سکسیزم و تبعیض جنسیتی

تبعیض جنسیتی یا سکسیزم پدیده ای است که بر مبنای آن یک جنس برتر می شود و جنس دیگری پست تر. اگر می خواهید در مورد تبعیض جنسیتی یا سکسیزم بیشتر بدانید این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید چرا که به معرفی تبعیض جنسیتی یا سکسیزم و همچنین انواع تبعیض جنسیتی یا سکسیزم می پردازیم.

تبعیضِ جنسیتی

تبعیضِ جنسیتی، جنسیت‌زدگی یا سکسیزم (به انگلیسی: Sexism) به‌معنی باور یا نگرشی است که یک جنسیت یا جنس را پَست‌تر از دیگری و درجه‌دوم می‌داند. پیامد این امر، تبعیض منفی نسبت به انسان‌ها و بر پایهٔ هویتِ واقعی یا فرضی جنسیتی ایشان است.

این مفهوم همچنین می‌تواند در اشاره به نفرت یا بدگمانی نسبت به یک جنس –زن‌ستیزی یا مردستیزی– یا کلیشه‌ای کردنِ مردانگی در رابطه با مردان و زنانگی در رابطه با زنان باشد. تبعیضِ جنسی به طور تاریخی و فرهنگی بیشتر در جهتِ فرودست‌کردنِ زنان و دختران به‌کار رفته است. پیامد تبعیضِ جنسیتی می‌تواند بگونه‌های آزار جنسی، تجاوز جنسی یا انواعِ خشونت جنسی خود را در جامعه نشان دهد. تاکنون زنان و مردانِ بسیاری برای رسیدن به برابری جنسیِ بیشتر، از فمینیسم بهره برده‌اند.

انواع تبعیض جنسیتی یا سکسیزم

جنسیت‌زدگیِ خصمانه

جنسیت‌زدگیِ خصمانه به شکلِ سلطه‌جوییِ مردسالارانه و باورهای تحقیرآمیز خود را نشان می‌دهد و موضوعِ مرکزی آن صراحتاً این است که مرد جنس برتر است و باید قدرت را در اختیار داشته باشد. به عبارتِ دیگر همان نگاهی که زن را «ضعیف» می‌بیند.

جنسیت‌زدگیِ خیرخواهانه

جنسیت‌زدگیِ خیرخواهانه نگاهی ملایم‌تر نسبت به زن دارد و زن را موجودی زیبا و شکننده می‌بیند که باید از او حمایت کرد. با این حال، زنان باید همان نقش‌های محدود و کلیشه‌ای را بپذیرند و دنباله‌رو باشند. به عبارتِ دیگر؛ همان نگاهی که زن را «جنس لطیف» می‌بیند. بهترین نمونه برای جنسیت‌زدگیِ خیرخواهانه، تصویرکردنِ زنِ ایده‌آل به‌عنوانِ همسر و مادر و سوژهٔ عشقِ رمانتیک است. افرادی که چنین نگاهی دارند به زنان زیاد کمک می‌کنند و با آنها روابطِ صمیمانه و دوستانه دارند.

جنسیت‌زدگیِ خیرخواهانه نگاهی مثبت‌تر از جنسیت‌زدگیِ خصمانه به زنان دارد، اما در یک نکته با آن شریک است. اینکه زن موجودی «ضعیف‌تر» است و برای حفظِ ساختارِ قدرتِ مردانه این نگاه را توجیهی مناسب می‌بیند برای اینکه زن بهتر است به وظایف خانگی رسیدگی کند.

دو استاد روانشناسی، پیتر گلیک و پروفسور سوزان فیسک با پرسش‌نامهٔ خود جنسیت‌زدگی را در 19 کشور بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که در تمام آنها جنسیت‌زدگی خصمانه در مردان بیشتر از زنان است، اما در جنسیت زدگی خیرخواهانه اینطور نیست.

روان‌شناسانِ فمینیست نگاهی بسیار منفی به جنسیت‌زدگیِ خیرخواهانه دارند. مثلاً وقتی مردی زنی را غرق در عواطف می‌کند یا به او می‌گوید که نمی‌تواند بدون او زندگی کند، این رفتار را جنسیت‌زده می‌دانند. آنها معتقدند که این اعمال برای حفظ و دوامِ اجتماعی است که زنان در آن جنس آسیب‌پذیر باشند و در آن بی‌عدالتی و نابرابری برقرار باشد.