انیمیشن راز سیاوش

انیمیشن راز سیاوش کاری از جمعی از هنرمندان مشهدی است که با علم کردن شخصیت اسطوره ای سیاوش به جنگ قهرمان هالیوودی بن تن رفته اند. آسمونی در این بخش به معرفی و نقد انیمیشن راز سیاوش می پردازد.

داستان انیمیشن راز سیاوش

بن تن خود و آمریکا را در معرض خطری بزرگ و عجیب می بینید و به سختی دنبال راه حل پیدا کردن این مشکل می شود، تا اینکه می فهمد اگر بخواهد جان سالم از این مهلکه بدر ببرد و آمریکا را نجات دهد باید از سیاوش قهرمان بزرگ و اسطوره ای ایران کمک بگیرد.

عوامل انیمیشن راز سیاوش

• نویسندگان انیمیشن راز سیاوش: فرشید تمری و ناصر رویین تن.
• مدیر تولید انیمیشن راز سیاوش: سعید سرابی.
• مدیر صداگذاری انیمیشن راز سیاوش: حسام الدین ظریف.
• آهنگساز انیمیشن راز سیاوش: عطااخگر.
• مدیر دوبلاژ انیمیشن راز سیاوش: سیاوش صابری

نقد انیمیشن راز سیاوش

اصطلاح ریپ آف (rip off) به آثاری گفته می شود که در داستان و بدنه فیلمشان وامدار یک اثر مشهور و بین المللی دیگر هستند. از این دست آثار در تولیدات انیمیشن بیشتر به چشم می خورد و در ابعاد جهانی هم کم از این عناوین ندیدیم؛ Legen of Sarilla که حتی با نام اولیه Frozen Land ساخته می شد و به خاطر شبیه کردن بیش از حد محیط انیمیشن به عنوان محبوب Frozen والت دیزنی، طی شکایتی مجبور به تغییر نام شد. یا انیمیشن هندی Super K که با استقبال امتیاز 1٫6 از 10 کاربران سایت imdb روبرو شد! و… به هر رو تاریخ نشان داده که آثار ریپ آف سهمی از بازار و همچنین جایی در دل مخاطب و تماشاگران ندارد. کتاب «قدرت برتر» نوشته ناصر رویین تن حدود دو سه سال پیش به بازار کتاب وارد شد و همان کتاب حالا دستمایه ساخت یک اثر انیمیشن در کشورمان شده است.

کتاب مذکور داستانی خودساخته از شخصیت کارتونی «بن تن» (یکی از کاراکترهای محبوب دنیای انیمیشن این روزهای بچه های سرتاسر جهان از جمله ایران) بود که برای مقابله با دشمن همیشگی خود دست به دامن سیمرغ افسانه ای و در نهایت پهلوانی ایرانی به نام سیاوش می شود. (سیاوش قهرمان قصه با آن سیاوش پسر کیکاووس در شاهنامه یکی نیست و یک تشابه اسمی این وسط وجود دارد.) سیاوش هم درست مثل بن تن یک دستبند افسانه ای دارد (البته بن تن در حقیقت یک ساعت مچبند دیجیتالی دارد) که می تواند توسط آن به چندین اسطوره باستانی ایرانی از جمله: آرش کمانگیر، رستم و اسفندیار رویین تن و… تبدیل شود؛ همانطور که بن تن می تواند با مچ بند دیجیتالی خود به چندین موجود تخیلی  تغییر شکل دهد.انیمیشن ایرانی راز سیاوش

داستان انیمیشن راز سیاوش هم دقیقا همان داستان کتاب است. با این تفاوت که به خاطر ماهیت سینمایی بودن اثر سازندگان مجبور به کش دادن داستان شدند، به عنوان مثال نیم ساعت اولیه انیمیشن راز سیاوش صرفا یک اپیزود از ماجراهای بن تن است (خود مدت زمان قسمت های انیمیشن بن تن بین ده الی بیست دقیقه است!) و هیچ رنگ و بویی از داستان اصلی در آن دیده نمی شود. ضمن اینکه طبیعتا به خاطر ضعف قدرت تولید انیمیشن در ایران وقتی بن تن ایرانی را با نسخه بین المللی مقایسه می کنیم، حتی اگر بخواهیم به مفهوم اصلی فیلمساز که می خواهد از بی هویتی بن تن برایمان بگوید پی ببریم، نمی توانیم! چرا که تفاوت طراحی مدل ها و صحنه های مبارزه نسخه ایرانی زمین تا آسمان با نسخه بین الملل تفاوت دارد. حتی دزدیدن صحنه تبدیل شدن بن تن و دقیقا کپی کردن آن از عنوان اصلی نمی تواند این ضعف را جبران کند.

