زندگینامه آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

زندگینامه آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی سید علی قاضی طباطبایی (1325–1248 خورشیدی/ 1366–1285 قمری)، فقیه، حکیم و عارف شیعه سده سیزده و چهارده خورشیدی بود.

بیوگرافی آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی وی در 7 فروردین سال 1248 خورشیدی (13 ذی‌الحجه سال 1285 قمری) در تبریز زاده شد. وی فرزند میرزا حسین (درگذشته 1312 ق) طباطبایی بود. سلسله نسب آن‌ها به علی بن ابیطالب می‌رسد.

میرزا حسین قاضی خود اهل معرفت و از شاگردان میرزا محمدحسن شیرازی بوده و کتابی در تفسیر سوره حمد و انعام نوشته است.

تحصیلات آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی سید علی قاضی علوم مقدماتی را در تبریز در نزد پدرش، سید حسین قاضی و میرزا موسی تبریزی و میرزا محمدعلی قراچه داغی آموخت. دروس ادبیات عرب و ادبیات فارسی را در نزد میرزا محمدتقی تبریزی متخلص به «نیر» خواند. سید علی قاضی در سال 1305 قمری در سن 23 سالگی عازم نجف شد. او پس از اقامت در نجف، تحصیلات خود را در نزد اساتیدی از جمله فاضل شربیانی، شیخ محمد ممقانی، شیخ فتح‌الله شریعت و آخوند خراسانی ادامه داد، و در سن 27 سالگی به درجه اجتهاد رسید. او همچنین در نزد شیخ محمد بهاری و سید احمد کربلایی که هر دو از شاگردان ملا حسینقلی همدانی بودند، مکارم اخلاق و علوم عرفانی آموخت. سید علی قاضی در لغت عرب بی‌نظیر بوده‌است، گفته شده که او چهل هزار لغت از حفظ داشت و شعر عربی را چنان می‌سرود که اعراب تشخیص نمی‌دادند سراینده این شعر غیرعرب است.

سلسله استادان آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی سید علی قاضی از نوجوانی تحت تربیت پدرش، سید حسین قاضی بود و جوهره حرکت و سلوک وی از پدرش است. وی پس از آن که به نجف رفت، نزد شیخ محمد بهاری و سید احمد کربلایی معروف به واحدالعین به یادگیری مکارم اخلاقی و عرفانی پرداخت و این دو نیز از شاگردان ملا حسین قلی همدانی بودند. سلسله استادان ملا حسینقلی همدانی به سید علی شوشتری و سپس به شخصی گمنام به نام ملای جولا می‌رسد.

وفات آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی سید علی قاضی در 8 بهمن 1325 خورشیدی (6 ربیع‌الاول 1366 قمری) در سن 77 سالگی وفات نمود و در قبرستان وادی السلام نجف، نزد پدر خود، به خاک سپرده شد. .پدرشان البته در تبریز فوت نمودند

سالم ماندن جسد آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی در حدود سال 1356 خورشیدی هنگام دفن دختر سید علی قاضی در کنار قبر پدرش مشخص می‌گردد که بدن پدرش پس از حدود چهل سال هنوز تازه است و متلاشی نشده است.

شاگردان آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی بسیاری از استادان بزرگ فلسفه و عرفان اسلامی از شاگردان سید علی قاضی بودند. از میان شاگردان مشهور وی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سید عبدالاعلی سبزواری
• محمدتقی بهجت
• حسنعلی نجابت شیرازی
• سید عبدالحسین دستغیب
• سید محمدحسین طباطبایی
• سید هاشم حداد
• شیخ عباس قوچانی
• محمدتقی آملی
• سید هاشم رضوی کشمیری
• سید حسن مسقطی
• علی‌محمد بروجردی
• حسن مصطفوی
• مهدی کیفی سبزواری
• سید احمد رضوی کشمیری
• سید محمدحسن الهی طباطبایی
• سید ابوالقاسم خویی
• سید عبدالکریم کشمیری
• سید عباس کاشانی
• اقا سید جواد دوبرادران
• میرزا علی اکبرآقا مرندی
• میرزا امیر هادی زاده

آیت الله سید علی قاضی طباطبایی در بیان شاگردان

به گزارش آسمونی سید علی قاضی در تفسیر قرآن و معانی آن مهارت داشت و علامه طهرانی از قول علامه طباطبائی (از شاگردان سید علی قاضی) می‌گوید:

«ما هر چه داریم از قاضی داریم. … قاضی در تفسیر قرآن کریم ید طولایی داشت و این سبک تفسیر آیه به آیه را قاضی به ما تعلیم دادند و ما در تفسیرالمیزان، از مسیر و روش ایشان پیروی می‌کنیم. ایشان در فهم معانی روایات وارده از ائمه معصومین علیهم السلام ذهن بسیار باز و روشنی داشتند و ما طریقه فهم احادیث را که فقه الحدیث گویند از ایشان آموخته‌ایم.»

