معرفی جاذبههای گردشگری لرستان
استان لرستان یکی از استانهای غربی ایران است. این استان 28294 کیلومتر مربع مساحت و بیش از یک میلیون و هفتصد و پنجاه و چهار هزار نفر جمعیت دارد. این استان سیزدهمین استان ایران از نظر جمعیت میباشد و یکی از استانهای پرجمعیت ایران به شمار میرود. خرمآباد مرکز این استان است. طبق آمار سال 1385، خرمآباد بیستمین شهر بزرگ کشور است. لرستان سرزمینی کوهستانی است و غیر از چند دشت محدود، سراسر آن را کوههای زاگرس پوشانده است.
در این بخش آسمونی به معرفی جاذبههای گردشگری استان لرستان پرداختهایم. با ما همراه باشید.
قلعه فلک الافلاک
این قلعه بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد، در نزدیکی رودخانه خرمآباد در استان لرستان قرار گرفته و از دیدنیهای این استان به شمار میرود. قلعه فلک الافلاک که با نامهای قلعه دوازده برجی، دژ شاپورخواست و قلعه خرمآباد هم شناخته میشود در دوره ساسانیان بنا شده و کاربرد حکومتی و نظامی داشته است.
این دژ دارای هشت برج گرد و دیوارهای بلند و مستحکم است. وسعت قلعه فلک الافلاک حدود 400×300 متر مربع و بلندی تپه حدود 40 متر است. فضای داخلی این قلعه به چهار تالار نسبتاً بزرگ و دو حیاط و تعدادی اتاق تقسیم شده است.
حیاط های قلعه فلک الافلاک هر کدام دارای چهار برج هستند و در حیاط دوم در چهار جهت تالارهای بزرگی قرار دارد که به یکدیگر راه دارند و اکنون به موزه تغییر کاربری یافتهاند. از نکات قابل تأمل در معماری بنای قلعه فلک الافلاک، وجود گریزگاه مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیرزمینی در ضلع شمالی و شرقی آن است.
در ورودی قلعه فلک الافلاک در سمت شمال و در بدنه برج در شمال باختری تعبیه شده است. دور تا دور دژ را پرتگاهی مخوف فرا گرفته که دارای پوشش گیاهی ست و راه ورود به فلک الافلاک را دشوارتر میکند. به طوری که دست یافتن و وارد شدن به آن ممکن نیست.
حمام قلعه فلک الافلاک
حمام قلعه فلک الافلاک در ضلع شمالی حیاط اول و در نزدیکی چاه قلعه قرار داشته است. این حمام تا اواخر دوره قاجار قابل استفاده بوده و اکنون آثاری از آن مانند تنبوشههای سفالی، نقشهای آهک|بری و کانالهای زیر زمینی قابل مشاهده است.
چاه قلعه فلک الافلاک
در شمال شرقی حیاط اول و در پشت یک طاقنمای بلند، چاه آب قلعه قرار دارد. عمق این چاه که بیشتر با برش صخره به سرچشمه آب گلستان راه یافته نزدیک به 40 متر است. در گذشته آب مورد نیاز ساکنین قلعه فلک الافلاک از همین چاه تأمین میشده است و اکنون نیز قابل بهرهبرداری است.
احداث قلعه فلک الافلاک بر فراز صخرههای سنگی و اشراف کامل آن بر دره تاریخی خرمآباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگیهای اصلی این قلعه به شمار میآیند. از سوی دیگر، نزدیکی قلعه فلک الافلاک با غارهای پیش از تاریخ دره خرمآباد و دیگر آثار دوران تاریخی مانند سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده است.
در سال 1354 با راهاندازی موزه مردمشناسی و مفرغهای لرستان در قلعه فلک الافلاک قسمتی از آن به موزه تبدیل شد. در سالهای اخیر با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه موزههای مردم شناسی، باستانشناسی، آزمایشگاه مرمت اشیاء، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در این مجموعه فرهنگی تاریخی راهاندازی شده است و آن را به یکی از مهمترین مکانهای دیدنی استان لرستان تبدیل کرده است.
موزه فلک الافلاک
موزه فلک الافلاک در مجموعه قلعه فلک الافلاک در شهر خرمآباد استان لرستان قرار دارد. در مجموعه قلعه فلک الافلاک دو موزه مردمشناسی و باستانشناسی وجود دارد که از دیدنیهای خرم آباد به شمار میآیند. موزه فلک الافلاک یا موزه قلعه در دوره پهلوی با قرار دادن برخی مدارک فرهنگی، اسناد و مکاتبات اداری دوران پهلوی اول و همچنین بسیاری از نسخ خطی، مجموعهای غنی از اسناد و مدارک فرهنگی مربوط به استان لرستان فعالیت خود را آغاز کرد اما پس از انقلاب 1357 فعالیت آن متوقف شد و پس از جنگ ایران و عراق و در سال 1367 دوباره فعالیت خود را از سر گرفت. موزه فلک الافلاک بین سالهای 1385 تا 1387 به علت نبود امکانات نگهداری استاندارد تعطیل بود.
