زندگینامه وزیر جنجالی، رضا فرجی دانا

نام و نام خانوادگی : رضا فرجی دانا

متولد : 1339

آسمونی : رضا فرجی‌دانا استاد تمام دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، سیاستمدار اصلاح طلب و مشاور رییس جمهور در امور علمی و آموزشی است، که در دولت یازدهم به ریاست حسن روحانی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و در دولت هشتم به ریاست سید محمد خاتمی، ریاست دانشگاه تهران را عهده دار بود.

زندگی نامه

رضا فرجی دانا در 1339 در قم متولد شد و در 1357 دیپلم ریاضی خود را از دبیرستان حکیم نظامی این شهر دریافت کرد. در همین سال نیز در رشتهٔ مهندسی برق دانشگاه شیراز پذیرفته شد. در سال 1359 با تعطیلی دانشگاه‌ها، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست و سمت‌هایی نظیر معاون عملیات منطقهٔ 9 سپاه پاسدارن در سال‌های 59، 60 و 61 را در آن نهاد عهده دار بود.

فرجی دانا پس از بازگشایی دانشگاه‌ها، به دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران منتقل شد و کارشناسی مهندسی برق را در سال 1365 دریافت کرد؛ سپس کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در رشتهٔ برق را در سال‌های 1368 و 1372 از دانشگاه واترلوی کانادا دریافت کرد و در سال 1373 نیز به عضویت هیئت علمی دانشکدهٔ مهندسی برق و کامپیوتر در دانشکدهٔ فنی دانشگاه تهران درآمد.

سوابق اجرایی

رضا فرجی دانا بین سال‌های 1381 تا 1384، ریاست دانشگاه تهران را عهده دار بود.

وی پیش از این مدتی ریاست گروه مهندسی برق و کامپیوتر دانشکدهٔ فنی و پس از آن هم (بیش از 4 سال، از 1377 تا 1381) ریاست پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران را برعهده داشت. از دیگر مسئولیت‌های او می‌توان به ریاست مرکز انفورماتیک دانشگاه تهران از 1375 تا 1381 اشاره کرد.

او همچنین رئیس موسسه مهندسان برق و الکترونیک شاخهٔ ایران (IEEE Iran Section) در سال 1386 و سال 1387 بوده است.

حضور در دولت هشتم

ریاست دانشگاه تهران

فرجی دانا از سال 1381 تا 1384 رئیس دانشگاه تهران بود. او در در اردیبهشت 1384، دکترای افتخار دانشگاه تهران را با تأیید هیئت رئیسه دانشگاه و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت اهدا نمود.

نامزدی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

رضا فرجی دانا پس از استعفای مصطفی معین در شهریور 1382، توسّط سید محمد خاتمی، برای تصدّی سمت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس ششم معرفی شد، اما با کسب 86 رأی موافق از 220 رأی ماخوذه، نتوانست رأی اعتماد لازم را کسب کند.

در جلسهٔ رأی اعتماد، نورالدین پیرموذن، احمد پورنجاتی و ناصر قوامی به عنوان مخالف و الهه کولایی، سید شمس الدین وهابی، سیدعلی محمد یثربی و محمدحسن ابوترابی به عنوان موافقین او صحبت کردند. از جمله دلایل مخالفت‌ها، روشن نبودن مواضع سیاسی او، همراه نبودن وی با اصلاح‌طلبان و سیاسی نبودن وی بود.

حضور در دولت یازدهم

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

در 27 مهر 1392، حسن روحانی رئیس جمهور ایران، در نامه‌ای که به دفتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ارسال کرد، رضا فرجی دانا را به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری معرّفی نمود. پیش از فرجی دانا، جعفر میلی منفرد برای تصدّی این وزارتخانه به مجلس معرفی شده بود که موفق به اخذ رأی اعتماد از مجلس نگردید.

در حالی که پیشتر پیش بینی می‌شد جعفر توفیقی، پس از دو ماه سرپرستی وزارت علوم برای تصدّی وزارت معرّفی شود، فرجی دانا برای این سمت به مجلس معرفی شد. اصرار و توصیهٔ برخی سیاستمداران رده بالا به دولت روحانی و به گفتهٔ علی مطهری، مخالفت سید علی خامنه‌ای رهبر ایران مانع از معرّفی جعفر توفیقی به‌عنوان وزیر پیشنهادی وزارت علوم به مجلس شد.

فرجی دانا در 5 آبان 1392 برای دفاع از خود در مجلس شورای اسلامی حضور یافت و توانست با کسب 159 رأی موافق، 70 رأی مخالف و 32 رأی ممتنع، رأی اعتماد نمایندگان برای تصدّی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را به دست آورد.

