بر خلاف تصور عموم، سجام یک سامانه تجاری نیست، بلکه به صورت فراگیر در راستای ثبت نام اولیه تمامی سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی ایران و حتی خارجی در بازار سرمایه طراحی شد. بنابراین سجام یک سامانه ملی نیز هست. با آسمونی همراه باشید تا بورس، نحوه وارد شدن به بورس و ثبت نام در سجام آشنا شوید.

بورس چیست؟

بورس را در یک تعریف بسیار ساده، می‌توانیم یک بازار در نظر بگیریم. همانطور که در بازار، انواع کالا در قبال پول معامله می‌شوند، در بورس نیز دارایی‌های مختلفی معامله می‌شوند. با این تفاوت که می‌توانیم بورس را یک بازار رسمی و دائمی بنامیم. برای آنکه بورس را بهتر بشناسیم باید انواع و اقسام دارایی های مالی و غیرمالی را بشناسیم.

دارایی‌های غیرمالی (واقعی)

همانطور که از نام این گروه مشخص است، این دارایی‌ها فیزیکی هستند و شامل زمین، ملک، خودرو و انواع دیگر کالاها می‌شوند. همچنین ارزش این دارایی‌ها به برخی خصوصیات مادی و فیزیکی آن‌ها بستگی دارد.

دارایی های مالی

این گروه شامل آن دسته از دارایی‌هاست که فیزیکی نیستند ولی ارزشمندند حقی قانونی برای صاحب خود به همراه دارند. از این گروه می‌توان پول نقد، سپرده‌های بانکی، سهام، اوراق مشارکت و … را نام برد. ارزش این دارایی‌ها برخلاف دارایی‌های غیر مالی، ناشی از خصوصیات مادی و فیزیکی آن‌ها نیست و به پشتوانه دارایی دیگری تعیین می‌شود. به عنوان مثال فرض کنید برگه سهام شرکتی را در اختیار دارید، خود برگه به تنهایی ارزشی ندارد؛ اما همین برگه نشان دهنده مالکیت شما بر قسمتی از سهام شرکت است. به این ترتیب در سود و زیان آتی شرکت سهیم می‌شوید. همین تغییرات در میزان سود و زیان، باعث می‌شود ارزش دارایی شما تغییر کند. دارایی‌هایی که در بورس معامله می‌شوند، از نوع دارایی‌های مالی هستند.

کد بورسی و روش دریافت آن

همان‌طور که وقتی شما به بانک جهت افتتاح حساب مراجعه می‌کنید و یک شماره‌حساب انحصاری برای شما صادر می‌گردد و هیچ‌گاه شماره مزبور با فرد دیگری یکسان نخواهد بود، زمانی که شما تصمیم به سرمایه‌گذاری در بورس می‌گیرید با انجام مراحلی یک کد بورسی انحصاری دریافت خواهید کرد. درواقع کد بورسی همانند کد ملی برای هر فرد منحصربه‌فرد است و تا زمانی که این کد تعریف نگردد شما نمی‌توانید در هیچ نهادی اقدام به سرمایه‌گذاری مستقیم نمایید و شخصاً به خریدوفروش اوراق بهادار بپردازید. لازم به ذکر است که به کد بورسی، کد سهامداری نیز می‌گویند.

شما برای دریافت کد بورسی بایستی به یکی از شعب کارگزاری‌های دارای مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه فرمایید و در آنجا پس از ارائه مدارک هویتی و تکمیل فرم‌های مربوطه پس از گذشت چند روز (معمولاً 48 ساعت) کد بورسی خود را دریافت خواهید کرد. لازم به ذکر است که می‌توانید به‌صورت غیرحضوری نیز اقدام به اخذ کد سهامداری نمایید.