موزه باستان شناسی فلک الافلاک
در سال 74 در بخشی از بنای تاریخی قلعه فلک الافلاک به نمایش آثار مکشوفه از محوطههای تاریخی اختصاص یافت که به علت نبود امکانات مطلوب فنی و حفاظتی در سال 85 به طور کامل تعطیل شد اما پس از دو سال تعطیلی در اواخر سال 87 دوباره بازگشایی شد.
موزه باستانشناسی فلک الافلاک دارای 12 ویترین است که به طور متوسط در هر ویترین آن بیش از 50 اثر تاریخی به نمایش گذاشته شده است. مهمترین اشیاء به نمایش گذاشته شده در موزه باستانشناسی فلک الافلاک آثار مکشوفه از غار کلماکره مربوط به دوره هخامنشی و قبل از آن است. بیش از 12 هزار شیء تاریخی در گنجینه قلعه فلک الافلاک وجود دارد.
موزه مردم شناسی فلک الافلاک
موزه مردم شناسی فلک الافلاک از مکانهای دیدنی استان لرستان و محلی برای آشنایی با فرهنگ کهن مردمان این سرزمین به عنوان مهد فرهنگ، تاریخ و تمدن است که همواره در ایام تعطیلات نوروزی با استقبال بینظیر مردم مواجه میشود.
موزه مردمشناسی استان لرستان به عنوان یکی از غنیترین موزههای مردمشناسی کشور در اردیبهشت سال 1381 در قلعه فلک الافلاک افتتاح شد. این موزه با 12 سالن و راهروهایی مرتبط به آن، صحنههایی بسیار بدیع و چشم نواز را از زندگی مردم بومی لرستان به نمایش گذاشته است.
موضوعات به نمایش گذارده شده در موزه مردمشناسی فلک الافلاک شامل باورها و اعتقادات مردم این دیار درباره چشمزخمها و تولد، ابزار و وسایل روشنایی سنتی، کتابت و لوازم مربوط به آن، پوشاک سنتی مردان و زنان، ابزار و صنایع کشاورزی بومی، گالری عکس از مناظر طبیعی و زندگی مردم، ویترینهایی از ظروف و وسایل مهمانوازی، مراسم سوگواری و گورنگارههای حجاری شده، سالن مخصوص نمایش فیلم و اسلاید، سالن موسیقی و نمایش انواع سازهای لری، آسیاب آبی و سالن ابزار و وسایل پخت نان و ... است.
هر کدام از سالنهای موزه فلک الافلاک با حال و هوای مخصوص به خود قسمتی از زندگی مردمان لر را به نمایش میگذارد که شرح تک تک آنها زمان بسیار میطلبد به همین دلیل به اختصار تنها به سالن عروسی اشاره میکنیم:
در سالن عروسی، همراه با نوای شور انگیز ساز و دهل آوردن عروس با مادیان سفید تزیین شده، مردان و زنان رقصنده گرداگرد نوازندگان بومی و عروس و داماد و... . همه اینها صحنههایی هستند که شما را به این عروسی دعوت میکنند.
موزه فلک الافلاک که با بهرهگیری از ابزار و وسایل گردآوری شده از صحنههای واقعی زندگی روزمره مردم ایجاد شده و منظرههای خاطرهانگیزی را در ذهن هر بینندهای بر جای میگذارد و دیدنیهای استان لرستان را در بر میگیرد.
آبشار بیشه
آبشار بیشه یکی از زیباترین آبشارهای کشور است. این آبشار در ایستگاه راه آهن بیشه در شهرستان دورود واقع شده است. آب و هوای مناسب و سرسبزی اطراف آبشار و همچنین چشمانداز کوههای اطراف، این منطقه دیدنی را به یکی از مناطق گردشگری استان لرستان تبدیل نموده است.
فاصله این آبشار تا شهرستان دورود که یکی از مسیرهای ارتباطی آن است 35 کیلومتر است. ارتفاع آبشار 48 متر تا نقطه برخورد با زمین و 10متر نیز از آن جا تا وصل شدن به رودخانه سزار است. عرض تاج این آبشار نیز 20 متر است.
