احکام روزه مسافر

آسمونی : یکی از واجبات بسیار با اهمیت در شریعت اسلام، روزه ماه مبارک رمضان است. خداوند در قرآن کریم می ‏فرماید: یا أیها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون (بقره/183)

یعنی نوشته شده است واجب است بر شما مؤمنان روزه، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند، نوشته شد. با همه اهمیت و ویژگی روزه در میان احکام شرعی، مسافر نه تنها از این تکلیف سنگین معاف است، بلکه روزه بر او حرام شمرده شده است. کسی که به علت سفر، از انجام این فریضه بزرگ الهی، محروم شده، می‏باید پس از آن که مسافرت خود را به اتمام رساند، قضای آن را به جا آورد. حتی می‏توان از سفر برای فرار از روزه نیز استفاده کرد، زیرا روزه یک واجب شرعی است و تنها از طریق شرعی میتوان از آن معاف شد. این نوع افطار که جنبه شرعی دارد، برای کسانی که به دلایلی نمییتوانند یا نمی خواهند همه ماه مبارک رمضان و یا بعضی از روزهای آن را روزه بگیرند، هیچ منع شرعی ندارد.

روزه مسافر و احکام آن به شرح زیر می‎باشد:

1- مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند ، نباید روزه بگیرد ، و مسافری که نمازش را تمام می خواند ـ مثل کسی که شغلش مسافرت یا سفر او سفر معصیت است ـ باید در سفر روزه بگیرد. 

2 ـ  مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد ، ولی مکروه است ، هر چند برای فرار از روزه نباشد ، مگر این که سفر به جهت ضرورتی باشد ، و یا ـ به مقتضای بعضی از روایات ـ برای حجّ یا عمره باشد. 

3ـ اگر غیر روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد ، اگر آن وجوب از جهت حقّ الناس باشد ـ مثل این که اجیر شده باشد که روز معینی را روزه بگیرد ـ نمی تواند در آن روز مسافرت کند ، و همچنین است ـ بنابر احتیاط واجب ـ روزه واجب معین به غیر نذر ، مانند روز سوم اعتکاف ، و امّا در صورتی که به سبب نذر معین شده باشد ، اقوی این است که می تواند سفر کند ، و روز دیگری را به جای آن روز روزه بگیرد. 

4ـ اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معین نکند ، نمی تواند آن را در سفر به جا آورد ، ولی چنانچه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد ، باید آن را در سفر به جا آورد ، و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد روزه بگیرد ، باید آن روز را اگر چه مسافر باشد روزه بگیرد. 

5 ـ  مسافر می تواند برای خواستن حاجت ، سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبّی بگیرد ، و احتیاط واجب این است که آن سه روز ، روزهای چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه باشد. 

6 ـ کسی که نمی داند روزه مسافر باطل است ، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مسأله را بفهمد ، روزه اش باطل می شود ، و اگر تا مغرب نفهمد روزه اش صحیح است. 

7 ـ اگر فراموش کند که مسافر است ، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل می باشد و در سفر روزه بگیرد ، روزه او باطل است. 

8 ـ اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید ، باید روزه خود را تمام کند ، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند ، وقتی به حدّ ترخّص برسد روزه اش باطل می شود ، و اگر پیش از آن مفطری انجام دهد کفّاره بر او واجب است. 

9 ـ اگر مسافر در ماه رمضان ـ چه آن که قبل از فجر در سفر بوده و چه آن که روزه بوده و سفر نماید ـ پیش از ظهر به وطنش برسد ، یا به جایی که می خواهد ده روز در آن جا بماند ، و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد ، باید آن روز را روزه بگیرد ، و اگر انجام داده ، روزه آن روز باطل است. 

10 ـ اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز در آن جا بماند برسد ، روزه آن روزش صحیح نیست. 

11 ـ مسافر و کسی که از روزه گرفتن عذر دارد ، مکروه است در روز ماه رمضان جماع نماید ، و بیشتر از قُوت بخورد و خود را کاملا سیراب کند.