نقد فیلم تک تیرانداز، نقد از نجیبه نعمتی

به بهانه یازده اسفند سالگرد شهادت مقام اول تک تیراندازی تاریخ جهان

اختصاصی آسمونی نقد از نجیبه نعمتی

یکی از خوبی‎های فیلم‌های بیوگرافی محور، حک شدن شخصیت‌ها در حافظه جمعی یک ملت است. در دوره زمانه‌ای که فیلمسازان در میان تجهیزات ریز و درشت دیجیتال و فناوری‌های حاصل از آن غرق شده و فیلمها و شخصیت‌هایشان به سمت فانتزی، تخیلی و ابر قهرمانی سوق یافته و از خون و گوشت انسانی فاصله گرفته‌اند، پرداختن به شخصیت‌ها و بازسازی تاریخی آن حوادث مانند زنگ تنفس برای مخاطب محسوب می‌شود. فیلم‌های بیوگرافی یا زندگی نامه‌ای زیر ژانری از ژانر درام محسوب می‌شوند، هر چند می‌توانند در ژانرهای دیگر بنا به نوع شخصیت قرار گیرند.
فیلم‌های بیوگرافی قهرمانان جنگی یکی از زیر ژانرهای جنگی (دفاع مقدس) به شمار می‌رود.

سی و نهمین جشنواره فیلم فجر شاهد چهار فیلم دفاع مقدس و دو فیلم بیوگرافی بودیم ( منصور و تک تیرانداز) فیلم تک تیرانداز فیلمی است که پیش از این با نام شکار شکارچی معرفی و بعد از آن به فیلم تک تیرانداز تغییر نام داد. این فیلم سعی در به تصویر کشیدن مجاهدت‌های شهید« عبدالرسول زرین» دارد.
عبدالرسول زرین یکی از تک تیراندازان خبره در جنگ تحمیلی است. فردی که اگر این فیلم یعنی تک تیرانداز ساخته نمی‌شد کسی با مجاهدت‌های او آشنایی پیدا نمی‌کرد.
فیلم تک تیرانداز شرح حال زندگی این قهرمان تک تیرانداز جهانی است، فردی که با سه هزار شلیک موفق طی دوران جنگ تحمیلی، تعداد زیادی از افراد دشمن را از پای در آورد. مهارت او به نحوی بوده که او سعی در آن داشته تا فرماندهان بعثی را از میان خیل مهاجمان برگزیند و نه سربازان و نتیجه آن نیز شلیک موفق به 700 فرمانده بوده است.

فیلم تک تیرانداز به کارگردانی « علی غفاری» و نویسندگی« رضا خمسه، بهنام علیزاده» است. در این فیلم بازیگرانی همچون: کامبیز دیر باز،امیررضا دلاوری، علیرضا کمالی، انوش معظمی، عبدالرضا نصاری، حسین پوریده، عبدالحلیم تقلبی، حسین شریفی، اسماعیل خلج، مالک محمدآبادی و...نقش آفرینی داشتند. فیلم محصول مشترک « انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح» می‌باشد.
خلاصه فیلم:
رسول ( کامبیز دیر باز) با رشادت های بی نظیر خود عرافی‌ها را به ستوه آورده است. نیروهای عراقی تا کنون او را ندیده‌اند؛ اما وجود او در دل سربازان عراقی و فرمانده‌هانشان رعب و وحشت ایجاد می‌کرد. فرماندهان عراقی تصمیم می‌گیرند به هر نحو ممکن او را از سر راه خود بردارند. سرهنگ قیوم راشد(عبدالرضا نصاری)که سابق بر این در نبردی در جبهه غرب( کردستان) طعم شکست را از او چشیده برای انتقام گیری از رسول به جبهه می‌رود. رسول با تکتیک‌های خاص خود نقشه‌های راشد را بر هم می‌زند. قیوم که در آتش انتقام می‌سوزد به لشکریان ایرانی پاتک می‌زند و زمانی که لشکریان امیدشان را از دست می‌دهند رسول به میدان آمده و آنها را مجبور به عقب نشینی می‌کند. فرماندهان عراقی که تلاش سرهنگ راشد را بی فرجام می‌یابند برای کشتن رسول مجبور به استخدام تک تیراندازان مزدور می‌شوند و علاوه بر آن نقشه‌ای استراتژیک می‌کشند؛ رسول دست آنها را می‌خواند و آنها شکست مذبوحانه‌ای می‌خورند؛ سرهنگ قیوم راشد کشته می‌شود، مقر عراقی‌ها به دست لشکریان می‌افتد؛ اما رسول به شهادت می‌رسد.

