مراسم تعزیه خوانی در ماه محرم

آسمونی : محرم و عاشورای حسینی ، هنگامه پیمان بستن مکرر مسلمانان با قافله سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) است.

یاد و خاطره شهدای کربلا مشعل فروزان قیام بر ضد ظلم و ستم را در خلال سالیان متمادی برافراشته نگاه داشته و پیام عاشورا را از این طریق همه ساله در تاریخ تداوم بخشیده است.

سیاه پوش شدن مردم، نوحه سرایی، برداشتن نخل و علم و کتل، اطعام عزاداران حسینی و برپایی مراسم تعزیه خوانی و روضه خوانی در هیأت ها، تکایا و حسینیه های شهرها و روستاهای ایران، نمونه هایی از آداب و سنن مسلمانان و ارادتمندان به اهل بیت عصمت و طهارت می باشد.

باری تبدیل شدن حماسه کربلا با جوهره ی الهی و توام با قداست، معنویت رشادت و عشق و شجاعت به شعائر اسلامی، ضمن زنده نگه داشتن مکتب و یاد آن شجاعـــــــان و رشادت هایشان انگیزه ای است برای انقلاب مکرر بر علیه ظلم و بیداد.

این واقعه عظیم تاریخی در شیراز و ... کشیده شد.

در یک سوی تعزیه سخن از خاندانی فاسق، مکار، فریبکار ، ظالم و در مقابل خانواده ای متقی، پرهیزکار، خداپرست، فداکار و حق طلب قرار دارد.

در تعزیه به آسانی نوحه می خوانند، می نالند، می گریند، بر سر و سینه می زنند ، بدی و فساد را تخطئه می کنند، بر یزیدیان و قدرتمندان ظالم همه زمانها لعنت پیاپی می فرستند و ستم و ستمگری را نفی می کنند.

معنی لغوی تعزیه با معنی اصطلاحی آن تفاوت دارد. تعزیه در لغت به معنی سوگواری و عزاداری و برپا داشتن یادبود عزیزان در گذشته است. لیکن در اصطلاح به نوعی نمایش مذهبی با آداب و رسوم و سنت های خاص اطلاق می شود.

در لغتنامه دهخدا تعزیه به معنی سوگواری و عزاداری یا تعزیت و برپاداری عزای حضرت سیدالشهدا (ع) و روضه خوانی و شبیه خوانی یا هر نمایشی که به توسط عده ای از اهل فن با موسیقی موزون همراه باشد و بعضی از مصائب اهل بیت علیه السلام را مصور سازد، گویند.اقامه عزا برای شهدای کربلا و سید و سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (ع) قدمتی دیرینه دارد.

خارجیانی که ظرف تقریباً دویست سال اخیر بر حسب اتفاق در ایران زیسته اند، یا از ایران گذشته اند، مجذوب شکل نمایشی فوق العاده بوده اند به نام تعزیه (تعزیت) یا شبیه (یا به روایت بالا تراژدی حسن و حسین(ع) ) . این مجذوبیت در واقع از سده شانزدهم آغاز می شود.

در دوره قاجار تعزیه خوانی از نظر محتوا و کیفیت و از جهت نحوه برگزاری و محل آن به اوج تکامل می رسد به طوری که در زمان ناصرالدین شاه قاجار در تهران  200 تا 300 جا برای مراسم تعزیه اعم از تکیه، حسینیه و میدان وجود داشت که هر کدام 200 تا 300 نفر را در خود جای می دادند .

پس از ناصرالدین شاه قاجار تعزیه رفته رفته اهمیت خود را از دست داد و در سالهای آغاز دیکتاتوری رضا شاه پهلوی اجرای تعزیه رفته رفته ممنوع اعلام گردید به طوری که : «....فتح اله پاکروان استاندار خراسان در محرم سال 1315 هـ .ش برگزاری جلسات روضه خوانی در داورزن سبزوار را ممنوع اعلام کرد.

این مراسم که اوج آن روز دهم محرم، روز عاشورای حسینی است مردم عزادار و سیاه پوش هستند.

پس از رسیدن عزاداران حسینی به محل برگزاری تعزیه (قتلگاه) مردان و زنان در جایگاههای مخصوص به خود مستقر می شوند و گروه تعزیه گردان و تعزیه خوان با پوشیدن لباسهای مخصوص و استقرار در محل مربوط به خود، تعزیه خوانی شروع می شود.

ورود امام حسین (ع) و یارانش به صحرای کربلا، جلو گرفتن حر بن ریاحی بر امام حسین (ع)، ورود لشکریان عمربن سعد و شمر به صحرای کربلا، توبه و شهادت حر بن ریاحی، شهادت خاندان بنی هاشم (حضرت عباس، حضرت علی اکبر ، حضرت علی اصغر، حضرت قاسم بن حسن و ...)، شهادت دیگر یاران حضرت و بالاخره شهادت امام حسین (ع)، آتش زدن خیام، اسب تازی بر جنازة شهدا و ... از جمله برنامه های است که در این روز به صورت تعزیه همراه با حزن و اندوه اجرا می شود.

• همچنین ببینید:
  
  همه چیز درباره ماه محرم