کوچه باغ های زیبا و درختان سر به فلک کشیده آن محیط بسیار زیبایی را برای حضور مسافران و گردشگران در دامان طبیعت به وجود آورده است. چنار کهنسال آن با قدمت چند هزار ساله بر زیبایی این روستا افزوده است.

فردوس سرزمین انارهای سرخ

فردوس در گذشته «تون» نامیده می شد و این شهر تاریخی از جمله شهرهای ابتدایی دوره اسلامی در سرزمین خراسان بود. این شهر دارای بافت شهری، کهندژ، شارستان، حصار و بارو، مساجد جامع و کوشک بود که از قدیمی ترین آثار آن محسوب می شود. این شهر سال 1308 شمسی با تصویب هیئت دولت وقت از تون به فردوس تغییر نام یافت. این شهر در زلزله سال 1347 ویران شد و فقط معدودی از آثار و ابنیه تاریخی آن باقی ماند.

امامزادگان فردوس

مقبره سلطان ابراهیم و محمد از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) در محله سادات شهر قدیم و در خیابان فرهنگ فعلی فردوس واقع است. مساحت این بقعه حدود 3 هزار متر مربع است.این امامزادگان در طول سال به ویژه ایام نوروز و تعطیلات تابستان پذیرای مسافران زیادی است به همین دلیل نهادهای دولتی ارائه دهنده خدمات به مسافران در جوار آن اقدام به برپایی چادر برای اسکان مسافران و نمایشگاه صنایع دستی و... می کنند.

آبگرم معدنی

آبگرم معدنی فردوس یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری این شهرستان است که در فاصله حدود 20 کیلومتری شهر فردوس قرار دارد که به دلیل خواص طبی درمانی، سالانه پذیرای بسیاری از گردشگران و مسافران داخلی و خارجی است.
مدرسه علیا، مسجد جامع شهر تاریخی تون، حمام های تاریخی، روستاهای بیدسکان، امرودکان، مهوید و... از دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی این شهرستان است.

نظر خود را درباره «جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی خراسان جنوبی» در کادر زیر بنویسید :
لطفا شرایط و ضوابط استفاده از سایت آسمونی را مطالعه نمایید
ارزیابی مهاجرت
: برای دریافت مشاوره درباره جاذبه های گردشگری و بناهای تاریخی خراسان جنوبی فرم زیر را تکمیل کنید

هزینه مشاوره ۳۰ هزار تومان می باشد

پاسخ مشاوره شما ظرف 1 روز کاری در پنل شما درج می شود و پیامک دریافت می کنید


دسته بندی های وب سایت آسمونی

آسمونی شامل بخش های متنوعی است که هر کدام از آنها شامل دنیایی از مقالات و اطلاعات کاربردی می باشند، شما با ورود به هر کدام از دسته بندی های مجله اینترنتی آسمونی می توانید به زیردسته های موجود در آن دسترسی پیدا کنید، برای مثال در دسته فیلم و سینما؛ گزینه هایی مثل نقد فیلم، معرفی فیلم ایرانی، فیلم بین الملل، انیمیشن و کارتون و چندین بخش دیگر قرار دارد، یا بخش سلامت وب سایت شامل بخش هایی همچون روانشناسی، طب سنتی، نکات تغذیه و تناسب اندام می باشد.