فرجی دانا در 12 آبان 1392، طی حکمی، جعفر میلی منفرد را به عنوان معاون آموزشی، جعفر توفیقی را به عنوان مشاور ارشد، مجتبی صدیقی را به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان امور دانشجویان کشور و سعید سمنانیان را به عنوان معاون وزیر علوم و رئیس مرکز هیأت‌های امنا و هیأت‌های ممیزه مرکزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منصوب نمود.

انتصاب جعفر میلی منفرد و جعفر توفیقی، با واکنش منفی برخی از نمایندگان مجلس روبرو شد و 82 نماینده مجلس دراین مورد تذکر کتبی دادند. چند روز بعد، 150 نفر از نمایندگان مجلس در نامه‌ای به رئیس جمهور، از او درخواست کردند در برخی انتصابات وزارت علوم مداخله کند و خواستار تجدیدنظر در بعضی از این انتصابات شدند.

 در واکنش به این اظهارات، احمد قوامی رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس ششم، دخالت نمایندگان مجلس در انتخاب معاونان وزرای دولت، در حوزه اختیارات قانونی آنان نیست و آنان حق ندارند در این زمینه نظر خود را تحمیل کنند.

فرجی دانا نیز در پاسخ به نمایندگان، گفته است که اگر وزارت اطلاعات اثبات و اعلام کند این افراد با فتنه ارتباطی دارند، در این انتصابات تجدید نظر خواهد کرد.

او همچنین مدّتی بعد، در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «آن چه بر اساس اختیارات و طی مراحل قانونی انجام شده است را نقض نخواهیم کرد».

به دنبال انتصاب توفیقی و میلی منفرد در وزارت علوم، در 8 دی 1392، ضمن سؤال از فرجی دانا در صحن علنی مجلس، نمایندگان از توضیحات وی قانع نشدند و رضا فرجی دانا با 73 رأی موافق، 149 رأی مخالف و 10 رأی ممتنع از مجموع آراء 240 تن از نمایندگان، کارت زرد مجلس را دریافت کرد. پیش از وی علی طیب نیا نیز اولین وزیر دولت یازدهم بود که از مجلس کارت زرد گرفته بود.

در 19 خرداد 1393، فرجی دانا، محمود نیلی احمدآبادی را به عنوان سرپرست دانشگاه تهران منصوب نمود.فرجی دانا روز بعد اعلام کرد که نیلی به عنوان رئیس دانشگاه تهران به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی خواهد شد.پس از معرفی نیلی، غلامعلی حداد عادل، رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد که انتخاب سرپرست دانشگاه تهران، منجر به تیره شدن روابط مجلس و وزارت علوم می‌شود.

استیضاح

در 4 خرداد 1393، مجتبی صدیقی معاون وزیر علوم و رییس سازمان امور دانشجویان، در یک نشست خبری از پاره‌ای تخلفات که زیر عنوان بورسیه بیش از 3000 دانشجوی دکتری رخ داده بود، پرده برداشت.ردّپای دو وزیر دولت‌های محمود احمدی نژاد در این پرونده پررنگ بود؛ محمدمهدی زاهدی و کامران دانشجو.

 افشای بورسیه‌های مذکور منجر به افزایش فعّالیت تعدادی از اعضای جبهه پایداری در مجلس برای استیضاح فرجی دانا گردید. روح‌الله حسینیان از چهره‌های شاخص جبهه پایداری و امضاکنندگان استیضاح فرجی دانا، «برخی انتصابات» و همچنین بحث «لغو بورسیه‌هایی در دولت گذشته» که او قانونی می‌خواند را از مهم‌ترین محورهای استیضاح دانسته است.

شماری از نمایندگانِ امضاءکنندهٔ طرح استیضاح، بورسیه‌های غیرقانونی دوره احمدی‌نژاد هستند.سرانجام استیضاح وزیر علوم، در 21 مرداد 1393 و با امضای 51 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. استیضاح رضا فرجی‌دانا، اولین استیضاح وزرای دولت یازدهم بود، که در روز چهارشنبه 29 مرداد 1393 برگزار شد.

نهایتاً استیضاح با 145 رأی موافق، 110 رأی مخالف و 15 رأی ممتنع از مجموع 270 رأی مأخوذه رأی آورد و فرجی دانا از تصدّی وزارت علوم برکنار شد.

مشاور رئیس جمهور در امور علمی و آموزشی

پس از استیضاح فرجی دانا در 29 مرداد 1393، حسن روحانی طی حکمی وی را به عنوان مشاور رئیس جمهور در امور علمی و آموزشی منصوب کرد.