حقوق سهامدار

آسمونی : هر فردی با خرید یک یا چند سهم از سهام یک شرکت سهامی دارای حقوقی می شود ، که تا زمان داشتن آن سهام ، امکان نقض آن حقوق وجود ندارد. سهامدار به خاطر مالکیت سهم دارای حقوق متعددی خواهد بود.به طور کلی این حقوق به دو دسته تقسیم می شود:

1- حقوق مالی

2- حقوق غیر مالی

حقوق مالی :

حق سهیم شدن درسود

حق سهیم شدن در دارائی شرکت

حق تقدم در خرید

حقوق غیر مالی :

حق رای

حق انتقال سهام

حق اطلاع

حق سهیم شدن در سود شرکت:

سهیم شدن در سود هر شرکت از اهداف اصلی یک سرمایه گذاری است.میزان سود هر سهامدار در مجمع عمومی عادی سالانه شرکت تعیین می شود.منظور از سود، سود قابل تقسیم است که شامل موارد زیر می شود:سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته های اختیاری سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است نحوه پرداخت سود قابل تقسیم را نیز، مجمع عمومی تعیین می کند. اگر مجمع عمومی در این خصوص، تصمیمی نگرفته باشد،هیات مدیره شرکت نحوه پرداخت را تعیین خواهد کرد.ولی در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود انجام شود.

حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت:

از آنجا که سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت،نسبت به سایر خریداران اولویت داشته باشند. به همین دلیل، ابتدا شرکت به سهامداران قبلی خود پیشنهاد فروش سهام می کند. آنها نیز در استفاده و یا صرف نظر کردن از این حق ،مختارند.اما از آنجا که قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت، با قیمت بازار سهام متفاوت است، سهامداران معمولا ازاین حق استفاده می کنند.

حق رای :

حق رای سهامدار نسبی است و هر کسی تعداد سهام بیشتر داشته باشد، حق رای بیشتری نیز خواهد داشت.حقرای سهامدار می تواند از طریق وکالت نیز اعمال شود بدیهی ترین حقی که سهامدار در شرکت دارد، حق رای است. سهامدار با استفاده از حق رای خود در مجامع عمومی، در امور شرکت،همچون انتخاب اعضاء هیات مدیره و بازرسان شرکت،تغییرات سرمایه،تقسیم سود،تغییرات اساسنامه،انحلال شرکت و سایر موارد،مشارکت می کند. .حق رای به دو صورت ساده و تجمعی اعمال می شود.در حق رای ساده هر سهم یک رای دارد.در این نوع رای گیری،سهامداران اقلیت نمی توانند حتی یک عضو هیات مدیره را انتخاب کنند و کلیه اعضای هیات مدیره را سهامداران اکثریت بر می گزینند.برای حل این معضل از روش حق رای تجمعی استفاده می شود.در این نوع رای گیری،تعداد آرای هر رای دهنده در تعداد مدیرانی که باید انتخاب شوند،ضرب شده و حق رای برای هر رای دهنده،برابر با حاصل ضرب مذکور خواهد بود، در نتیجه رای دهنده می تواند رای خود را به یک نفر بدهد یا آن را بین چند نفر تقسیم کند.بدین ترتیب سهامداران اقلیت نیز می توانند در چنین هیات مدیره ای تاثیر گذار باشند و نماینده ای در هیات مدیره داشته باشند.

حق انتقال سهام:

هر سهامداری،حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد.انتقال سهام با نام از طریق امضای دفتر ثبت سهام شرکت از سوی سهامدار یا نماینده قانونی وی انجام می شود.انتقال سهام از یک سهامدار به فرد دیگر در شرکت های سهامی عام،نیازی به موافقت هیات مدیره یا مجمع عمومی ندارد.

حق اطلاع:

حق اطلاع سهامدار از وضعیت شرکت، وسیله ای برای اجرای درست حق رای است. هر سهامدار می تواند از پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی در مرکز شرکت،به صورتحساب ها مراجعه کند و از ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات مدیران و گزارش بازرسان رونوشت بگیرد.همچنین با توجه به اینکه اساسنامه نوعی قرارداد بین موسسین و سهامداران است، هریک حق دارند نسخه ای از اساسنامه را دریافت نمایند.در برخی مواقع شرکت ها از طریق پست یا انتشار اطلاعیه یادعوت نامه در روزنامه های کثیرالانتشار، از سهامداران خود برای تشکیل مجامع عمومی عادی دعوت به عمل می آورند.

اما سهامدار نیز یک تعهد در قبال شرکت سهامی خود دارد و آن هم پرداخت مبلغ سهم است.اگر به تعهد خود عمل کند، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد.سهامدارهیچگونه تعهد شخصی نسبت به طلبکاران شرکت ندارد و اگر شرکت بنا به دلایلی قادر به پرداخت دیون خود نباشد، نمی توان به سهامداران رجوع کرد. همچنین تعهد سهامداران همان است که قبول کرده اند و نمی توان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد. در این زمینه قانون نیز به صراحت عنوان کرده است که هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد و یا هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهم بیفزاید.