12 دی؛ روز رشت

 شهر رشت بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر شمال ایران، بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر گیلک‌نشین جهان و بزرگترین سکونت گاه سواحل جنوبی دریای کاسپین محسوب می‌شود.

این شهر در پذیرش گردشگر و میهمان رتبه سوم را در بین تمام شهرهای کشور داراست. چنان‌که جمعیت این شهر در تعطیلات و ماه‌های گردشگری سال بالغ بر دوملیون نفر، یعنی بیش از دو برابر جمعیت ثابت است. رشت فشرده‌ترین شهر ایران به لحاظ نسبت جمعیت به وسعت است و ازلحاظ نسبت جمعیت در روز و شب نیز رتبه نخست کشور را دارد.

همچنین شهر رشت دارای رتبهٔ نخست میزان بارش مراکز استان‌های ایران است که از این‌رو، به آن شهر باران نیز گفته می‌شود. بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان هواشناسی متوسط روزهای بارندگی 135 روز و میزان متوسط باران سالیانه آن 1359 میلی‌متر و متوسط کمینه مطلق دمای شهر رشت 6/3 و متوسط بیشینه مطلق آن 29/8 درجه سانتی گراد می‌باشد رشت بیش از 4٬5 قرن پیش مرکز گیلان شد و در گذشته، مرکز استان یکم ایران بوده‌است.

همچنین این شهر نقشی کلیدی در بزنگاه‌های تاریخ ایران مانند حمله اعراب،یورش مغولان، انقلاب مشروطه، جنبش جنگل و… داشت و با توجه به سطح بالای فرهنگ، سواد و بینش آزاد مردم آن و قرار گرفتنش در راه جاده ابریشم از دیرباز دروازه اروپا شناخته شده و همواره از آن به عنوان دروازه تمدن مدرن در ایران یاد می‌شود. و بنا بر همین موقعیت مکانی یاد شده، دارای پیشینه‌ای درخشان در عرصه مبادلات خارجی بوده‌است.

نخستین‌های شهر رشت، شهر پیش‌روی ایران

نخستین شعبهٔ بانکی ایران(نخستین شعبهٔ بانک سپه):

در آغاز سال 1304 خورشیدی که هنوز اهمیت موسسات اقتصادی و عوامل بازرگانی در شئون اداری و زندگی اجتماعی ایران احساس نمی‌شد، ایجاد نخستین مؤسسه بانکی کشور طرح‌ریزی شد و مأمورین اجرای این فرمان با تشکیل شورایی از افراد بینا و آگاه موفق شدند در چند مغازه واقع در خیابان سپه نخستین بانک ایرانی را در اردیبهشت سال 1304 افتتاح نمایند.

سرمایه اولیه بانک 3٬883٬950 ریال از محل موجودی صندوق بازنشستگی درجه داران قشون بود و بدین جهت فعالیت یک سال نخست این بانک به افسران ارتش اختصاص داشت، که با پرداخت وام‌های تقسیطی به رفع نیازمندی‌های آنان کمک مؤثر می‌نمود و چون پیوسته به وسعت دامنه عملیات خود می‌افزود دوایر بانک به جای وسیع‌تری که در اول باب همایون از ابنیه قورخانه آماده شده بود، انتقال یافت و در 24 اسفند 1304 اولین شعبه این بانک در شهر رشت افتتاح شد که علاوه بر معاملات درجه‌داران قشون، به خرید و فروش برات و گشایش اعتبار برای بازرگانان و فعالیت‌های بیشتری در امور بانکی و معاملات بازرگانی آغاز گردید.

نخستین کتابخانه ملی با بنای شاخص:

پورتال آسمونی : فکر تأسیس این کتابخانه ملی در سال 1306 توسط محمد علی تربیت، رئیس اداره گیلان، در زمین اهدایی شهرداری رشت به این اداره مطرح شد. در روز 16 آذر سال 1306 جمعیتی به نام نشر معارف گیلان که هدف آن ساخت کتابخانه ملی بود تشکیل شد و سرانجام در روز پنجشنبه 19 مهر 1313 هم‌زمان با جشن هزاره فردوسی کتابخانهٔ یاد شده، گشایش یافت.

این کتابخانه اولین کتابخانه‌ای است که لفظ "کتابخانه ملی"برای آن استفاده گردید و بنای آن هم‌زمان با ساخت و ساز یک سلسله ابنیه اداری و عام‌المنفعه در شمال ایران و دورهٔ پهلوی اول انجام گرفت. نوع معماری آن تقلیدی از معماری شرق اروپا می‌باشد. (کتابخانه ملی رشت واقع در میدان شهرداری)

نخستین اتوبوس وارد شده به ایران (قبل از دههٔ نود قرن سیزدهم خورشیدی):

 نخستین اتوبوس در ایران توسط یک تاجر بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد. نخستین اتوبوس در ایران توسط یک بازرگان بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساخت‌های حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یک تاجر ایرانی به نام (معین التجار) فروخته شد.

نخستین راه آهن، داروخانه و خانه معلولین و سالمندان کشور:

نخستین راه‌آهن و قدیمی‌ترین راه‌آهن ایران در مسیر بندر انزلی به پیربازار و رشت احداث شده که بقایای این راه‌آهن و خطوط ریلی هنوز وجود دارد.

نخستین داروخانه شبانه‌روزی در ایران (داروخانه کارون رشت)

نخستین خانه معلولین و سالمندان در ایران که توسط آرسن میناسیان تأسیس شد.

شهرخلاق

این شهر در سال 2015 به شبکه شهرهای خلاق جهان به عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی زیر نظر یونسکو پیوست.

براساس استانداردهای یونسکو شهر خلاق، شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده می‌کند. رشت تنها شهر ایران به همراه 18 شهر دیگر جهان است که در زمینه خوراک‌شناسی در یونسکو ثبت شد. امروزه شهر رشت یکی از قطب‌های کشاورزی و گردشگری در سطح کشور محسوب می‌شود. رشت یکی از قطب‌های تولید برنج ایران، تولید کنندهٔ بزرگ فولادو قطب تولید نانو داروهای ضد سرطان کشور یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران است.

ثبت روزی به نام رشت

در زمستان سال 1394 خورشیدی پس از مدت‌ها همفکری اعضای کارگروه تخصصی روز رشت با برگزاری نشست‌های مختلف با اساتید، دانشگاهیان، مفاخر، نخبگان و انتشار فراخوان عمومی، دریافت نظرات شهروندان به طرق مختلف و تهیه تقویم مشخص از تمامی مناسبت‌ها نسبت به انتخاب روزی مناسب برای شهر رشت اقدام نمودند و سرانجام با بررسی‌های لازم، 12 دی ماه (روزی که رشت در 457 سال پیش به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی استان گیلان انتخاب گردید. و همچنین از قدمت تاریخی بسیاری برخوردار است را به عنوان روز رشت در نظر گرفتند.