از شهرستان دورود به طرف آبشار، مناطق دیدنی در کنار رودخانه سزار وجود دارد که از ان جمله میتوان به آبشارهای فصلی و دائمی، آبشارهای یخی در زمستان و درختان متنوع اشاره کرد. فاصله آبشار بیشه تا خرمآباد از طریق جاده 64 کیلومتر است.
17 پلاژ، هفت چادر، بازارچه محلی، تلفن، آب، برق، خانه بهداشت و پاسگاه انتظامی در کنار آبشار دایر است.
آبشار آب سفید
آبشار زیبا و دیدنی آبسفید در منطقه ذلقی الیگودرز واقع شده است. مسیر الیگودرز تا آبشار به صورت جاده آسفالته است. ارتفاع این آبشار حدود 65 متر و عرض تاج آن در فصل پر آبی حدود هشت متر است. این آبشار از دل کوه صخرهای به بیرون سرازیر شده و سپس در مسافت کوتاهی به یک حوضچه تبدیل میشود.
آبشار آبسفید در فصل بهار پذیرای گردشگران زیادی است و پوشش جنگلی و گیاهی در اطراف آبشار زیبایی و طراوت خاصی به این منطقه گردشگری داده است.
آبشار نوژیان
آبشار نوژیان با ارتفاع 95 متر و عرض تاج پنج متر، در 38 کیلومتری جنوب شرقی خرمآباد (بخش پاپی) واقع شده است. این آبشار یکی از زیباییهای طبیعت لرستان است که هر ساله بسیاری از مردم را به سوی خود جلب میکند. گردشگاه جنگلی نوژیان بالای کوه تاف قرار دارد.
در کوه تاف انواع گیاهان دارویی میرویند و طبیعت و آبشار زیبای آن شگفتانگیز و دیدنی است. همواره بسیاری از مردم برای تماشای این آبشار زیبا و هم چنین برای جمعآوری گیاهان دارویی به این ناحیه میآیند و اوقات فراغت خود را در آن جا میگذرانند.
راه ارتباطی آبشار از مسیر خرمآباد به گردنه نوژیان، جاده آسفالته و یا از راهآهن به ایستگاه کشور و از آن جا حدود دو ساعت پیادهروی به سمت آبشار است.
آبشار چکان
آبشار چکان با ارتفاع 30 متر و عرض تاج چهار متر، در جنوب غربی الیگودرز و در دامنه ارتفاعات مشرف بر دره چکان در فاصله 141 کیلومتری شهرستان خرمآباد قراردارد. این آبشار از درون غاری مشرف بر زمینهای زراعی چکان بیرون میجهد و طول فوران آن به دهها متر میرسد. اطراف آبشار منطقهای وسیع با فضایی مطلوب و دلانگیز است که در دو الی سه کیلومتری آن امام زادهای به نام ابو علی (ع) واقع شده است.
آب این آبشار در اواخر پاییز به مرور خشک میشود و در روزهای اولیه شروع فصل بهار دوباره با همان فوران به بیرون میجهد. این آبشار یکی از عجایب و زیباییهای طبیعت استان لرستان محسوب میشود. در کنار آبشار پوشش گیاهی و درختانی مانند گردو، زالزالک، گلابی، چنار، کیکم، بید، بلوط و... وجود دارد.
مسیرهای دسترسی به آبشار چکان
مسیر اول: از دورود به ایستگاه راهآهن سفید دشت به طرف شول آباد با جاده آسفالته
مسیر دوم: از دورود به شاپله –تنگ ناله شنه چکان، این جاده مالرو و مخصوص کوهنوردی است.
مسیر سوم: از الیگودرز با اتومبیل به طرف شول آباد بهار کار چکان، که تا چند کیلومتری آن جاده وجود دارد.
آبشار وارک
آبشار وارک در غرب گردنه نوژیان، بخش پاپی در جنوب شرقی خرمآباد قرار دارد و یکی از زیباترین آبشارهای کشور است. فاصله آن تا شهر خرمآباد حدود 50 کیلومتر است. سرچشمه آبشار یک صخره سنگی است و پس از طی حدود 15 متر از صخره دوم فرو ریخته و آبشار دوم را به وجود میآورد.
آبشار وارک در نزدیکی آبشار نوژیان قرار دارد. در فصل کمآبی ارتفاع قسمت اول، هفت متر و عرض آن حدود 12 متر و ارتفاع قسمت دوم 15/5 متر و عرض آن 5/56 متر است. حداکثر ارتفاع این آبشار به 57 متر میرسد و عرضی معادل 50 متر را در بر میگیرد . اطراف این آبشار پوشیده از درختان بلوط، گلابی، زالزالک و.... است.