نقد فیلم:
همان گونه که آورده شد فیلم تک تیرانداز بر اساس زندگی نامه شهید« عبدالرسول زرین» ساخته شده است. شهیدی که یکی از تک تیراندازان مهم جهانی لقب گرفته و رکورد بیش از 3000 نشانه گیری دقیق را در طول جنگ به دست آورد. فیلمنامه سعی کرده است تا به زندگی شهید وفادار باشد.
فیلم ساختار و شاکله خوبی دارد. دقیقا در ژانر جنگی یا همان سینمای دفاع مقدس با تمامی آیتم‌ها و شاخص‌های این ژانر قرار می‌گیرد. این فیلم از جمله فیلم‌های دفاع مقدسی است که به شرح زندگی فرماندهان و مبارزان در طول دفاع مقدس می‌پردازند. فیلم‌هایی همچون: فیلم سرزمین خورشید( شهید جهان آرا)، هیوا( شهید حمید باکری)،شور شیرین(شهید کاوه)، زیباتر از زندگی( شهید علم الهدی)، یوسف هور( شهید علی هاشمی)، چ( شهید چمران)، ایستاده در غبار(احمد متوسلیان)، ماجرای نیمروز رد خون( شهید صیاد شیرازی)، به کبودی یاس(شهید غلامحسین برونسی)و...و تک تیرانداز ( شهید عبدالرسول زرین).
تک تیرانداز فیلمی قهرمان محور است و بیشتر بار فیلم بر دوش کامبیز دیرباز( رسول زرین) است؛ اما رسول شخصیت پردازی مناسب ندارد. شخصیت رسول از عمق مناسب برخوردار نیست. از سوی دیگر آنتاگونیست (ضد قهرمان) سرهنگ قیوم راشد نیز دچار همین مشکل است.

علی غفاری که فیلم « استرداد و ابو زینب» را نیز در کارنامه خود دارد؛ این فیلم را همچون فیلم استرداد با تاخیر آغاز می‌شود؛ اما فیلم به خصوص در بخش‌های پایانی خود ضرب آهنگ و هیجان بیشتری می‌یابد و این مسئله فیلم را به یک فیلم هالیوودی با نسخه نوشته شده از این دست نزدیک می‌سازد. این فیلم برعکس فیلم شکست خورده غفاری « ابو زینب» بازگشت پر شور و هیجان این کارگردان را نوید می‌دهد.

فیلم در پرداخت به جبهه مخالف یعنی عراقیها کاملا غلو انگیز می‌شود و کاراکترها و نقشه‌هایی که آنها می‌کشند به یک کمدی می‌ماند.
اما فیلم نقاط مثبت زیادی دارد. جلوه‌های ویژه میدانی این فیلم بسیار برنامه‌ریزی شده و زیبا است.
بازی عبدالرضا نصاری در نقش قیوم راشد قابل تامل است. تدوین و موسیقی فیلم که بر روی فیلم به درستی می‌نشیند از نقاط قوت فیلم است.
صدای دالبی فیلم، شلیک تیر، انفجارهای مهیب، صدای چرخش ریل تانک و... مخاطب را غافل‌گیر می‌کند. حس در صحنه بودن را به تماشاچی القا می‌سازد.
این فیلم موفق گردید در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (ایمان کریمیان) و جایزه بهترین فیلم از نگاه ملی را کسب کند.