اصطلاحات مهم حمل و نقل بین المللی

حمل و نقل در دنیای امروز جایگاه ویژه ای در رشد اقتصادی کشورهای مختلف دنیا به خود اختصاص داده است. آشنایی با اصطلاحات حمل و نقل خصوصاً برای کسانی که به نوعی با حمل‌ونقل بین‌المللی درگیر هستند، ارزش و اهمیت بسیاری دارد. اگر قرار باشد با طرف‌های تجاری خارجی معامله کنید، یقیناً با این اصطلاحات بیشتر سروکار خواهید داشت، به همین جهت یادگیری آن‌ها از ضروریات کار شما خواهد بود. با آسمونی همراه باشید.

حمل و نقل بین‌‌المللی کالا

حمل و نقل بین‌المللی کالا به جابجایی و حمل کالا از نقطه‌ای در داخل یک کشور به نقطه‌ای در داخل کشور دیگر با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن گفته می شود.

اصطلاحات حمل و نقل بین المللی

اینکوترمز

اینکوترمز یک کلمه مرکب است، و از ترکیب سه کلمه انگلیسی International Commercial Terms به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی تشکیل شده‌است. تحویل کالا در مبدأ به خریداربا پرداخت کرایه حمل (Cost, Insurance and Freight): ارزش، بیمه و کرایه حمل تا مقصد، که مخصوص حمل دریایی می‌باشد.

تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد (Carriage Paid To)

حمل مرکب که بیشتر برای روش های زمینی یا هوایی استفاده می‌شود. 

FAS) Free Alongside Ship)

تحویل کالا در کنار کشتی در مبدأ. محل خاتمه ریسک فروشنده کنار کشتی در بندر است.

FOB) Free On Board)

تحویل کالا در عرشه کشتی در مبدأ. فروشنده وقتی کالا را از روی نرده کشتی عبور داد، ریسک کالا به اتمام می رسد.

کابوتاژ

حمل کالا از یک بندر کشور به بندر کشور دیگر و همچنین از یک گمرک به گمرک دیگر که از راه کشور همجوار صورت گیرد.

اسناد حمل بارنامه

به منزله سند قرارداد حمل، رسید دریافت کالا و سند مالکیت آن است.

بارنامه

در اصطلاح بین المللی کشتیرانی بارنامه را بیل آولیدینگ و در جاده و هواپیما CMR و در راه آهن CIM می خوانند.

CMR

حمل بین المللی کالا از طریق جاده و با وسیله نقلیه زمینی که باید محل دریافت و تحویل کالا در دو کشور مختلف باشد.

اعتبارات اسنادی

تعهدی که بانک گشایش کننده، می گیرد، تا در قبال اخذ اسناد معینی، مطالبات ذینفع اعتبار یا فروشنده را بپردازد.

اعتبار نامه (L/C) یا letter of credit

فرم قراردادی است که به موجب آن بانک بازکننده اعتبار مجاز می دارد حداکثر تا پایان مدت تعیین شده، اسناد حمل کالاهای مورد معامله را به بانک تسلیم کند.

برات ارزی (B/E ) یا (Bill of Exchange)

برات ارزی توسط فروشنده ( ذینفع ) نوشته می شود و از طریق بانک ابلاغ کننده یا بانک ذینفع ارسال می شود.

کنوانسیون CMR

این کنوانسیون جهت تأمین منافع و حقوق دست اندرکاران حمل و نقل بین المللی جاده ای ایجاد شده است.

کنوانسیون TIR

این کنوانسیون جهت ایجاد تسهیلات در رابطه تشریفات گمرکی کامیونهای حامل کالا، به اجرا درآمده است.

کنوانسیون کوتیف COTIF

این کنوانسیون مربوط به حمل و نقل بین المللی با راه آهن است.

فعالیت فورواردری

عملیات هماهنگی ترتیب حمل کالا به یکی از شیوه های مختلف زمینی، هوایی، دریایی و یا ترکیبی از آنها را فعالیت فورواردری می گویند.

فعالیت کریری بین المللی

تصدی بلافصل جابجائی کالا ازکشوری به کشور دیگر به یکی از شیوه های حمل و نقل طبق قرارداد حمل

فعالیت کارگزاری بین المللی

انجام عملیات مربوط به حمل و نقل بین المللی کالا به نمایندگی از طرف یک شرکت.

مشتری

عبارت از شخص حقیقی یا حقوقی که با شرکت برای جابجایی کالا قرارداد منعقد می نماید.

راهنامه

سندی غیر قابل انتقال که حمل کننده با صدور آن متعهد میگردد، در قبال کرایه، محموله را از مبداء تا مقصد، تحویل گیرنده نماید.

