معرفی جاذبه های گردشگری استان خوزستان

استان خوزستان از شمال به استان لرستان، از شمال شرقی و شرق به استان چهارمحال و بختیاری، از شمال غربی به استان ایلام، از شرق و جنوب شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به استان بوشهر وخلیج فارس، و از غرب به کشور عراق محدود می شود. استان خوزستان با جمعیت 4٬531٬720 نفر (سرشماری 1390) دارای 1،083،341 خانوار است که این تعداد شامل 793 هزار و 289 خانوار شهری و 290 هزار و 52 خانوار روستایی است.

استان خوزستان دارای 24 شهرستان و 54 شهر و 52 بخش و 112 دهستان و 3880 آبادی مسکونی و 2٬514 آبادی غیر مسکونی می باشد.در این بخش آسمونی به معرفی جاذبه های گردشگری استان خوزستان پرداخته ایم.

موزه شوش

موزه شوش واقع در استان تاریخی خوزستان با 550 ‏متر مربع زیربنا در میان باغی به وسعت 14635 ‏متر مربع از مکانهای دیدنی شهرستان شوش می باشد. موزه شوش بر سر راه قلعه باستانی شوش و در روبروی بقعه دانیال نبی قرار دارد. موزه شوش در سال 1345 شمسی جهت نمایش دادن آثاری نزدیک به 160 سال از کاوشهای باستان شناسی شهر شوش و چغازنبیل ساخته شده است.

نمای بنای موزه شوش آجری است. بنای اولیه موزه همزمان با شروع حفاری های شوش و با استفاده از آجرهای بدست آمده از حفاریهای شوش و چغازنبیل ساخته شده و طی سالهای بعد نیز به آن افزوده شده است.

ساختمان موزه شوش دارای دو سالن بزرگ است که آثاری از دوره پیش از عیلام تا دوره اسلامی را در خود جای داده است.

این آثار از مجسمه ها و سرستون های مکشوفه از مسجد سلیمان و آپادانای شوش، تابوت های سفالی و سنگی و خمره ای سفالی، مجسمه های خدایان، تزیینات دیواری سفالی، چگونگی تدفین در دوره ایلامی همراه با وسایل متعلق به فرد متوفی، پاشنه در، آجر نوشته های مکشوفه از شوش و چغازنبیل، خط نوشته های ایلامی، اکدی، پارسی باستان، آرامی، سریانی و پهلوی میانه، گوی های سفالی و گل میخ های تزیینی سفالی و کاسه های مکشوفه از حمیدیه مربوط به صابیین مندایی منقوش به اوراد مقدسی تشکیل شده است.

از جمله دیدنی ترین اشیا بخشی از دیواره کاخ آپادانای شوش میباشد. از مهم ترین تفاوتهای این کاخ با تخت جمشید وجود همین سنگ نگاره های رنگین است.

همچنین داخل حیاط موزه شوش بعضی از مجسمه ها و آثار باستانی در داخل محفظه های شیشه ای برای بازدید عموم قرار دارند.

براستی که میتوان موزه شوش را یکی از مکانهای دیدنی استان خوزستان برشمرد زیرا گنجینه ایست از سالها تمدن این دیار کهن.

کاخ آپادانا شوش

در شهر باستانی شوش و در محوطه قلعه شوش قرار دارد. شوش واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های شناخته شده جهان است، احتمالا به سال 4000 پیش از میلاد پایه گذاری شده، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکده مسکونی در آن مربوط به 7000 سال پیش از میلاد هستند.

طبق اسناد باستانی شوش از مهمترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت های باستانشناسی در آن ادامه دارد.

آپادانا نام یک قلعه نیست، بلکه نام باستانی بناهایی است که با تالارهای ستون دار شناخته می شدند. بهترین نمونه های آپاداناها را در تخت جمشید و کاخ شوش می توانید ببینید.

کاخ آپادانا شوش که بدون شک از دیدنیهای استان خوزستان است به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در حدود سال های 515_521 پیش از میلاد روی آثار و بقایای عیلامی بنا نهاده شد. این کاخ قصر زمستانی شاهان هخامنشی بوده است.

کاخ آپادانا شوش با مساحت 10434 متر از واحدهای مختلفی مانند تالار بار عام، حرم سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین سه حیاط مرکزی تشکیل شده است. دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعابدار منقوش با طرح های سپاه جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین بوده اند که بقایای به جای مانده آنها در موزه های خارجی و داخلی نگهداری می شوند.

کاوش های باستان شناسی بر روی ویرانه های شوش از سال 1849 میلادی آغاز شد و چندین دوره ادامه پیدا کرد که طی آن آثار کم نظیر و پر ارزشی از دوران های ماقبل تاریخ، دوران شکوهمند تمدن و فرهنگ ایلامی، هخامنشیان، ساسانیان و دوران اسلامی کشف شد.

