26 ذی القعده؛ حرکت پیامبر از مدینه بر حجه الوداع - 10 ه ق

این سفر و این حج بخاطر این که آخرین سفر و آخرین حج آن حضرت بود ، در تاریخ اسلام به عنوان "حجه الوداع" معروف گردید. از آن هنگامی که رسول خدا (ص) از مکه به مدینه هجرت کرد و در این شهر ، نخستین حکومت توحیدی بر اساس دین مبین اسلام را پایه گذاری نمود ، عداوت و دشمنی های اهالی مکه و مشرکان قریش نسبت به آن حضرت و پیروانش شدت پیدا کرد و حتی منجر به چند جنگ بزرگ و سرنوشت ساز گردید.

بدین جهت برای پیامبر (ص) امکانی برای باز گشت به مکه معظمه وجود نداشت ، تا این که در ذی قعده سال ششم هجری قمری به همراه هزار و چهار صد و یا هزار و ششصد و یا هزار و هشتصد تن از مسمانان جهت انجام زیارت خانه خدا عازم مکه معظمه شد که با مخالفت و ممانعت قریش مکه روبرو گردید و سرانجام صلحی به نام صلح حدیبیه با مشرکان منعقد و بدون این که وارد شهر مکه شود ، به مدینه بازگشت .
اما بعد از این ماجرا توانست سه بار به مکه معظمه سفر نموده و خانه خدا را زیارت کند.

• بار اول 

در سال هفتم هجری قمری طبق پیمان صلح حدیبیه جهت انجام عمره (معروف به عمره قضا) به همراه دو هزار تن از مسلمانان وارد مکه شد و پس از سه روز اقامت در آن، به مدینه برگشت.

• بار دوم 

در سال هشتم هجری قمری به خاطر زیر پا گذاشتن پیمان صلح حدیبیه توسط مشرکان مکه، آن حضرت تصمیم به فتح مکه معظمه گرفت و به همراه اهالی مدینه و سایر طوایف و قبایل مسلمان به این شهر مقدس هجوم آورد و خدای بزرگ نیز یاری اش کرد و او پیروز مندانه وارد مکه شد.

• بار سوم 

در آخرین سال حیات آن حضرت جهت انجام حج به مکه رفت که سفر وی به حجة الوداع معروف گردید.

درباره حجه الوداع

شرح ماجرای این سفر به یادماندنی (حجة الوداع) بدین قرار است: پیامبر اکرم(ص) از آغاز ذی قعده سال دهم هجری قمری به تمامی اهالی مدینه و طوایف و قبایل مسلمان جزیرة العرب اطلاع داد که وی در این ماه به مکه معظمه خواهد رفت و مراسم عمره و حج تمتع را به جای خواهد آورد و هر کسی مایل است وی را همراهی کند، زاد و توشه خویش برگیرد و به سوی مکه معظمه حرکت نماید.

امام علی بن ابی طالب(ع) که در این ایام، از سوی پیامبر اکرم(ص) در سرزمین " یمن " به سر می برد و علاوه بر دعوت و تبلیغ اسلامی، با دشمنان اسلام در آن دیار مبارزه می کرد، پیکی به وی از سوی پیامبر(ص) رسید، که او نیز به سوی مکه معظمه حرکت نماید.
امام علی بن ابی طالب(ع) به محض دریافت نامه پیامبر(ص) به همراه یاران خویش عازم مکه شد.

پیامبر خدا(ص) پس از فراهم آوری تدارکات سفر و امکانات لازم، به همراه دختر گرامی اش حضرت فاطمه زهرا(س) و تمامی همسران خود، در 26 ذی قعده و به قولی در 25 این ماه، از مدینه خارج شد. در این سفر روحانی و به یاد ماندنی، در حدود یکصد و چهار هزار و یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از مسلمانان شرکت نمودند.

آن حضرت ، ابودجانه را جانشین خود در مدینه قرار داد و در حالی که بیش از شصت قربانی همراه داشت ابتدا به منطقه ذوالحُلیفه رفت و در مسجد شجره احرام بست و سپس به سوی مکه حرکت نمود.

حضرت علی(ع) نیز که به همراه یاران خویش به سوی مکه عازم شده بود، یکی از یارانش را جانشین خویش در سپاه تحت فرمانش گذاشت و زودتر از آنان، به سوی مکه حرکت کرد. بدین جهت، چند روز زودتر از یارانش به پیامبر(ص) ملحق شد.

حضرت علی(ع) در نزدیکی های شهر مکه معظمه، به پیامبر(ص) و سایر مسلمانان رسید و پیامبر(ص) با دیدن وی بسیار خرسند و خوشحال شد.

به هر روی پیامبر خدا (ص) به همراه بستگان نزدیک و اصحاب و یارانش جهت انجام حج و زیارت خانه خدا در آخرین سال حیات با برکت خویش از مدینه عازم مکه مکرمه شد که این سفر در تاریخ اسلام به سفر حجه الوداع معروف گردید.