آبشار سرکانه
آبشار سرکانه با ارتفاع 15 متر و عرض تاج 17 متر در روستای گریت بخش پاپی در فاصله 50 کیلومتری شهرستان خرمآباد قرار دارد و از جمله جاذبههای طبیعی و گردشگری دیدنی استان محسوب میگردد. فاصله این آبشار تا بخش پاپی حدود یک ساعت پیادهروی دارد. این آبشار در گویش محلی به تاف هفت چشمه معروف است. پوشش جنگلی اطراف آبشار را درختان بلوط، زالزالک و مو تشکیل دادهاند.
بقعه بابا طاهر خرم آباد
بقعه باباطاهر در مرکز شهر خرمآباد، در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک و در کنار خانه قدیمی آخوند ابو قرار دارد. با توجه به این که از مقبره منسوب به بابا طاهر در همدان تنها یک لوح قرآنی مربوط به قرن هفتم به دست آمده است نمیتوان آن را به باباطاهر که در قرن چهارم میزیسته نسبت داد. اهالی شهر خرمآباد معتقدند این مقبره مربوط به بابا طاهر شاعر و عارف نامدار و سراینده دوبیتیهای معروف لکی و لری است. بقعه باباطاهر در گویش لری به باو طاهر معروف است.
سبک بنای مقبره بابا طاهر خرمآباد ساده و متشکل از گنبد خانه ای با یک ورودی است. ساختمان اصلی آن به صورت هشتضلعی است که طول چهار ضلع اصلی آن دو و نیم متر و طول اضلاع فرعی آن یک متر و هفتاد سانتیمتر است.
ارتفاع گنبد تا کف شش متر است. محل قبر در داخل سردابه بوده و بر روی سردابه و کف، بقعهای به ابعاد 52* 100*177 سانتیمتر وجود دارد. بر روی قبر ضریحی چوبی به ابعاد 127* 128* 198 وجود داشته که امروزه از بین رفته است. اتاق کوچکی به ابعاد دو و نیم در پنج متر به بدنه غربی بنا در دوره معاصر الحاق شده بود، که به آن قلندر خانه میگفتند. بقعه باباطاهر خرمآباد احتمالاً مربوط به دوره خوارزمشاهی است. این بنا به شماره 1922 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از دیدنیهای خرمآباد به شمار میآید.
آبشار افرینه
آبشار افرینه در کنار روستایی به همین نام در مسیر جاده بین المللی خرم آباد به اندیمشک قرار دارد. این آبشار زیبا در فصل بهار و تابستان علاقهمندان و گردشگران زیادی را به خود جلب میکند.
تونل برفی
تونل برفی به صورت طبیعی در برف و یخهای دامنه زیبا و سر به فلک کشیده اشترانکوه در منطقه کمندان شهرستان ازنا به وجود آمده است. طول این تونل بالغ بر 800 متر و ارتفاع آن از کف تونل تا سقف بین دو و نیم تا سه متر است. از این تونل برفی فقط در فصول بهار و تابستان میتوان بازدید نمود.
دریاچه گهر
در شرق استان لرستان و در دامنه ارتفاعات اشترانکوه، دریاچههای دائمی و شیرین گهر بالا و گهر پایین قرار دارند. دریاچه گهر یکی از زیباترین دریاچههای کوهستانی کشور است. این دریاچه از ذوب برفهای اشترانکوه و انباشت آب آن در پشت سد یا آببندی که از ریزش کوه پدید آمده، ایجاد شده است.
فراوانی نسبی آبهای ورودی به این دریاچه باعث میشود سر ریز آب آن به دریاچه پایینی (بزرگ) بریزد. طول دریاچه اصلی گهر را یک و نیم کیلومتر و عرض متوسط آن را 600 متر برآورد کردهاند. حداکثر عمق دریاچه 28 متر و مساحت آن در حدود 100 هکتار است و در ارتفاع 2400 متری از سطح دریا قرار دارد. این دریاچه تنها دارای یک راه مالرو و صعب العبور به دامنه است. دریاچه گهر مانند آبگیری است که از چشمهها، آبشارها و سرابهای اشترانکوه پر شده و آب آن در تابستان و زمستان ثابت است. بیشتر سطح دریاچه گهر در زمستان یخ میبندد.
انواع بوتهها، درختان تنومند بید، گیاهان و گلهای زیبای پیرامونی، اطراف دریاچه را به صورت یک پارک طبیعی شگفتانگیز در آورده است. زیبایی خیرهکننده و چشماندازهای بدیع دریاچه سبب شده است هر ساله، با وجود سختی راه، انبوهی از مردم لرستان، استانهای اطراف و دیگر نقاط کشور، با پای پیاده یا سواره به دیدن دریاچه و زیباییهای آن بروند و چند روزی از اوقات فراغت خود را در آن جا سپری کنند.