اما کشف کامل کاخ آپادانا شوش در حفاری های بین سال های 1311 تا 1314 اتفاق افتاد و در طی این اکتشافات آثار گرانبهایی به دست آمد که اکثر آنها در موزه لوور پاریس و تعدادی در موزه های ایران از جمله موزه شوش نگهداری می شوند. به عنوان مثال می توان به سرستون های گاو دو سر کاخ، کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانا شوش، ستونچه قانون حمورابی، شیر بالدار و نقش برجسته هایی از گارد جاویدان کاخ آپادانا شوش و ... اشاره کرد.

کاخ آپادانا شوش که از مکانهای دیدنی استان خوزستان است در سال 1380 بعد از 70 سال در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آرامگاه دانیال نبی

مدفن حضرت دانیال نبی(ع) در شهرستان شوش از استان خوزستان می باشد. دانیال نبی از جمله پیامبران بنی اسراییل در قرن هفتم قبل از میلاد است که نسل ایشان به داوود پیامبر(ع) می رسد. آرامگاه دانیال نبی از مکانهای دیدنی خوزستان و یکی از زیارتگاه های ایران است که در ساحل شرقی رودخانه شاوور و روبروی تپه ارگ شوش قرار دارد.

حضرت دانیال(ع) در سال 655 قبل از میلاد همراه با اصحاب اش توسط «نبوکد نصر» پادشاه بابل که محل حکومت اش در شوش بود، به اسارت گرفته شد. آن حضرت بعد از مدتی اقامت در شوش وفات یافت و در همان شهر دفن شد.

بنای آرامگاه دانیال نبی دارای دو حیاط است که دورتا دور آن، ایوان ها و حجره هایی ساخته اند. بر روی بنا گنبدی مخروطی شکل با فرم پله ای ساخته شده که از معماری بومی منطقه الهام گرفته است. آرامگاه دانیال نبی دارای پی های قدیمی و قطور است. در تزیینات بنا از کاشی کاری هم بهره گرفته شده است.

جای گرفتن آرامگاه دانیال نبی در این منطقه در کشف موقعیت تاریخی منطقه شوش بی تاثیر نبوده است زیرا نخستین بار در قرن دوازدهم میلادی کلیمیانی که برای بررسی وضعیت کلیمیان در ایران به سر می بردند، به یادگارهای این شهر توجه کردند و زمینه را برای انجام کاوش های باستان شناسی در این منطقه تاریخ ساز فراهم کردند.

آرامگاه دانیال نبی که از مکانهای دیدنی شوش به شمار می آید در تاریخ 24 شهریور 1310 با شماره ثبت 51 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه شوش

قلعه ای است به جا مانده از دوران قاجار در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی و کاخ آپادانا در شوش که بر روی تپه ای تاریخی خود نمایی میکند. قلعه شوش از دیدنیهای استان خوزستان است که در سال 1897 میلادی توسط ژاک دمورگان فرانسوی برای سکونت باستان شناسان فرانسوی بنا شده است.

قلعه شوش دارای نقشه ای قرون وسطایی است و توسط فرانسویها با استفاده از نیروی کار ایرانی و نظارت خاندان فیلی که امنیت ساخت را بر عهده داشتند و حاج مصطفی دزفولی ساخته شده است و به دلیل شباهت بسیار زیادی به زندان باستیل به قلعه آکروپل معروف می باشد.

ساخت قلعه شوش با استفاده از آجرهای کاخ داریوش هخامنشی (کاخ آپادانای شوش) و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل که ناشی از تخریب قسمتهایی از این بناها بوده انجام شده است. نقشه قلعه شوش ذوزنقه شکل است، که قاعده کوچک آن در سمت شمال واقع شده و دور تا دور آن را راهرویی احاطه کرده و چند ردیف اتاق به سمت حیاط، بر گرد آن قرار گرفته است. برج شمال غربی قلعه شوش مربع شکل و برج شمال شرقی، دایره شکل است.

قلعه شوش (آکروپل) دارای سه ورودی است که یکی از آنها در حال حاضر مسدود می باشد. این قلعه همانند قلاع قرون وسطی اروپا از 2 حیاط تشکیل شده که حیاط دوم مرتفع تر از حیاط اول است. در زیر حیاط دوم 2 تالار (زیرزمین) تعبیه شده است. قلعه شوش کلا دو اشکوبه می باشد. بافت اصلی دیوارها از خشت است با روکشی از آجر. آجرها مربوط به ادوار مختلف تاریخی است.

از دیگر قسمت های قلعه شوش می توان به اتاقک شیشه ای موسوم به کلاه فرنگی و برج استوانه ای که در ضلع غربی قرار دارد و به عنوان کبوترخانه مورد استفاده قرار می گرفت و همچنین برجی دیگر که در وسط حیاط اول قرار دارد، اشاره کرد.

قلعه شوش بر روی بلندترین نقطه شهر که تپه ای تاریخی است بنا شده و از مهم ترین آثار بدست آمده از این تپه ها، می توان به مجمسه معروف ملکه ناپیر اسوستون، لیوان مشهور سفالی شوش به رنگ نخودی و نقش بزکوهی و قانون حمورابی اشاره کرد.

