شرایط ورزش کوهنوردی در زمستان

در زمستان و اوایل بهار کوه‌نوردی به واسطه‌ی وجود برف و یخ مشکل‌تر اسـت و بایـــد آن را جدی گرفت.در ارتفاع بالای چهار هزار متر شرایط قطبی حکم فرما است و به همین دلیل آمادگی، توان و استقامت بیشتری در مقایسه با فصول دیگـــر دارد. کوچک ترین بی احتیاطی باعث صدمات و خطرات جدی می شود.

به همین خاطر تلفات این دو فصل بســـیار زیاد است. وزش باد سرد خیلی زود باعث بی حس شـدن اعضـاء شما می شود، مگر اینکه پوشش ضد باد خوبی داشته باشید و مرتب حرکت کنید. در زمستان و اوایل بهار یک روز آفتابی و بدون باد تبدیل به کولاک و یا باران می شود. برف، مسیر یابی را فوق العاده مشکل می کند و نه تنها راهها بلکه تکه سنگها را نیز می پوشاند. اگر چه غفلت و بی توجهــــــــــی در تابستان چندان خطرناک نیست ولی در زمستان اگر با فنون کوه‌نوردی آشنا نباشــید خطر مهلکی به شمار می رود و بالاخره طول روز در زمستان کوتاه(کمتر از8 ساعت) و شبها بسیار طولانی است(16 ساعت). بنابراین خیلی زود در این فصل با تاریـــکی روبرو می شوید.

در این بخش آسمونی نکاتی را با توجه به سختی کوهنوردی در زمستان برای شما عزیران در نظر گرفته ایم امیدواریم با رعایت این نکان از این ورزش زیبا نهایت لذت را در سلامتی کامل ببرید. 

1- قبل از اجرای برنامه و رفتن به منطقه مورد نظر از طریق مختلف از شرایط جوی، موقعیت منطقه و مسیر رفت و برگشت کسب اطلاع نموده و آشنایان و نزدیکان را در جریان قرار دهید.

2- پوشاک و تجهیزات متناسب با برنامه و برخورد با شرایط سخت را به همراه داشته باشید.

3- پوشاک اضافی و یدک داخل کوله را در کیسه های ضد آب و یا پلاستیک محکم عایق بندی نمایید تا رطوبت به آنها نفوذ نکند.

4- مقداری جیره غذایی ذخیره از قبیل شیر خشک، کشمش، خرما خشک، انجیر خشک، مغز بادام، تخمه، کشک خشک، آدامس، چای خشک و نسکافه را در بسته بندی جداگانه به همراه داشته باشید.

5- چراغ پیشانی و باطری یدک، شمع بی اشک، وسایل گرما زا، بهداشتی و دارویی و وسایل ضروری دیگر از قبیل فندک، کبریت ضد نم و قدری روزنامه را فراموش ننمایید.

6- در هنگام صعود و یا برگشت سعی نمایید از گروه و یا دیگر کوهنوردان جدا نشوید تا در صورت ضرورت بتوانید از دیگران کمک بگیرید.

7- پوشاک تن را اگر خیس شده در جای امنی عوض کرده و لباس خشک بپوشید.

8- در شرایط سرمای سخت بخصوص توام با وزش باد هرگز دستکش را از دستتان بیرون نیاورید. زیرا در کمترین زمان ممکن دچار سرمازدگی آنی انگشتان خواهید شد.

9- کفش نامناسب با فصل سرد و تنگ باعث سرما زدگی پاها خواهد شد پس به انتخاب کفش مناسب و ضد آب بودن آن توجه خاص داشته باشید.

10- از مسیرهای عادی و پاکوب شده عبور نمایید و سعی نکنید مسیر دیگر را انتخاب کنید مگر از تجربه لازم برخوردار باشید.

11- با دقت و هوشیاری مراقب اوضاع جوی منطقه باشید و به محض فرا رسیدن ابرهای تیره و وزش باد از صعود منصرف شده و راه برگشت را در پیش گیرید.

12- در شرایط بحرانی با حفظ خونسردی ولی با سرعت عمل بیشتر به نقطه امنی بروید یا اگر ممکن است برگردید.

13- همواره به علایم راهنما و هشدار دهنده در طول مسیر توجه کنید و هر نوع عارضه طبیعی و مصنوعی آشکار مسیر را جهت برگشت صحیح به خاطر بسپارید.

14- در صورت ریزش برف و یا باران شدید از ادامه صعود در شرایط دشوار منصرف شوید.

15- اگر پوشش شما کافی نبوده و احساس سرما نمودید به منظور جلوگیری از سرما زدگی، پیوسته بدن را به فعالیت وادار نمایید و از بی تحرکی جداً بپرهیزید، زیرا در این صورت سرما به بدن غلبه کرده و شما را در خطر جدی قرار می دهد.

