سوهانک تهران

محله سوهانک تهران در منطقه 1 واقع شده است. در گذشته دهکده ای در شمال شرقی تهران بوده که با گسترش شهر، امروزه به یکی از محله های پایتخت تبدیل شده است. اگر می خواهید با محله سوهانک تهران بیشتر آشنا شوید این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید.

تاریخچه و نامگذاری

رضاقلی‌خان هدایت در کتاب روضةالصفای ناصری ج 9 ص 291 از عیش و شکار فتحعلی‌شاه قاجار در سوهانک می‌نویسد. محل اقامت خازن‌الدوله یکی از زنان فتحعلی‌شاه نیز در دهکده سوهانک بوده‌است. از رویدادهای تاریخی سوهانک اینست که ناصرالدین‌شاه دستخط برکناری میرزا آقاخان نوری، صدراعظم وقت را هنگام اقامت خود در سوهانک صادر کرد.

کشتزارها و باغ‌هایی قدیمی که جزء سوهانک بودند عبارت‌اند از:

• دره پولاد وحش
• باغ حدیقه
• جهان‌بخش
• بند تله‌هرز
• بیدستان
• باغ سردار
• باغ فولادی (نازآباد)
• تنگ آخوره
• تنگ فاطمی
• باغ حمزه (منور)
• چال استلک
• سوت‌بیشه
• شاه‌پسند (دره جوزدار)
• شنکزار
• یوردکریم

شمار ساکنان سوهانک در سال 1342 خورشیدی 408 تن مرد و 293 تن زن بوده‌است. در همان سال سوهانک دارای مسجد و تکیه و گرمابه بوده و دبستانی به نام ارمغان سوهانک (دبستان فولادی) با 139 دانش‌آموز داشته‌است. دو اصله چنار کهنسال در حیاط مسجد سوهانک وجود دارد که قدمت یکی از این دو اصله از چنار امامزاده صالح تجریش نیز بیشتر است. عمر هر دو اصله را در حدود نهصد سال تخمین زده‌اند. من‌جمله اماکن قدیمی سوهانک تهران ، قبرستان آن است که در خیابان شهید ازگلی قرار دارد و برطبق باور مردم آن منطقه و شجره نامهٔ آستان قدس رضوی، پیکر امامزاده‌ای در قسمت جنوبی آن دفن شده‌است. با وجود آنکه مقبره و یادبودی برای امامزادهٔ مذکور بنا نگردیده است، بر اساس حدسیات اهالی آن محل می‌توان گفت محل دفن امامزاده، در قسمت جنوب غربی و در زیر درختان سرو کهنسال قبرستان قرار دارد.

حمام قدیمی سوهانک و تکیه قدیم سوهانک نیز از اماکن قدیمی سوهانک تهران محسوب می‌شدند که متأسفانه به دلیل بی‌کفایتی و سوء استفاده برخی افراد و به طمع غارت آثار باستانی در دهه 30_40 مورد تخریب وغارت قرار گرفتند. اکثر معمرین و ریش سفیدان این روستا عقیده دارند که کسی از زمان احداث آن‌ها در محل با خبر نیست. در زمان تخریب حمام بسیار قدیمی که احتمالاً زمان احداث آن به دوران قبل از اسلام نسبت داده می‌شود، سنگ نبشته‌ای از میان یکی از پی‌های قطور بنای آن استخراج گردید. متأسفانه سرنوشت سنگ نوشته، نا معلوم مانده‌است.

بنای تکیه قدیمی سوهانک هم در دوران قاجار یا قبل از آن و از خشت خام و کاهگل ساخته شده بود. از میان این بنا، نهری می‌گذشت که از باغ اندرون (سردار) سر چشمه می‌گرفت. آسیاب قدیمی سوهانک نیز از دیگر بناهای قدیمی این روستا بود که در شمال سوهانک وابتدای تنگه قرار داشت. زمان ساخت این آسیاب که از ملات ساروج وسنگ خشک ساخته شده‌بود، مانند حمام، به زعم پیران محل، نا مشخص مانده‌است. سوهانک تهران در گذشته مناطق وسیع تری را شامل می‌شد و مرز آن از کناره باغ‌های دارآباد آغاز و تا ابتدای جاده لواسان-فشم ادامه می‌یافت، اما به تدریج قسمت‌هایی از خاک سوهانک جدا شدند. در حال حاضر شهرک‌های جدا شده از سوهانک عبارتند از: شهرک نفت، شهرک شهید محلاتی، شهرک قائم، شهرک ابوذر، شهرک لاله، شهرک کوثر و شهرک یاس.

اطلاعات عمومی و جغرافیایی

سوهانک، روستایی از روستا های شمیران در شمال شرقی تهران است که حدود 15٫5 کیلومتر از مرکز این شهر فاصله دارد. موقعیت جغرافیایی سوهانک، 35 درجه شمالی و 51 درجه شرقی است. این محله از جنوب به بلوار ارتش یا همان جاده مینی‌سیتی-لشکرگ، از شمال به دامنه جنوبی البرز، و از سوی شرق به گردنه قوچک منتهی می‌شود. محله سوهانک 1800 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و با گسترش شهر تهران اکنون جزئی از این شهر و محله‌ای از بخش شمیران تهران به‌شمار می‌آید.

با وجود اینکه در سوهانک، نمونه‌هایی از آثار باستانی یافت شده است، احتمالاً بسیاری از پیشینیان اهالی کنونی این روستا، در اواخر دوران زندیه و یا اوایل قاجار، از مازندران به این منطقه مهاجرت کرده‌اند محصولات سوهانک، غلات و میوه، به ویژه زردآلو است.

