راز هتل ریوگیانگ؛ بهترین ساختمان کره‌ شمالی خالی است

هتل ریوگیانگ بعد از نزدیک به 30 سال و حدود 750 میلیون دلار هزینه، نیمه‌تمام، خالی و بی‌استفاده باقی مانده است و تنها به عنوان یک آنتن مخابراتی مجلل در وسط پیونگ‌یانگ مورد استفاده قرار می‌گرد. با آسمونی همراه باشید تا به دلایل ناتمام ماندن این ساختمان مرموز بپردازیم.

ساختمان‌های نیمه‌کاره رها شده‌ی زیادی در سراسر جهان وجود دارد، اما مرموزترین آن‌ها هتل ریوگیانگ (Ryugyong) در پیونگ‌یانگ (Pyongyang)، پایتخت کره‌ی شمالی است.

در میان شهری میانه‌قامت که تمام زور ساختمان‌هایش نهایتا به ده طبقه‌ می‌رسد، برجی 105 طبقه با ارتفاع بیش از 300 متر، به شکل هرم و با سری شبیه سر خودکار بیک همچنان برای عموم ممنوع باقی مانده است؛ با وجود اینکه دهه‌ها از ساخت آن گذشته و صدها میلیون دلار برای آن هزینه شده است.

داخل آن به چه شکل است؟ هیچ‌کس نمی داند؛ درست مانند بقیه‌ی کشور‌های جدا افتاده تحت فشار ایدئولوژیک. مگر عده‌ی کمی که پنهانی وارد شده‌اند یا در قالب تنها تور داخلی مجاز در سال 2012 به داخل برده شده‌اند.

بیرون آن چه شکلی دارد؟ این را تقریبا همه در پیونگ‌یانگ می‌دانند، چرا‌که اندکی بعد از شروع ساخت آن در 1987 تنها نمای حاکم بر حد‌فاصل زمین و آسمان بوده است. امروز بعد از حدود 30 سال و هزینه‌‌ای حدود 750 میلیون دلار، این هیبت، این درخشندگی، این ساختمان مدرن نوک‌تیز تنها یک آنتن مخابراتی مجلل است.

ایده‌ی کلی ساختمان به کیم ایل سونگ، رهبر کشور از زمان برپایی آن در 1948 تا مرگ او در 1994، نسبت داده می شود. ظاهرا او می‌خواسته ساختمانی رکورد‌شکن و نمادی برای نشان دادن قدرت کشورش بسازد.

تلاش کیم برای همکاری در میزبانی المپیک 1988 سئول یا خرابکاری و کارشکنی از طریق شرکت در تحریم بازی‌ها به رهبری شوروی شکست خورد. برای جبران بخشی از آبروی رفته، کیم به روش قدیمی ساخت بنای یادبود روی آورد.

پروژه یک هتل 3000 اتاقه با یک کازینو بود و بالای آن پنج رستوران در هشت طبقه‌ی گردان قرار‌ می‌گرفت. این هتل قرار بود یکی از ده ساختمان بلند دنیا باشد و اولین در خارج از ایالات متحده که به بالای 100 طبقه می رسد. فرض بر این بود که طی دو سال تکمیل و در 1989 افتتاح می‌شود.

اگرچه اسکلت 105 طبقه‌ای بنا در 1989 کامل شد، اما سرعت ساخت آن با تضعیف اتحاد جماهیر شوروی، حامی اصلی کره‌ی شمالی، به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت.

تمام کار‌ها بر روی پروژه‌ی هتل ریوگیانگ در 1992 متوقف شد، چراکه بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی کره‌ی شمالی به سمت زوال اقتصادی رفت. بعد از مرگ کیم ایل سونگ و جانشینی پسرش کیم جونگ ایل‌، کشور گرفتار فاجعه‌ای کشاورزی شد. قحطی چند ساله که از 1995 شروع شد، جان میلیون‌ها انسان را گرفت. اگرچه شرایط بهبود پیدا کرده است، اما کمبود غذا قسمتی از زندگی اهالی کره‌ی شمالی باقی ماند.

16 سال پس از توقف ساخت در سال 1992، اسکلت هرمی شکل 105 طبقه‌ی هتل ریوگیانگ دروسط پیونگ یانگ به حال خود گذاشته شده بود؛ طبقات بتنی آن باد می خورد و بازدید از آن برای همه‌کس بجز محافظان مسلحش ممنوع‌ بود.

در ژوئن 2005 مجله‌ی طراحی ایتالیایی داموس یک رقابت طراحی با عنوان «طرح‌ها و ایده‌های معماری و جغرافیای سیاسی» برای تکمیل و بازتعریف پروژه‌ی نیمه‌تمام ریوگیانگ راه انداخت.

200 طراح از سراسر جهان از جمله پیونگ‌یانگ ایده‌هایشان را پیشنهاد دادند که در شماره‌ی بعدی مجله منتشر شد. یکی از ایده‌ها این بود که ساختمان تبدیل به یک داربست بزرگ برای بیلبوردهای شرکت‌های بزرگ چند‌ملیتی شود و بعد دورتادور آن موشک‌ ببندند و آن را به فضا پرتاب کنند.

جان کاپلیکی معمار اهل چک مسابقه را بخاطر نادیده گرفتن مسائل حقوق بشر که کره‌ی شمالی با آن‌ها روبرو است شدیدا مورد انتقاد قرار داد. او می نویسد:

هتل ریوگیانگ به قطع معماری نیست؛ خالی است؛ بدون مردم. نمی‌تواند توسط ربات‌های شستشوی‌ مغزی داده شده طراحی و استفاده شود. معماری جدید جایی‌که انسانیت و آزادی نیست وجود ندارد.