16- در صورت وجود مه فاصله با نفر دیگر را به حداقل برسانید و همواره از مسیر پاکوب شده حرکت نمایید و نگذارید همراهتان از شما جدا شود و در صورت اجبار توقف کنید تا به شما بپیوندد.

17- وجود مه در منطقه باعث محدودیت و اشکال در دید و شنوایی، جهت صدا و حتی تنفس می شود و انسان فاصله را تشخیص نداده و در تشخیص مسیر نیز ممکن و گاه تا 180 درجه در انتخاب مسیر دچار اشتباه شده که عاقلانه ترین تصمیم برگشت به سوی پایین و یا رفتن به نقاط امن می باشد.

18- نگذارید عضوی از بدنتان خیس شود زیرا انرژی و گرما از همان نقطه بیرون آمده و شما را دچار کمبود انرژی و خستگی زودرس می نماید.

19- زمان و شرایط صعود را طوری تنظیم نمایید که حداقل یکساعت قبل از غروب آفتاب به محل امنی رسیده باشید و گرنه بعد از غروب آفتاب به یکباره هوا سرد شده و ممکن است شما را به سرما زدگی دچار نماید.

20- به اصل ریزه خواری یعنی هر بار خوردن و آشامیدن به مقدار کم ولی پیوسته را به خاطر داشته باشید.

21- از غرور بیجا بپرهیزید و به توصیه های افراد با تجربه و آگاه در منطقه توجه نمایید.

22- همواره کلاه مناسب به سر داشته و در صورت ممکن جلو بینی و دهان را با پوشاک مناسب بپوشانید تا دچار مشکلات ریوی و از دست دادن آب و انرژی نشوید.

23- اگر در مکانی مجبور به توقف شدید پیوسته و درجا با حرکات مناسب و ملایم خود را گرم نگاه داشته و از حرکت دادن انگشتان پاها و دست ها غافل نشوید زیرا هر چه قدر بدن بی حرکت بماند به همان اندازه دمای عمومی بدن افت می نماید و شما را با خطر جدی سرمازدگی روبه رو می کند.

24- از مسیرهای با شیب تند سنگی و یخ زده با دقت و احتیاط و با حواس جمع عبور نموده و از کمک به یکدیگر غافل نشوید.

25- در شرایط وجود ابر تیره و افزایش باد مراقب صاعقه باشید به خصوص اگر صدای جرقه خفیف را روی ابزار فلزی همراه شنیدید و یا موهای سر و دستتان سیخ سیخ شد فوراً راه پایین آمدن و رفتن به نقاط امن مثل پناهگاه باشید.

26- در هنگام بروز صاعقه وسایل فلزی همراه حتی ساعت مچی خود را داخل لباسهای عایق پیچیده و در کوله پشتی جای دهید و ابزاری مانند کلنگ و باتوم را از خود دور کنید. به خاطر داشته باشید بستن باتوم و کلنگ به کوله پشتی که نوک تیز آن از سر بالاتر قرار گیرد بهترین موقعیت برا اصابت مستقیم صاعقه می باشد.

27- در هنگام بروز صاعقه حداقل 5 متر با دیگران فاصله داشته و با گامهای کوتاه و قدری تند ارتفاعات را ترک نموده و از پناه گرفتن در زیر درختان بلند و صخره ها و یا دهانه غارها خودداری نمایید مگر حداقل 15 متر به درون غارها بروید.

28- اگر جای امنی نیافتید حدالامکان کنار سنگی کوتاه چمباتمه زده و در صورت ممکن با لباس و یا کوله پشتی و یا هر چیز خشک دیگر بین خود و زمین عایق ایجاد نموده و در شرایط اضطراری تخته سنگی را برگردانده و روی آن چمباتمه بزنید.

29- از جویبارها و رودخانه ها کمی فاصله بگیرید و حدالامکان از رفتن به نقاط مرطوب و خیس دوری کنید.

30- تلفن همراهتان را خاموش نموده و از آن استفاده نکنید چون باعث عبور امواج صاعقه می شود، مگر در شرایط اضطراری و اورژانسی.

31- از وسایل فلزی به خصوص با لبه یا نوک تیز دوری نمایید و اگر داخل پناهگاه می باشید از نزدیک شدن به ستونهای فلزی و یا پنجره های آن خودداری نمایید.

32- حداقل تا نیم ساعت بعد از شنیدن آخرین صدای رعد از محل امن بیرون نیایید.

33- بلندی ها و ارتفاعات بخصوص روی قلل و یالها و یا سطوح هموار مناسب ترین شرایط برای اصابت صاعقه است، پس از رفتن به سوی آنها بپرهیزید.

34- در صورت اصابت صاعقه به فرد با حفظ خونسردی کمکهای اولیه را آغاز نمایید و او را به مکان امنی برده و گرم نگاه دارید و اگر صاعقه زده دچار شوک گردیده تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی را شروع نموده و با فریاد و یا هر وسیله ممکن از دیگران کمک بطلبید.

