کولر گازی چیست؟ + انواع اسپلیت

کولر گازی یکی از بهترین وسایل سرمایشی برای هوای گرم به ویژه در شهرهای گرمسیر است. اگر می خواهید بدانید کولر گازی چیست و با انواع اسپلیت آشنا شوید این بخش آسمونی را بخوانید.

تاریخچه کولرگازی

در سال 1840 میلادی اتفاقی بزرگ رخ داد. جان گوری پزشک و مخترع در سال 1840 به این موضوع پی برد که هوای گرم باعث ایجاد بیماری ‌های پوستی، مالاریا و تنگی نفس می‌شود. خیلی از مردم به خاطر گرمای زیاد در فلوریدا جان خود را از دست دادند و در این شهر بیماری‌ های زیادی شایع شد. این امر باعث شد پزشک بزرگ شهر فلوریدا (جان گوری) برای حل مشکل بیمارستان تحقیقات خود را برای خنک کردن محیط شروع کند.برای همین جان گوری دستور داد که در شهر فلوریدا مردم از سیستم‌های خنک کننده استفاده کنند.

اما سیستمی ‌در آن زمان اختراع نشده بود که بتواند محیط خانه را خنک کند. برای همین مردم نیاز داشتند که از یخ ‌های بزرگ برای خنک کردن محیط استفاده کنند. یخ‌ های بزرگی که از دریاچه ‌های یخ زده شمال ایالات متحده آمریکا قرار بود به فلوریدا برسد هزینه ی زیادی را در بر داشت. از این رو جان گوری تصمیم گرفت که یک سیستم مصنوعی برای خنک کردن محیط بسازد. برای اولین بار جان گوری توانست با ساخت یک کمپرسور آب و بخار را به یخ تبدیل کند. این اولین جرقه ی تاریخ ساخت کولر گازی بود و در سال 1851 این اختراع به اسم جان گوری ثبت شد.

کولر گازی چیست؟ + انواع اسپلیت

کولر گازی، کولری است که با تبدیل گاز به مایع و سپس مایع به گاز تولید سرما می‌کند (گرما را می‌گیرد). کولر گازی را ویلیس کریر در سال 1902 میلادی اختراع کرد.

انواع کولر گازی

تهویه مطبوع شاخه‌ای از تأسیسات در مهندسی مکانیک می‌باشد که، با توجه به عملکرد و کاربری سیستم‌های مختلف در این زمینه، متنوع است. کولر گازی در چند مدل ساخته می‌شود:

• کولر گازی یک تکه یا پنجره‌ای سرد و گرم
• کولر گازی دو تکه (اسپلیت) سرد و گرم
• کولر گازی پرتابل (قابل حمل)
• کولر گازی ایستاده سرد و گرم
• کولر گازی سقفی یا کاستی سرد وگرم
• کولر گازی داکتی یا کانالی سرد و گرم (در این نوع ممکن است گرمایش به صورت کویل آب گرم باشد)
• کولر گازی چند شعبه یا مولتی وی (در ظرفیت‌های 38000 BTU به بالا در دو نوع تک فاز و سه فاز تولید می‌شود)

کولر گازی دوتکه یا کولر گازی اسپلیت

کولر گازی اسپلیت از دو واحد مجزا ساخته می‌شود، یونیت خارجی شامل کمپرسور و کندانسور است که در خارج از ساختمان نصب می‌گردد و یونیت داخلی که واحد تبخیر (اواپراتور) در آن جای دارد در داخل ساختمان جای می‌گیرد. یونیت خارجی و یونیت یا پنل داخلی توسط دولولهٔ مسی یا آلومینیومی به همدیگر مرتبط هستند. لولهٔ باریکتر گاز سرد را از یونیت بالا به یونیت داخلی منتقل می‌کند و لوله ضخیمتر کار خروج و انتقال گاز گرم را به یونیت و کمپرسور بالا به عهده دارد. این کولرها معمولاً دارای دستگاه کنترل از راه دور هستند. این نوع کولرها شامل دو مدل معمولی و اینورتر می‌شوند که در مدل اینورتر تا حداکثر شصت درصد (البته در شرایط ایده‌آل) از مصرف انرژی را نسبت به مدل معمولی کاهش می‌دهد.