سرکوبی رژیم کره‌ی شمالی به همراه سال‌ها خالی ماندن ساختمان باعث شد که بسیاری لقب «هتل محکوم به فنا» را به آن بدهند. مجله‌ی اسکوایر هتل ریوگیانگ را «بدترین ساختمان جهان» نام نهاد، اما چند ماه بعد، در سال 2008، هتل ریوگیانگ حیاتی دوباره گرفت.

یک هولدینگ مصری به نام اوراسکام تلکام قراردادی با حکومت کره‌ی شمالی امضا کرد که به‌موجب آن ساختمان را در ازای دریافت اولین امتیاز تجاری خدمات اینترنت 3G در کره‌ی شمالی، به ارزش تقریبی 400 میلیون دلار، تمام می‌کرد. این گشایشی در جذب سرمایه‌ی خارجی در کره‌ی شمالی بود و نشانه‌ای برای این که یک حکومت انحصارطلب می‌تواند بیشتر با دنیای بیرون تعامل کند؛ موضوعی که به سود مردم بینوای کره‌ی شمالی است.

بیلبوردهای براق «به‌زودی ساختمان تکمیل خواهد شد» به‌ سرعت سراسر ساختمان را فراگرفت.  قرارداد بین شرکت مصری و حکومت خیلی زود به نتیجه رسید. اوراسکام از ارتفاع زیاد ساختمان استفاده کرد و آنتن‌های مخابراتی را بر فراز آن نصب کرد. در سال‌های 2008 و 2009 شرکت اوراسکام مشغول ساختن نمای خارجی با شیشه و آلومینیوم بود و در نهایت اسکلت بتنی ساختمان با هزینه‌ای حدود 180 میلیون دلار پوشانده شد.

بار دیگر زمانی برای مباهات کره‌ی شمالی فرا رسید، ساختمان برای آتش بازی و بند بازی مراسم روز 1 می (روز کارگر) استفاده شد.

برنامه‌ریزی اوراسکام شامل نوسازی هتل و افتتاح آن در روز 15 آوریل 2012، صدمین سالروز تولد کیم ایل سونگ بود. گزارشی در ماه می سال 2009 در روزنامه‌ی تبلیغاتی حکومت کره‌ی شمالی چاپ شد و ساختمان را اینگونه نامید:

«سیمرغی که بی‌وقفه به سوی آسمان پرواز می‌کند، هتل بلند ریوگیانگ نشان افتخاری است برای کره‌ی شمالی که بر در قدرت و شکوفایی ملت ضربه می‌زند.»

خالد بیچارا مدیر اجرایی اوراسکام در اکتبر 2009 به بی‌بی‌سی می گوید:

چیزی نیست که برای ما مشکل بزرگی باشد.

او ادامه می‌دهد:

همانطور که می‌بینید ما قسمت بالای ساختمان، جایی که رستوران گردان قرار خواهد داشت را تکمیل کرده‌ایم و از سال2010 کار بر روی قسمت‌های درونی ساختمان را آغاز خواهیم کرد.

 اما 2010 آمد و رفت. تا سپتامبر 2012 که کوریو تورز اولین تور و عکسبرداری با مجوز ساختمان نیمه‌تمام را برگزار کرد، ساختمان اساسا یک اسکلت عظیم از میلگرد و ستون‌های فولادی و طبقه‌های نیمه تمام بتنی بود.

دو ماه بعد، یک شرکت دیگر، گروه هتل لوکس کمپینسکی، طرح‌هایش را برای به عهده گرفتن پروژه اعلام کرد، با تعریف یک پروژه‌ی چند منطوره با تعداد اتاق‌های هتل کمتر و مغازه‌ها و رستوران‌های بیشتر.

ریتو ویتوئر، مدیرعامل شرکت، به بلومبرگ گفت:

اگر کره‌ی شمالی درها را نبندد و به‌سمت توسعه حرکت کند، این پروژه یک ماشین چاپ پول می‌شود.

اما شرکت کمپینسکی چند ماه بعد بدون هیچگونه پیشرفتی به سی‌ان‌ان گفت:

ورود به بازار کره‌ی شمالی در حال حاضر ممکن نیست.

اگرچه دوباره جان گرفتن طرح‌هایی برای هتل باعث شده بود برخی باور کنند که کره‌ی شمالی دارد با دنیای بیرون ارتباط برقرار می کند، اما رفتار به‌شدت سلطه‌جویانه و تهاجمی رهبر جدید کشور، کیم جونگ اون، نوه‌ی کیم ایل سونگ تمام امیدها را به کل نا‌ امید کرد.

امروز، هتل ریوگیانگ ممنوع، خالی و درونش ناتمام باقی مانده است. اگرچه روشن و خاموش شدن اضلاعش ظاهر یک ساختمان کامل را نشان می دهد، این ساختمان عظیم‌الجثه‌ی ناتمام تنها کمی بیشتر از یک اسکلت است و به مانند سایه‌های هرمی شکلش بر پیکر شهر، یادواره‌ای از جاه‌طلبی و گستاخی حکومتی‌ است که بیشتر نگران حفظ ظاهرش است تا مردمانش.

مانند گذشته، ممکن است طرح‌های جدیدی برای تکمیل پروژه‌ی بزرگ دوباره پدید آید، اما در این میان، تنها سود این ساختمان همیشه ناتمام برای مردم پیونگ‌یانگ خدمات تلفن همراه نسبتا بهتر است.