35- در شرایط سخت و سرمای زیاد اگر مجبور به ماندن شدید به درون اطاقک های سنگی و یا حفره ها و غارها و شکافها بروید و اگر نبود با برف و یا سنگ برای خود جانپناهی بسازید و با هر وسیله ممکن روی آن را پوشانده و خود را گرم نگه دارید.

36- کنار هم بنشینید و خود را سرگرم کنید و از خوابیدن جدا پرهیز نمایید و خود را بیدار نگه دارید.

37- از نوشیدنی گرم و مواد غذایی زود هضم استفاده نموده و در صورت ممکن از چراغ های حرارتی برای گرم کردن بدن استفاده نمایید و به هر طریق ممکن خود را گرم نگه دارید تا سرما به شما غلبه نکند، خواب رفتن به خصوص غیر ارادی در این شرایط بسیار خطرناک می باشد.

38- از رفتن به داخل سطوحی یک دست و با شیبی نسبتاً تند حدود 35 تا 50 درجه که برف زیادی نیز در آن انباشته شده بپرهیزید و اگر مجبور به عبور از آن هستید سر و صدا نکنید و پیوسته مراقب اوضاع بوده و با فاصله نسبتاً زیاد از یکدیگر و یا تک تک عبور کنید و با قدم های بلند از مانعی به مانع دیگر بروید و برف را نشکافید و کانال ایجاد نکنید و پا در جای پای یکدیگر بگذارید تا از منطقه عبور نمایید.

39- اگر چادر به همراه دارید و مجبور به نصب آن شدید حدالامکان نزدیک به تنه درختان آن را به پا نکنید و از بستن بند آن به درختان خودداری کنید، کف چادر را مسطح نموده و درب آن را در پناه باد پیش بینی نمایید و سعی کنید در مسیر بهمن و سقوط سنگ و یا نزدیک پرتگاهها و چشمه سارها برپا نکنید و در صورت نصب، دور آن را با برف و یا سنگ دیوارچینی کنید و کانال عبور آب را نیز در اطراف آن در نظر بگیرید.

40- در شرایط حتی خیلی سرد کاملاً زیپ ها و یا محل های عبور هوا را ببندید و در صورت روشن کردن چراغ در داخل آن قدری محل عبور و مرور هوا را در نظر بگیرید تا دچار گازگرفتگی چراغ نشوید.

41- در داخل چادر لباس گرم بپوشید و از تکیه دادن به بدنه چادر خودداری نموده و پاها را کاملاً بپوشانید.

42- در شرایط کولاک و طوفان و سرمای شدید، سعی کنید که هیچ عضوی از بدن شما در معرض هوای سرد قرار نگیرد. زیرا سرمازدگی موضعی خیلی سریع اتفاق می افتد به خصوص نوک انگشتان دست ها و پاها.

43- هوای سرد، رطوبت، وزش باد و خستگی مفرط چهار عامل مهم در سرمازدگی هستند پس خود را در مقابل آنها ایمن کنید.

44- بارش باران باعث نفوذ آب به داخل پوشاک تن شده و در نهایت رطوبت به پوست بدن می رسد که نتیجه آن از دست دادن انرژی و گرما و خستگی زودرس شده که اگر چاره اندیشی نشود منجر به سرمازدگی عمومی بدن(هیپوترمی)گردیده که مناسب ترین شرایط به همراه داشتن پوشاک ضد آب گورتکس می باشد.

45- در صورت بارش شدید برف که بیش از 40 الی 50 سانت در 24 ساعت ببارد از رفتن به کوهستان خودداری کنید و یا اگر در منطقه اطراق نموده اید 2 تا 3 روز صبر کنید و بعد به فعالیت بپردازید.

46- بیشترین احتمال سقوط بهمن هنگام بارش برف تازه است پس مراقب اوضاع در منطقه باشید.

47- شب ها باد از ارتفاعات به دامنه ها می وزد و روزها از دشت به ارتفاعات و اگر برعکس شد هوای بدی در انتظار شما خواهد بود.

48- اگر در روز به دور از انتظار هوای منطقه برفی گرم بود مه شامگاهی را به دنبال خواهد داشت که هر چه قدر روز گرم تر باشد. مه شبانه غلیظ تر خواهد بود پس پیش بینی لازم را بنمایید.

49- پرواز پرندگان در ارتفاعات نشانه هوای خوب بوده و اگر پرواز آنها از ارتفاعات به طرف دامنه ها باشد نشانه یک هوای بد خواهد بود.

50- در شرایط زمستان از فعالیت ها ی بیهوده و غیر لازم بپرهیزید و انرژی را بیهوده هدر ندهید تا در شرایط بحران انرژی بیشتری داشته باشید.