اختلال خلقی فصلی چیست؟
علایم افسردگی فصلی معمولاً در ماه شهریور که روزها شروع به کوتاه شدن می‌کنند آغاز شده، در طی زمستان تا ماه اسفند که روزها دوباره شروع به بلند شدن می‌کنند ادامه می‌یابد. روشنایی نقش مهمی در ایجاد و نیز درمان این اختلال دارد. برای آشنایی با بیماری اختلال خلقی فصلی این بخش آسمونی را تا پایان مطالعه نمایید چرا که اطلاعات کاملی در مورد افسردگی فصلی برای شما عزیزان منتشر می کنیم.
این عارضه هم در بزرگسالان و هم در کودکان بروز کرده و در خانم‌ها شایعتر است. در موارد نادر، این اختلال فصلی خلق در ماه‌های تابستان بروز کرده و ممکن است ناشی از عدم تحمل گرما باشد.
علایم اختلال خلقی فصلی
- افسردگی
- خستگی
- افزایش وزن
- تحریک‌پذیری
- سستی و تنبلی
- نیاز بیشتر به خواب
- احساس شادی کمتر
- افزایش اشتها
- تمایل کمتر برای شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
علل اختلال خلقی فصلی
غده پینه‌آل (یکی از اعضای تنظیم‌گر بدن) در مغز، هورمونی به‌نام ملاتونین ترشح می‌کند که می‌تواند اثر منفی بر روی خلق داشته باشد. در محیط روشن (در طی روز) میزان ترشح ملاتونین بسیار اندک است؛ حداکثر میزان ترشح آن در شب و بین ساعت‌های 3-2 صبح است. در فصل زمستان که طول مدت شب در آن طولانی‌تر است ترشح ملاتونین افزایش یافته و بنابراین سطح آن در بدن نیز افزایش می‌یابد.
روشن بودن چراغ در حد معمول شب‌ها در منزل یا دفتر کار برای خنثی کردن یا اثر فصل زمستان ناکافی است.
عوامل افزایش‌دهنده خطر اختلال خلقی فصلی
1. وجود سایر بیماری‌های منجر به افسردگی
2. موقعیت جغرافیایی (افراد ساکن در عرض‌های جغرافیایی شمالی کره زمین نسبت به این اختلال مستعدترند).
پیشگیری از اختلال خلقی فصلی
هیچ اقدام خاصی برای پیشگیری از این اختلال شناخته نشده است.
با تشخیص و درمان صحیح، علایم این اختلال را می‌توان به حداقل رساند.
درمان اختلال خلقی فصلی
1- در برخی بیماران نوردرمانی مؤثر نبوده و ممکن است انواع دیگر درمان نظیر دارودرمانی یا روان‌درمانی لازم گردد.
2- تشخیص این اختلال ممکن است مشکل باشد زیرا سایر انواع افسردگی نیز ممکن است همین علایم را داشته باشند.
3- آزمایش‌های خون برای رد سایر اختلالات طبی احتمالی ممکن است انجام شود. تشخیص این اختلال معمولاً نیاز به یک بررسی سه‌ساله تغییرات خلقی دارد؛ چنانچه این تغییرات خلقی در پاییز شروع شده و با آمدن بهار فروکش نمایند این تشخیص تأیید می‌گردد.
4- علایم خفیف ممکن است با اقدامات ساده زیر قابل برطرف شدن باشند: پرده‌های اتاق را کنار بزنید؛ در کنار پنجره بنشینید و به‌طور مکرر به بیرون نگاه کنید.
در روزهای ابری از چراغ‌های پرنور استفاده کنید. تغییرات خلقی خود را به‌طور روزانه ثبت کنید تا هرگونه تغییر خلقی یا الگوی خلقی بعداً قابل ارزیابی باشد. خود را منزوی نکنید (به ملاقات دوستان رفته، از نمایشگاه‌ها دیدن کنید و...). به پیشنهادهای ذکرشده در قسمت «فعالیت» توجه کنید.
5- سایر درمان‌ها در این زمینه هنوز مراحل تکاملی خود را طی می‌کنند، ولی اساس آنها را معمولاً طولانی کردن روز به‌طور مصنوعی با روش‌های مختلف یا نوردرمانی تشکیل می‌دهد. مدت و شدت درمان ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعیین آن باید با همفکری شما و تیم پزشکی شما صورت گیرد.
اگرچه این منابع روشنایی به‌صورت تجاری در دسترس قرار دارند، توصیه می‌شود که بدون دستور پزشک از آنها استفاده نشود. نمونه‌هایی از این درمان‌ها به‌شرح زیر است:
- روزی یک ساعت صبح و عصر زیر یک چراغ بسیار پرنور (معادل لامپ‌های 10100 وات یا بیشتر) بنشینید. واژه لوکس (LUX) که معادل لاتین واژه روشنایی (light) در انگلیسی است، واحد اندازه‌گیری برای نوردرمانی است.
- از یک کلاه آفتاب‌گردان دارای چراغ‌های کوچک روشن‌شونده با باتری که روشنایی را مستقیماً بر روی چشم‌ها می‌اندازد استفاده کنید.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید
1. اگر علایم با وجود درمان ادامه یافته یا تشدید شوند.
2. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان دارای علایم اختلال خلقی فصلی باشید.