انیمیشن راز سیاوش به گفته کارگردان و نویسنده اش می خواهد فرهنگ و اساطیر ایرانی را به بچه ها بشناساند و نشان دهد که بن تن آمریکایی جایی در بین بچه های ایرانی ندارد. برای انجام این عمل هم تنها موردی که به ذهن سازندگان رسیده ساخت همین ریپ آف سینمایی است که در آن با بهره برداری از بن تن و کاراکترهای این سریال کارتونی، کودکان را به سینما کشانده و یک پهلوان ایرانی ناقص را نشان آنها دهند که لا به لای یک سری شعار سیاسی قهرمان بازی در می آرود. خساست سازندگان به حدی پیش رفته که اساطیری که در دستبند جادویی سیاوش قرار دارند نهایتا به چهار پنج مورد می رسند و باز هم از بن تن کم می آورد. شاید لازم باشد به سازندگان گفته شود که قحطی اساطیر در ایران باستان وجود ندارد و می شد بسیاری دیگر از شخصیت ها مثل امیر ارسلان، اکوان دیو، گرشاسپ و… را وارد چرخه داستان کرد تا لااقل آبروی قهرمان ایرانی خود ساخته حفظ شود.

انیمیشن راز سیاوش از شعارزدگی رنج می برد و سیاست را وارد یک عنوان انیمیشن برای بچه ها کرده و همین امر نشان از سفارشی بودن آن دارد. متاسفانه فیلمنامه نویسان ما هنوز قادر نیستند که اگر پیامی هم می خواهند به مخاطب القا دهند (به خصوص اگر این مخاطب کم سن و سال باشد.) می توان از بسیاری ترفندهای دیگر و المان های گوناگون استفاده کرد و نه اینکه دقیقا در دیالوگها از الفاظ سیاسی و برچسب زدن صفات به دشمن استفاده کرد. راز سیاوش انگار بخشی از اخبار شبانگاهی است که از قضا حالت انیمیشن دارد!

از نظر فنی نمی توان این عنوان را بررسی کرد چرا که سهم بازار ایران از دنیای انیمیشن متاسفانه بسیار کم است و امروزه که چندین اثر انیمیشن ایرانی هم همزمان اکران می شود بازهم به فقدان این قدرت فنی می توان پی برد، هرچند عنوانی مثل انیمیشن «فهرست مقدس» لااقل در بخش گرافیکی از کیفیت نسبتا قابل قبولی برخوردار است.

سینمای ایران در آینده نزدیک انییمیشن‌های بسیار خوبی را تجربه خواهد کرد، آثاری مثل «فیلشاه»، «آخرین داستان» و «رهایی از بهشت». در مقابل اما ساخت ریپ آف در انیمیشن ایران در حال تبدیل به یک جریان جدید شده و آثاری مثل راز سیاوش، تن تن در تهران و باب اسفنجی در ایران و… ساخته می شوند که در نگاه اول برای برخی جذاب هستند و موفقیت های کوتاه مدت هم شاید به همراه بیاورند (هرچند به نظر می رسد انیمیشن راز سیاوش با فروش پایین خود به همین موفقیت کوتاه مدت هم نرسیده است.) اما بی شک ضربه ای به آینده این صنعت نوپا درکشور خواهند زد، صنعتی که اکثر کارشناسان معتقدند تا چند سال آینده جایگاه بسیار بالایی را در دنیای انترتینمت خواهد داشت. در چنین شرایطی حمایت از آثار قابل قبولی چون کلیله و دمنه و یا فهرست مقدس و فیلشاه در کنار گذر و بی توجهی به ریپ آف‌های نازل شاید بتواند مسیر آینده سینمای انیمیشن در ایران را به سمت درستی تغییر دهد.