ترخیصیه

سندی است که بموجب آن با رعایت ضوابط و مقررات مربوط، صاحب کالا جهت ترخیص کالا به گمرک معرفی شود.

ترانزیت خارجی

ترانزیت خارجی کالا عبارت از مراحلی است که طی آن کالایی از مبادی خارجی بمقصد کشور ثالث در مناطق حراست شده به تقاضای صاحب کالا از قلمرو جمهوری اسلامی ایران از یک نقطه مرزی کشور خارج می گردد.

کالای خطرناک

کالایی که طبق طبقه بندی آی - ام - دی - جی (دفترچه طبقه بندی کالاهای خطرناک ) و آی - دی - آر خطرناک محسوب گردیده باشد.

فورواردر

شخص حقوقی (شرکت ) است که قرارداد حمل سراسری با مشتری منعقد می نماید. شرکتهایی که طرف قرارداد مستقیم با مشتری قرارمی گیرند فورواردر محسوب می شوند.

کریر (حمل کننده)

شخص حقوقی است که با انعقاد قرارداد حمل با شرکت فورواردر به انجام عملیات حمل متعهد میگردد.

تحویل روی واگن محل ارسال تعیین شده (Free on Rail/ Free on truck)

فورفوت به معنی تحویل روی واگن است. این مقررات دارای معانی مشترکی می‌باشد، از آن جایی که لغت (تراک) به واگن اطلاق می‌شود.

ارزش و کرایه (C&F) (Cost & Freight)

به معنی ارزش کالا به اضافه کرایه می‌باشد. فروشنده بایستی کرایه جهت حمل به مقصد تعیین شده را بپردازد.

تحویل از کشتی (Ex Ship)

فروشنده باید کالا را روی عرشه کشتی در مقصدی که در قرارداد فروش ذکر شده در دسترس خریدار قرار دهد.

حمل کننده آزاد (Free Carrier)

هر شخصی که توسط او یا بنام او پیمان حمل کالاها از طریق جاده، خط آهن، هواپیما، راه دریا یا هر مجموعه مختلطی از این طریق منعقد شده باشد.

کرایه به حامل پرداخت شده (Freight Carriage Paid to)

به معنای آن است که فروشنده کرایه را بابت حمل کالاها به مقصد تعیین شده می‌پردازد.

Bunkering Adjustment Factor

سورشارژ برای تعدیل نرخ سوخت است (چون نرخ سوخت متغیر است) لذا در زمان‌های مختلف بر حسب تغییر، ضریب محاسبه شده متغیری بر کرایه اضافه می‌کرد.

فله (BULK)

فله کالایی است که بدون هیچ گونه بسته‌بندی در کشتی وارد می‌گردد مانند غلات سنگ‌آهن، سیمان، شکر، املاح معدنی، فسفات، ذغال و غیره. Currency Adjustment Factor: سورشارژ برای تعدیل نرخ ارز، چون نرخ برابری دلار به سایر ارزها به طور روزانه در تغییر است لذا در زمان‌های مختلف بر حسب تغییرات روزانه، ضریب محاسبه شده متغیری بر کرایه اضافه می‌گردد.

قرارداد اجاره‌ای (Charter Party)

قرارداد اجاره‌ای، چون بعضی از کشتی‌ها به صورت دربست اجاره می‌شوند لذا برحسب شرایط اجاره قراردادهایی موجود است که چارتر پارتی نامیده می‌شود و کلیه تعهدات اجاره کننده و اجاره دهندهه با ذکر مشخصات کشتی در آن مندرج است.

دیسپاچ (Dispatch)

پاداش مربوط به تخلیه و بارگیری قبل از انقضای موعد مقرر، معمولاً چون بر طبق شرایط کشتی‌های اجاره‌ای برای تخلیه و بارگیری حد نصابی خاص پیش‌بینی شده است لذا چنان چه بیشتر از میزانن پیش‌بینی شده در قرارداد تخلیه و بارگیری انجام گیرد زمان تسریع به عنوان پاداش به طرف قرارداد پرداخت خواهد شد و اصطلاحاً Dispatch نامیده می‌شود.

دموراژ (Demmurage)

به هزینه معطلی کشتی، دموراژ می گویند، دموراژ نقطه مقابل دیسپاچ است.

سورشارژ (Surcharge)

اضافاتی که به کرایه تعلق می‌گیرد.

ظرفیت ناخالص کشتی (GRT)

ظرفیت فضاهای موجود در کشتی که عبارتند از: انبارهای کالا، کلیه مخازن مربوط به سوخت و آب و...

ظرفیت بارگیری (DWT)

میزان باری که در انبارهای کتشی و مخازن سوخت و آب و غیره می‌توان بارگیری نمود.