دریاچه کیو
در مرکز شهر خرمآباد در کنار پارک کیو دریاچه بسیار زیبای کیو قرار دارد. این دریاچه به شهر جلوه خاصی داده و در کنار جاذبههای تاریخی فراوان در دره خرمآباد و چشمههای پر آب دره خرمآباد شهر را در ردیف یکی از شهرهای زیبای گردشگری قرار داده است. آب این دریاچه از چشمه تأمین میشود.
مساحت آن هفت هکتار و عمق آن بین سه تا هفت متر است. این دریاچه از ارزشهای گردشگری درونشهری برخوردار است و به لحاظ ویژگیهای خاص خود میتواند به یکی از مراکز جذب گردشگر تبدیل شود. در کنار این دریاچه امکانات تفریحی، شهربازی و چشمانداز زیبایی وجود دارد.
گرداب سنگی
گرداب سنگی یکی از آثار تاریخی بر جای مانده از دوره ساسانیان در شهر خرمآباد استان لرستان است. گرداب سنگی که در قسمت مرکزی شهر فعلی خرمآباد و در میان بافت قدیمی شهر واقع شده است از مکانهای دیدنی خرمآباد به شمار میآید.
گرداب سنگی که در گویش لری گردآو بردینه خوانده میشود بنایی مدور متشکل از یک دیواره عظیم سنگی است که دور تا دور چشمه ای احداث گردیده است. بنای گرداب سنگی با استفاده از سنگ و ساروج ساخته شده. قطر آن 18 متر، محیط آن 256 متر، پهنای آن سه متر و بلندای آن 10 متر از کف چشمه است.
این بنا دارای دریچهای به ابعاد 90×160 است تا آب خارج شده از چشمه را ساماندهی کرده و سپس از طریق کانال آب چشمه را به نقاط مختلف شهر باستانی شاپورخواست منتقل کند.
چشمه گرداب سنگی تقریباً در تمام ایام سال آب دارد. طغیان آب این چشمه معمولاً در نیمه دوم بهمن آغاز میشود و این امر موجب بالا آمدن سطح آب درون گرداب سنگی و سرریز شدن آن میشود. آب سرریز چشمه گرداب سنگی از طریق کانالهای ساخته شده و جداول طراحی شده در شهر خرمآباد به درون رودخانه شهر سرازیر میشود.
گرداب سنگی خرم آباد که از دیدنیهای استان لرستان است در تاریخ 18مرداد1355 به شماره 1274 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چشمه ها و سراب ها
از جمله مواهب طبیعی و اکوتوریستی در لرستان وجود چشمهها و سرابهای متعدد در سطح این استان است. این سرابها و چشمهها شرایط مناسبی را جهت جذب جمعیت گردشگری از داخل استان و خارج از استان هم مینماید.
سراب هنام، سراب کهمان در الشتر، سراب چگنی، کیو و چشمههای گلستان، گرداب دارایی در خرمآباد، سراب جانیزه، زرشکه، سفید، زارم، کرتول و چشمههای ونایی، دره خونی، هفت چشمه و اسل در بروجرد و اشترینان، سراب غارتمندر و گردکانک، ماهی چال، فرسیان، گایکان، سر دره، رود آب در الیگودرز، سراب چشمه و رودک در دورود و چشمه فلفلی در ازنا از جمله سرابها و چشمههای این استان زیبا هستند. اطراف برخی از این چشمهها و سرابها از پوشش گیاهی نادری پوشیده شده و در طول فصول مساعد شرایط مناسبی را جهت جذب گردشگران فراهم مینماید.
تالاب های لرستان
تالابهای لرستان از جمله جاذبههای طبیعی این استان است که به ویژه در فصل بارندگی زیبایی خاصی به منطقه میدهد. علاوه بر این، تالابها مأمن و زیستگاهی مناسب برای انواع پرندگان، آبزیان و پرندگان بومی و مهاجر است. در این میان، هفت تالاب در منطقه آهکی در شرق رودخانه کشکان کبیر کوه قرار دارند. همچنین تالاب بیشه دالان در جنوب شهرستان بروجرد و تالاب سیلاخور در شمال غربی شهرستان دورود قرار دارد.
9 سال پیش
سلام. خیلی ممنون از اطلاعات خوب و کاملتون... خرم آباد واقعا شهر خیلی قشنگیه!