مدارک مورد نیاز جهت دریافت کد بورسی به شرح زیر است:

• اصل و کپی شناسنامه (صفحه اول و توضیحات)
• اصل و کپی کارت ملی
• تکمیل فرم احراز هویت اشخاص حقیقی
• تکمیل فرم درخواست کد مشتریان حقیقی در بورس کالای ایران
• شماره حساب بانکی و شماره شبای آن

سامانه سجام

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، به منظور سازماندهی به خدمات، یکپارچه سازی خدمات و تاسیس زیرساخت برای بازار سرمایه، به ویژه سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی و ایجاد درگاه واحد خدمات دهی به تمامی ارکان بازار، نهاد های مالی و ناشران "سامانه جامع اطلاعات مشتریان" یا همان "سجام" را راه اندازی کرده است. کسانی که قبلاً کد بورسی دریافت کرده اند یا حتی کسانی که به تازگی وارد بازار سرمایه گذاری شده اند و کد بورسی ندارند، باید به این سامانه مراجعه کنند. حتی بانک های مختلف نیز از سرمایه گذاران خود درخواست میکنند برای شرکت در این سامانه و دریافت وام اقدام کنند.

این سامانه در راستای قانونی سازی فعالیت های بازار سرمایه ایران، جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم تاسیس شد. بنابراین دریافت هرگونه خدمات از این سازمان ملزم به احراز هویت دقیق میباشد و هر شخص با یک بار ثبت نام (و نه بیشتر!) میتواند از تمام خدمات این سامانه استفاده کند. بنابراین پرواضح است که متعاقباً اطلاعات اشخاص نیز در چهارچوب قوانین و مقررات حاکم، محفوظ خواهد بود.

مراحل ثبت نام در سامانه سجام

برای شروع به سایت sejam.ir مراجعه کنید و طبق مراحل زیر پیش روید:

1- به بخش "ثبت نام در سامانه سجام" بروید

2- شماره تلفن خود را بدون صفر وارد کنید. (توجه داشته باشید که شماره تلفن شما باید حتما به نام خودتان باشد تا برای احراز هویت و هماهنگی آن با کدملی به مشکل نخورید. اگر چنین نیست، ابتدا برای هماهنگی شماره تلفنتان با مشخصات فردی، به یکی از مراکز پشتیبانی اپراتور های تلفن همراه مراجعه بفرمایید.)

3- بعد از وارد کردن شماره تلفن همراه به شماره تان کد تأیید ارسال میشود، در صفحه جدید آن را وارد کنید. همچنین در همین صفحه باید نوع شخصیت/مشتری (شخص حقیقی و شخص حقوقی) و کد ملی خود را وارد کنید.

4- در صفحه بعد انتخاب اصیل یا نماینده قانونی، سمت و شرایط نماینده را انجام دهید.

5- به صفحه بعد که منتقل شدید میتوانید از هزینه ثبت نام مخصوص به خودتان مطلع شوید و در صورت تمایل ادامه روند ثبت نام، پرداخت هزینه را انجام دهید. برای این کار به درگاه بانکی منتقل میشوید.

6- در مرحله بعد و پس از پرداخت موفق، به صفحه ای منتقل میشوید که از شما میخواهند اطلاعات فرم های ثبت نام را کامل کنید که شامل موارد زیر میباشد:

• اطلاعات هویتی
• اطلاعات ارتباطی
• کدهای بورسی
• حساب های بانکی
• اطلاعات مالی
• اطلاعات شغلی

7- بعد از آن اطلاعات وارد شده را توسط سامانه استعلام بفرمایید. نتایج استعلام را از طریق پیامک شماره تلفن وارد شده تان دریافت میکنید. در صورت استعلام موفق، کد رهگیری دریافت خواهید کرد.

8- به بخش "احراز هویت" بروید و با مشاهده شعبه، آدرس و اطلاعات مرکز یا انتخاب "احراز هویت غیرحضوری" آن را انجام دهید.

نکته: با توجه به شرایط شیوع کرونا، حتما این کار را به صورت غیرحضوری انجام دهید، سامانه "سجام" این کار را بدون نقص به طور غیرحضوری انجام میدهد.

9- در نهایت و در پی احراز هویت موفق، شما کد بورسی خود را به صورت پیامکی دریافت میکنید و به طور رسمی سجامی خواهید شد.