نحوه تشخیص کولر اینورتر (inverter) از کولر معمولی چیست؟

نسل جدید کولرهای گازی یا اسپلیت ‌ها، کولر های اینورتر می‌باشد، که ممکن است مردم به کولرهای گازی اینورتر کولرهای گازی کم مصرف نیز بگویند. اینورتر یا مبدل برق دستگاه الکترونیکی است که جریان متناوب را به جریان مستقیم تبدیل می‌کند. جریان متناوب تبدیل شده می‌توانند بر اساس نیاز در هر ولتاژ و فرکانسی باشد که به وسیلهٔ ترانسفورماتور های مناسب و مدار ها کنترل می‌شود. تحقیقات دایکین (بروشور FTK-1115-B) بر روی صرفه جویی انرژی در طول یک سال بین یک اینورتر 1٫5 HP و یک غیراینورتر 1٫5 HP نشان داد که کولر اینورتر باعث صرفه جویی معنی دار در مصرف برق می‌شود. کولرها در اتاقی به اندازهٔ 5/16 متر مربع، دمای تنظیم شدهٔ 25 درجه سانتی گراد، سرعت فن بالا و دمای بیرون 33 درجه سانتی گراد آزمایش شدند. کولرهای کم مصرف نسل جدید دو تفاوت اصلی با کولر های قدیمی دارند که با همین تفاوت توانسته ‌اند مشکلات مصرف برق را تا حد قابل قبولی کم کنند.

گاز مصرفی در این کولر ها گاز R410a بوده که بسیار سردتر از گاز های R22 که در کولر های قدیمی مورد استفاده قرار می‌گرفت است. دمای جوشش گاز R410a منفی 52 درجه سانتی گراد است و این در حالی است که دمای جوشش گاز R22 منفی 41 درجه سانتی‌گراد بوده که این تفاوت در سیستم‌ های تهویه مطبوع بسیار قابل‌توجه و نقش مهمی در تولید سرما در بازه زمانی کمتر خواهد داشت.

ساختار کمپرسور یا همان قلب تپنده سیستم تهویه مطبوع یا کولر گازی‌ های قدیمی به نحوی است که بعد از هم‌دما شدن محیط با دمایی که شما برای کولر گازی تنظیم کرده‌ اید موتور یا کمپرسور کولر گازی کاملاً خاموش و منتظر خواهد ماند تا دوباره از طریق فرمان مادربرد به‌کارگیری شود که همین استارت مجدد باعث مصرف جریان بالایی از برق است.

اما در کولر های اینورتر با توجه به کمپرسور و قطعات و مدارات فرمانی که در آن کار برده شده ‌است سیستم به نوعی طراحی شده که کمپرسور هیچ‌گاه کاملاً از مدار خارج نمی‌شود تا برای روشن شدن دوباره جریان بالایی بخواهد بلکه دور حرکتی یا قدرت موتور به حداقل خود خواهد رسید تا برای خنک کردن مجدد محیط نیاز به جریان بالایی برای استارت نباشد.

کولر گازی پرتابل

کولر گازی پرتابل یا قابل حمل، در ظرفیت ‌های پایین ساخته می ‌شود و دارای حالت گرمایش نیز هست. این مدل کولر گازی دارای ریموت کنترل است و به دلیل شکل آن، برای فضا های کوچک اجاره‌ ای یا استفاده موقت استفاده می‌ شود. تمام بخش‌ های مختلف کولر گازی از جمله کندانسور، اواپراتور و… در یک مجموعه جا گرفته ‌اند و در حالت سرمایش، گرمای موتور از طریق لوله خرطومی پشت دستگاه به بیرون انتقال پیدا می‌کند. در نتیجه، این لوله خرطومی باید به پنجره یا منفذی که هوا را به بیرون انتقال می‌دهد وصل گردد. در غیر این صورت، گرمای خارج شده از هوا دوباره از طریق همین لوله خرطومی به فضا برمی گردد و کار تهویه و سرمایش به درستی انجام نمی‌شود. اما در حالت گرمایش، نیازی به این کار نیست. گرمایش در این نوع کولر گازی از طریق هیتر انجام می‌شود که زیاد مقرون به صرفه نیست. اما امکان استفاده از این حالت در کولر گازی پرتابل در نظر گرفته شده ‌است.