طبیعت سوهانک

فضای سبز بوستان سوهانک شامل درختانی از قبیل، سرو نقره ای، کاج تهران، ارغوان، توت، بادام، اقاقیا، زبان گنجشک، سماق، آیلان توس و غیره است. جانوران این بوستان جنگلی به دلیل وسعت، اتصال به دامنه‌های البرز و همچنین خلوتی آن، نسبتا از تنوع و فراوانی بیشتری برخوردار است. در ساعات خلوت روز، در این بوستان و تپه‌های اطراف آن می‌توان حیواناتی مثل خرگوش و روباه و در مناطق کوهستانی‌تر کبک را مشاهده کرد. فعالیت برخی دوستداران محیط زیست جهت دانه دهی به پرندگان در این بوستان، حضور پر تراکمی از پرندگان را فراهم می‌آورد تا حدی که می‌توان برخی پرندگان مهاجر را نیز در این منطقه مشاهده کرد. البته مار، موش و سگ‌های ولگرد هم از جانوران موذی این گردشگاه به شمار می‌روند. پارک جنگلی سوهانک دارای فضای آرام و ساکتی است و طرفداران محیط زیست عاشق این منطقه هستند زیرا با سر و صدای تهران کاملاً متضاد است.

مکان های دیدنی سوهانک

خلوتی و کم بودن گردشگران محله سوهانک، حضور در فضایی بکر و جنگلی، چشم‌انداز وسیع از بالای ارتفاعات، از جمله جاذبه‌های این گردشگاه به شمار می روند. در انتهای راه خاکی که به یکی از تپه‌های مرتفع ختم می‌شود، می‌توان منظره تهران را از بالای بوستان جنگلی مشاهده کرد. همچنین در سمت شرق، دریاچه سد لتیان قابل مشاهده است. حضور در فضایی روستایی و عبور از کنار باغات به جذابیت این مسیر اضافه می کند. ضمناً این مسیر را می‌توان با ماشین طی کرد. علاقه مندان به ورزش‌های موتوری نیز در این منطقه فضای خوبی در اختیار دارند. از تپه‌ماهورهای این بوستان به عنوان پیست موتور سواری و ماشین‌های دو دیفرانسیل استفاده می‌شود. ضمناً دوچرخه سواری کوهستان نیز در این منطقه کاملاً قابل انجام است.
وجود باغات میوه، محصور نشدن منطقه بین مناطق مسکونی و استخرهایی که در محدوده بوستان و باغات خصوصی جهت تامین آب درختان احداث شده، به غنای جانوری کمک شایانی کرده و یکی از جذابیت‌های آن به شمار می‌رود.

بهترین راه دسترسی به بوستان جنگلی سوهانک، از میدان نوبنیاد و طی کردن اتوبان ارتش و امتداد جاده لشگرک به سمت شمال است. در این جاده دو راه خاکی وارد بوستان جنگلی می‌شود. برای دسترسی به تپه‌های شمال سوهانک نیز از داخل محله سوهانک به سمت انتهای خیابان سوهانک پیش رفته و به دوراهی بر می‌خورید و هر دو راه (خیابان جهاد بخش و خیابان آسیاب) کم و بیش به یک مقصد منتهی می‌شوند.
با وجود اینکه پارکینگی در اطراف بوستان سوهانک احداث نشده است، اما با این حال مشکلی جهت جای پارک ماشین شما در خیابان‌های اطراف آن وجود ندارد.

• حسینیه سوهانک تهران

اگرچه تکیه قدیمی سوهانک از منظر زیبایی و روح معنوی واجد روحانیتی خاص بود، در سال‌های نخستین دهه 40 و پس از آن در حدود 1380 هجری شمسی، بازسازی شد و تغییراتی در داخل و خارج بنا اعمال گردید. مراسم عزاداری تکیه که البته امروزه، حسینیه گشته است، زیباترین طراحی و اجرا را در منطقه دارد.

در ایام محرم از شب اول تا شب سیزدهم محرم در این تکیه مراسم عزاداری برگزار می‌گردد و علاوه بر آن، هر شب، سفره شام امام حسین پهن می‌باشد. در روز عاشورای حسینی بیش از 5000 نفر در این حسینیه در نوبت‌های متعدد اطعام می‌شوند. از زیباترین خرده فرهنگ‌های اطراف تهران تعزیه روز عاشورای این تکیه و مراسم صبح تیره رو در سپیده دم روز عاشورا است.

• مسجد جامع سوهانک تهران

این مسجد از سال 1280 مورد استفادهٔ عموم قرار گرفته‌است و اکنون توسط بخش خصوصی اداره می‌شود. درختان کهنسال چنار در حیاط این مسجد قرار دارند. غیر از این مسجد، مسجد کوچک دیگری تحت عنوان مسجد امام حسن مجتبی (ع) نیز در این روستا ساخته شده‌است.

• اماکن آموزشی و فرهنگی سوهانک تهران

سوهانک در حال حاضر یک مدرسه دارد، دبستان فولادی واقع در محله سوهانک، منطقه 1 شهرداری تهران،  کتابخانهٔ عمومی امام حسین (ع)، دارالقرآن، روزنامه فروشی و خانه اسباب بازی هم از دیگر مکانهای آموزشی و فرهنگی این منطقه هستند.