قلعه تاریخی شوش در سال 1380 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 3983 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

قلعه شوش (آکروپل) :

آدرس استان خوزستان ، شهر شوش ، خیابان طالقانی ، تپه آکروپل (ارگ)

زیگورات چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل پرستشگاهی است که ایلامیها ( عیلامیها ) برای خدایان خود ساخته بودند. چغازنبیل در 45 کیلومتری جنوب شهر شوش در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه در استان خوزستان واقع می باشد و شوش را به یکی از اماکن دیدنی و باستانی ایران تبدیل کرده است.

اونتاش ناپیریشا شاه ایلام ( عیلام ) در قرن سیزده پیش از میلاد معبد چغازنبیل را برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شهر شوش، بنا کرد. زیگورات در زبان عیلامی به معنای نیایشگاه است و چغازنبیل واژه ای محلی به معنای زنبیل واژگون است و نام باستانی این بنا به شمار نمی آید بلکه این مکان نزد باستان شناسان به دور اونتاش معروف می باشد که به معنای قلعه اونتاش است البته در برخی متون میخی از این شهر با عنوان ال اونتاش به معنی شهر اونتاش نام برده شده است.

در مرکز این شهر، معبد عظیم چغازنبیل به صورت مطبق بنا شده معبد چغازنبیل بزرگترین اثر معماری بر جای مانده از تمدن عیلامی است که تا کنون شناخته شده است.معبد چغازنبیل،بنایی مربعی با صدوپنج متر طول و عرض و 52 متر ارتفاع در پنج طبقه ساخته شد که امروزه ارتفاع آن 25 متر و تنها 2 طبقه و نیم از آن باقی مانده است.

بنای زیگورات چغازنبیل از آجر ساخته شده است و بر روی آجرهای آن نوشته های زیادی به خط ایلامی دیده میشود. در تمام طول بنای زیگورات آبراههایی دیده میشود ،شاید دلیل آنها حفاظت از بنا در مقابل بارانهای سیل آسای محل است. دورتادور معبد چغازنبیل سنگفرش است و در بعضی از سنگفرشها آثار جای پای بچه دیده میشود. دلیل آن تا کنون نا معلوم است. در شمال غربی بنای زیگورات پناهگاههای کوچکی وجود دارد که مربوط به خدای ایلامی ایشنیکراب است. درون محوطه یک ساعت خورشیدی بزرگ نیز دیده میشود.

دورتا دور زیگورات چغازنبیل را دیواری احاطه می کرده که در مجاورت آن در جبهه شمال غربی معابدی برای خدایان کریریشا، ایشنی کرب و هومبان بنا شده است.همچنین معابد دیگری در جبهه شمال شرقی قرار داشته اند و مجموعه این معابد توسط حصار دیگری احاطه می شده است.در خارج از این حصار بقایای اندکی از خانه های شهر در سطح زمین دیده می شوند.

دورتادور شهر سومین دیوار قرار داشته که کل شهر را محصور می کرده. در زیر یکی از این کاخ ها پنج مقبره زیرزمینی کشف شده است که احتمالا به خانواده شاهی تعلق داشته اند. در طرف مقابل شهر و بر روی ضلع شمال غربی حصار خارجی مخزنی برای آب موجود است.

بناهای مهم چغازنبیل عبارتند از :

حصار اول که به آن حصار تمنوس می گفته اند معبد ذیقورات یا زیگورات، معبد الهه اینشوشیناک، مجموعه معابد شمال غربی، معبد چهارگوش غربی، معبد چهارگوش جنوب شرقی، نیایشگاه های سه گانه، دروازه بزرگ، دروازه ارابه ها، دروازه شمال شرقی را در بر میگیرد. جنس این دیوار از خشت و گل کوبیده است.

حصار دوم، حصاری است که حصار اول و بخشی از بناهای تاریخی چغازنبیل مانند معابد هیش میتیک و روهوراتیو، دروازه شوش، دروازه مسدود شده، گذرگاه شاهی، برج نورکیپرات، مجموعه غربی را در بر میگیرد.

حصار سوم چغازنبیل نشانگر محدوده شهر بوده است و حصارهای اول و دوم و مجموعه بناهای چغازنبیل را در بر می گیرد. مصالح به کار گرفته شده در ساخت این حصار، عموما خشتی هستند.

از دیگربناهای چغازنبیل می توان به نیایشگاه نوسکو، مخزن، کاخ آرامگاه ها، کاخ شماره 2 و 3 اشاره کرد.

چغازنبیل اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. جامعه بین المللی برای آن ارزش استثنایی و جهانی قایل است.

دسترسی به اثر باستانی و دیدنی چغازنبیل از جاده ای انحرافی در جاده شوش به اهواز و همچنین از جاده شوشتر به هفت تپه (جاده کشت و صنعت کارون) مقدور است و بدون شک از مکانهای دیدنی این منطقه به شمار می آید .