سیستم یا سامانه چیست؟

سامانه همان معادل فارسی سیستم است و به مجموعه ای از مولفه ها می گویند که با یکدیگر به طور هماهنگ کار می کنند و به دنبال یک هدف معین هستند. در ادامه مطلب آسمونی درباره واژه سامانه و انواع آن می پردازیم.

سامانه چیست؟

سامانه یا به انگلیسی سیستم (system) مجموعه یا گروهی از اشیاء مرتبط یا غیر مرتبط است که هدف یا اهدافی خاص را دنبال می‌کنند، به گونه‌ ای که واحدی پیچیده را تشکیل دهند. مجموعه‌ای از اجزایی است که با هم کار می‌کنند و هدف معینی را دنبال می‌کنند. تنها به نوع فیزیکی آن محدود نمی‌شود. مفهوم سامانه در مورد پدیده‌های مجرد پویا نظیر اقتصاد نیز به کار گرفته می‌شود.

تعریف سامانه

• اصطلاح «سیستم» ریشه در واژهٔ یونانی syst¯ema دارد که به معنی «باهم جای دادن» است.
• سیستم، مجموعه‌ای است از عناصر به هم مرتبط که برای نیل به هدف مشترک با هم در تعامل هستند.
• در زبان فارسی واژهٔ سیستم به دلیل کثرت استفاده، متداول شده‌است.
• واژه‌های سامانه و نظام معادل‌های فارسی متداول برای واژهٔ سیستم هستند.
• سامان یا سامانِه منظومه یا دستگاه هم گفته شده است؛ مانند:

منظومهٔ شمسی (Solar system)، و دستگاه معادلات خطّی - (System of linear equations) هم‌چیده‌ای است از عناصر هم‌پیوسته که یک تمامیّت یگانه را تشکیل می‌دهند. چنین ترکیب و هم‌چیده‌ای معمولاً مجموعه‌ای سامان‌مند و منظم را درست می‌کند و به همین رو به آن سامانِه می‌گویند که از واژهٔ پارسی سامان به معنی نظم و ترتیب گرفته شده‌است.

انواع سامانه ها

انواع سامانه ها را نمی توان به طور کلی ذکر کرد زیرا هر حوزه علمی سامانه های تخصصی خود را دارد و فقط متعلق به همان حوزه هستند. مثلاً در زمینه انرژی و انتقال مواد، دو نوع سامانه بسته و باز داریم.

زیرسامانه چیست؟

به بخشی از یک سامانِه که خود جزئی از یک سامانهٔ دیگر باشد زیرسامانه می‌گویند. یک سامانِه معمولاً در برگیرندهٔ بخش‌ها و عناصری است که به هم پیوسته شده‌اند تا جریان و روند داده‌ها، ماده یا انرژی را آسان‌تر سازند. همچنین سامانِه معمولاً واحدهایی دارای برهم کنش دارد که برای آن‌ها می‌توان الگوهای ریاضی تشکیل داد.