زمان مطالعه: 4 دقیقه
آشنایی با بورس اوراق بهادار و تاریخچه آن
بورس اوراق بهادار بازار رسمی و سازمان یافتهٔ سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها و اوراق بهادار تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود.
در این مطلب می خوانید : [بستن]
سازمان بورس اوراق بهادار یک مؤسسه غیردولتی، که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و درآمد این سازمان از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی که از حق پذیرش شرکت ها در انواع بورس دریافت می کند، تأمین می شود. سازمان بورس ایران که به اختصار “سبا” نامیده می شود، توسط هیئت مدیره که منتخب شورا هستند، اداره می شود.
گذری کوتاه بر تاریخچه شکل‌گیری بازارهای سرمایه
در گذشته به دلیل ریسک‌های بالای لندن در سال 1801 با عضویت 500 نفر و به دنبال آن نیویورک، زوریخ و… پدید آمدند.
تاریخچه بورس اوراق بهادار در تهران
ایده اولیه ایجاد بازار بورس اوراق بهادار در ایران به سال 1315 باز می گردد. در آن سال به درخواست دولت ایران، یک فرد به نام «وان لوترفلد» درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی هایی انجام داد و حتی طرح قانونی تاسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد. البته در همان زمان، بانک ملی ایران نیز به عنوان سازمان متولی امور پولی کشور، مطالعاتی در این زمینه انجام داد، اما به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ، تمام کارهای انجام شده متوقف شد. در سال 1333، ماموریت تشکیل بازار بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از 12 سال تحقیق و بررسی، در سال 1345 قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بازار بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت 1345 در مجلس شورای ملی تصویب شد.
در همان سال سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل، مسئولیت اداره بورس ایران را به عهده داشت. این سازمان توسط یک هیئت هفت نفره اداره می‌شد، که توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شدند. دبیر کل بورس نیز توسط هیئت مدیره به عنوان بالاترین مقام اجرایی انتخاب می شد. در پانزدهم بهمن 1346، بورس تهران با ورود سهام «بانک صنعت و معدن» و «نفت پارس» فعالیت خود را آغاز کرد.
دوران فعالیت بورس اوراق بهادار را می توان به چهار دوره تقسیم کرد:
- دوره نخست 1346 تا 1357
- دوره دوم 1358 تا 1367
- دوره سوم 1368 تا 1383
- دوره چهارم از 1384 تاکنون
با تصویب قانون جدید در سال 1384، نهاد جدیدی بنام سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شد و زیر نظر شورای عالی بورس شروع به فعالیت کرد. وظایف این سازمان نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و سایر وظایف مرتبط به بازار سرمایه می باشد.
با تغییرات جدید مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم گردید در پی تغییرات انجام شده بورس اوراق بهادار تهران نیز از یک سازمان عمومی غیرانتفاعی به یک شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و مسئولیت امور اجرایی را بر عهده گرفت. بعد از تصویب قوانین جدید در سال 1384 شورای بورس ایران به عنوان بالاترین رکن در بازار اوراق بهادار لقب گرفت.
جالب است بدانید که واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام واندر بورس گرفته شده که صرافان شهر مقابل خانه او به داد و ستد مشغول می شدند و از آن به بعد به اماکنی که محل داد و ستد بود اطلاق شد.
اعضای این شورا تشکیل شده است از:
- وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان ریاست شورا
- وزیر بازرگانی
- رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون
- رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان
- دادستان کل کشور یا معاون وی
- یک نماینده از طرف کانون‌ها
- چهار نفر خبره مالی
تعریف بورس اوراق بهادار
بازار متشکل و رسمی است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها یا اوراق قرضه دولتی یا خصوصی تحت ضوابط معین انجام می شود. مشخصه مهم آن حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایه های راکد است.
بورس مرجع رسمی و مطمئنی است برای جذب سرمایه افراد و بخش های خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری بلند مدت.
در بازرگانی داخلی ایران اصطلاح ورس به بازارهای اختصاصی کالاهای سرمایه ای، واسطه ای یا مصرفی اطلاق می گردد که در یک محدوده جغرافیایی واقع شده و تعدا زیادی از عناصر عمده فروشی و خرده فروشی آن کالای خاص را دارند مانند بورس فرش در بازار تهران، بورس آهن و....
منظور از بورس اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین کننده حقوق مالی قابل ارائه برای مالک آن باشد. به بیان دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال به شمار می رود. این اوراق از هر نوعی که باشند مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و حتی صکوک، ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارند. شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می‌کند، به عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته می شود.
این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام» و «ابزار های مشتقه» تقسیم می شوند. در این میان بورس اوراق بهادار بازاری منصفانه، کارآ، متشکل، خود انتظام و شفاف با ابزار های متنوع و دسترسی آسان است که ارزش افزوده را برای ذی نفعانش ایجاد می کند. اوراق بهادار در این بازار و توسط کارگزاران یا معامله گران طبق قانون، ضوابط و مقرراتی خاص، مورد داد و ستد قرار می گیرد.
بازار بورس اوراق بهادار در قالب شرکت‌های سهامی با مسئولیت محدود یا شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می شود که در آن سهام شرکتها و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می گیرد. مشخصه مهم این بازار، حمایت قانونی از صاحبان پس انداز ها یا سرمایه های راکد است.
ارکان بورس
در قانون تأسیس بورس چهار رکن اصلی برای اداره امور سازمان بورس تعیین گردیده اند:
- شورای بورس: وظیفه تعیین مقررات و همچنین نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط را دارد.
- هیأت پذیرش اوراق بهادار: به منظور اخذ تصمیم نسبت به قبول یا رد اوراق بهادار در بورس یا حذف آنها از لیست اوراق بهادار پذیرفته شده است.
- سازمان کارگزاران بورس و دبیر کل: وظیفه آن ایجاد تسهیلات لازم جهت خرید و فروش اوراق بهادار، نظارت بر انجام معاملات، مراقبت در حسن جریان امور و روابط بین کارگزاران و مشتریان
- هیأت داوری: این هیأت به اختلاف بین کارگزاران با یکدیگر و فروشندگان و خریداران اوراق بهادار با کارگزاران که از معاملات در بورس ناشی می شود رسیدگی می کند.
متأسفیم که این مطلب مورد پسند شما واقع نشده است.
لطفاً با اعلام دلیل نارضایتی خود، ما را در تولید مطالب بهتر یاری نمایید:
ثبت
انصراف
1
0
همچنین بخوانید
منبع:
آسمونی
10 سال پیش
خیلی عالی بود :) همیشه کنجکاوبودم بدونم بورس یعنی چی :roll: ولی درکوتاه ترین ومفیدترین مطلب از اعضای تشکیل دهنده بورس وتاریخچه آنقدر عالی توضیح دادید که همشون روخیلی عالی یادگرفتم بسیارممنونم :)