سید هاشم حداد، از عرفای معاصر و شاگرد سید علی قاضی، دربارهٔ او می‌گوید:

«از صدر اسلام تاکنون عارفی به جامعیت قاضی نیامده‌است. … آقای قاضی یک عالمی بود که از جهت فقاهت بی‌نظیر بود. از جهت فهم روایت و حدیث بی‌نظیر بود. از جهت تفسیر و علوم قرآنی بی‌نظیر بود، حتی، از جهت تجوید و قرائت قرآن؛ و در مجالس فاتحه‌ای که احیاناً حضور پیدا می‌نمود، کمتر قاری قرآن بود که جرات خواندن در حضور وی را داشته باشد، چرا که، اشکال‌های تجویدی و نحوهٔ قرائتشان را می‌گفت.»

سید ابراهیم خسروشاهی از علامه طباطبائی نقل می‌کردند که:

«کتابهای معقول را خواندم ولی وقتی خدمت سید علی آقا قاضی رسیدم فهمیدم که یک کلمه هم نفهمیدم!»

آثار آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

شرحی ناتمام بر دعای سمات یکی از آثار آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی وی این اثر را در دو سال پایانی عمر خود و به عربی نوشت و به سبب بیماری موفق به اتمام آن نشد و فقط حدود یک‌سوم این دعا را شرح کرد که نخستین بار در 1384ش در تهران به چاپ رسید. او به خواندن این دعا در عصرهای جمعه ملتزم بود و جلسۀ خواندن این دعا و شرح آن در منزلش در نجف برگزار می‌شد.

تفسیر قرآن کریم یکی از آثار آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش لندن موجود است. او را می‌توان پایه‌گذار شیوۀ تفسیری قرآن با قرآن دانست. ظاهراً روش او در تفسیر، در شیوۀ تفسیری شاگردش، سید محمدحسین طباطبائی، در تفسیر المیزان مؤثر بوده است.

تصحیح و تحقیق الارشاد، اثر شیخ مفید یکی از آثار آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی این اثر را در 1306 در 21 سالگی به انجام رساند و در تهران چاپ سنگی شد.

قاضی علاوه بر ارشاد، بر برخی کتاب‌های دیگر نیز تعلیقات نوشته است؛ از جمله بر مثنوی مولوی و فتوحات ابن عربی، که هیچ یک تا کنون منتشر نشده است.

وی در ادبیات عرب مهارت داشت و شعر نیز می‌سرود. قصیدۀ غدیریۀ او به زبان عربی، که آن را در 1316ش سروده است، شهرت دارد. او غدیریه‌ای هم به زبان فارسی سروده است.

فرزندان آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی قاضی فرزندان دختر و پسر بسیاری داشته‌است. از جمله آنان سید مهدی قاضی که استاد حسن‌زاده آملی است ، یکی از فرزندان اوست. سید محمدحسن قاضی ساکن تهران نیز از فرزندان او بود. استاد قاضی نیا مدرس در دانشگاه آزاد کرج از دیگر فرزندان اوست. سید محمدحسین که داماد آیت الله آملی است آخرین فرزند سید علی قاضی است . و از جمله دختران وی نیز یکی ساکن زابل ، دیگر دخترشان ساکن لاهیجان بود.

وصیت نامه آیت الله سید علی قاضی طباطبایی

به گزارش آسمونی وی در وصیت‌نامه خود تأکید بر نماز، ذکر مصائب اهل بیت و نرنجاندن مردم دارد:

«اما وصیتهای دیگر، عمده آن‌ها نماز است. نماز را بازاری نکنید، اول وقت به جا بیاورید با خضوع و خشوع! اگر نماز را تحفظ کردید، همه چیزتان محفوظ می‌ماند و تسبیحه صدیقه کبری سلام الله علیها و آیة الکرسی در تعقیب نماز ترک نشود؛ واجبات است و در مستحبات تعزیه داری و زیارت سیدالشهداء مسامحه ننمایید و روضه هفتگی ولو دو سه نفر باشد، اسباب گشایش امور است و اگر از اول عمر تا آخرش در خدمات آن بزرگوار از تعزیت و زیارت و غیرهما به جا بیاورید، هرگز حق آن بزرگوار ادا نمی‌شود و اگر هفتگی ممکن نشد، دهه اول محرم ترک نشود.

دیگر آنکه، اگر چه این حرفها آهن سرد کوبیدن است، ولی بنده لازم است بگویم، اطاعت والدین، حسن خلق، ملازمت صدق، موافقت ظاهر با باطن و ترک خدعه و حیله و تقدم در سلام و نیکویی کردن با هر بر و فاجر، مگر در جایی که خدا نهی کرده. اینها را که عرض کردم و امثال اینها را مواظبت نمایید! الله اللّه الله که دل هیچ‌کس را نرنجانید!

تا توانی دلی به دست‌آور دل شکستن هنر نمی‌باشد.»