کولر گازی ایستاده

کولر گازی ایستاده بر خلاف پرتابل دو تکه است به این معنی که دارای واحد خارجی و داخلی می‌ باشند. پنل داخلی آنها در داخل قرار می‌ گیرد باید توجه داشت که پنل داخلی را نمی ‌توان مانند پرتابل حمل و جابه جا کرد و پنل خارجی باید در فضای بیرون نصب گردد. کولر های ایستاده در دو نوع سه فاز و تک فاز (معمولی و اینورتر) تولید می‌ شوند

کولر گازی ایستاده در ظرفیت 48000 BTU به بالا تولید می ‌شوند به همین علت در سالن ‌های وسیع و بسیار بزرگ مناسب می‌ باشد و استفاده می‌ گردد.

کولرگازی ایستاده مصرف انرژی پایینی دارند و همچنین قدرت رطوبت زدایی بالای دارند.

کولر گازی پنجره ‌ای

کولر گازی پنجره ‌ای شامل کندانسوری است که در انتهای این اتاقک و به سمت بیرون است و یک فن کندانسور در پشت آن است که هوا از طریق آن دمیده می‌شود و به حذف گرما از کندنسور کمک می‌ کند. این کولر گازی ‌ها به دلیل نداشتن ریموت کنترل و نداشتن حالت گرمایش، کمتر مورد استفاده قرار می ‌گیرند. کولر گازی پنجره ‌ای دارای ایراداتی است. از معایب این نوع کولر گازی، نداشتن ریموت کنترل و مصرف بالای برق و ایجاد سر و صدای زیاد است.

کاربرد های کولر گازی

از کولر های گازی در چه مکان‌هایی می‌توان استفاده کرد؟ در واقع کولر‌ های گازی برای عمل سرمایش و گرمایش محیط در مکان‌ های مختلف به کار گرفته می‌شود. ما نیز در ادامه مکان ‌هایی که می‌توان از کولر های گازی استفاده کرد را به شما معرفی می‌کنیم.

• هتل
• سالن ورزشی
• استادیوم
• مساجد
• مجتمع‌ های تجاری
• مجتمع‌ های مسکونی
• اداره جات
• دانشگاه‌ها
• ورزشگاه
• خوابگاه‌ها
• فرودگاه
• سالن انتظار
• مطب پزشکان
• بیمارستان‌ها

مقایسه کولر گازی با انواع سیستم ‌های سرمایشی

اگر بخواهیم تفاوت میان سیستم‌ های سرمایشی کولر گازی را با کولر آبی بیان کنیم باید گفت:

• کولر آبی هزینه و مصرف انرژی آن نسبت به کولر گازی کمتر است.
• نصب و راه اندازی کولر آبی آسان است.
• کولر های گازی دارای فیلتر و سیستم تهویه مطبوع است.
• فضای نصب کولر گازی بسیار کم است و در مدل ‌های مختلف برای قسمت ‌های مختلف ساختمان کولر گازی داریم.
• کولر آبی نمی‌ تواند در زمان کم دمای محیط را یکنواخت کند اما کولر گازی این گونه است.

مورد بعدی تفاوت کولر گازی با سیستم‌ های بسیار بزرگ سرمایشی مثل اسپلیت مرکزی، چیلر ها و.. می‌باشد.

• هزینه ی کولر های گازی به نسبت دیگر سیستم‌ های سرمایشی بالا بسیار پایین است.
• همچنین کولر های گازی فضای کمی‌ را در محیط ساختمان اشغال می‌کنند.
• کولر های گازی در حین روشن بودن زیاد پر سر و صدا نیستند.
• از نظر مصرف انرژی نیز نسبت به چیلر، اسپلیت مرکزی و.. بسیار کم مصرف هستند.
• نصب و راه اندازی کولر های گازی آسان تر از دیگر سیستم ‌های سرمایشی و گرمایشی می‌باشد.