آشنایی با استان قم

مشخصات جغرافیایی

آسمونی : استان قم با دربرگرفتن کم تر از یک درصد از مساحت کل کشور؛ عنوان کوچک ترین استان ایران را دارد که در سال 1373 از استان مرکزی جدا و یک استان مستقل به مرکزیت شهر قم شد. قم در قلمرو کویر مرکزی ایران واقع شده است و از نظر جغرافیایی بین 50 درجه و 6 دقیقه تا 51 درجه و 58 دقیقه درازای خاوری و 34 درجه و 9 دقیقه تا 34 درجه و 11 دقیقه پهنای شمالی واقع شده است.

استان قم؛ از طرف شمال به استان تهران، از خاور به استان سمنان, از جنوب به استان دریا 928 متر و ارتفاع بلندترین نقطه استان؛ در مناطق کوهستانی،3330 متر ارتفاع و پست ترین نقطه آن در حاشیه دریاچه نمک قم حدود 700 متر است. استان قم از شمال به استان های تهران و مرکزی، از جنوب به استان های مرکزی و اصفهان و از باختر به استان مرکزی محدود است. استان قم به دلیل ارتفاع اندک، بارش ناچیز، اقلیم نامساعد و زمین های شور، بخشی از کویر مرکزی ایران به شمار می رود و از نظر استفاده از زمین مطلوبیت چندانی ندارد. میزان درجه حرارت در ماه های یادشده؛ بین 20 تا 25 درجه سانتیگراد است. با توجه به دما و آب و هوای این استان ماه های اردیبهشت، خرداد، شهریور و مهر، مناسب ترین زمان برای سفر به استان قم است.

راه های مهم شهرستان قم عبارتند از:

1- اتوبان قم – تهران به درازای 145 کیلومتر

2- راه اصلی قم – تهران به سوی شمال

3- راه قم – کاشان به درازای 103 کیلومتر

4- راه اصلی قم – سلفچگان به سوی جنوب باختری به درازای 40 کیلومتر 5- راه فرعی جنوب باختری به درازای 52 کیلومتر تا روستای نیزار قم – دلیجان – اصفهان.

طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1375، جمعیت استان قم در برابر 852946 نفر بوده است. از این تعداد 16/ 91 درصد در نقاط شهری و 82/8 درصد در نقاط روستایی سکونت داشته و بقیه غیر ساکنان بوده اند.

مکان های دیدنی و تاریخی

در سطح استان قم؛ دریاچه نمک و دریاچه حوض سلطان از اهمیت توریستی و علمی زیادی برخوردار هستند. به طور کلی استان قم به دلیل قرار گرفتن در مرکز ایران و همسایگی با دشت کویر از جاذبه های توریستی و بیابان گردی بسیار زیادی برخوردار بوده و پارک ملی کویر که آثار فرهنگی و تاریخی متعددی را در خود جای داده و مجموعه با ارزشی از ذخایر گیاهی و جانوری متنوع را دارا است، از جاذبه های مهم طبیعی استان قم به شمار می آید. در استان قم بیش از 317 مورد تاریخی و مذهبی به ثبت رسیده که به لحاظ جهانگردی مذهبی دارای پتانسیل و جایگاه ویژه ای است. آستانه مقدس حضرت معصومه(س) مهم ترین بنای تاریخی – مذهبی استان قم به شمار می آید که در کنار ده ها اثر تاریخی دیگر همواره پذیرای بازدید کنندگان بی شمار این استان می باشد.

صنایع و معادن

استان قم با توجه به قرار گرفتن بین دو قطب صنعتی مهم یعنی تهران و اصفهان و نیز امکاناتی که در سال های اخیر در آن به وجود آمده؛ به محل فعالیت صنعت کاران در رشته های میانی و معدنی تبدیل شده است. پایه و اساس صنعت قم را صنایع کانی غیرفلزی تشکیل می دهند و تولیدات آن ها به اقصی نقاط کشور صادر می شود.

در حال حاضر بیش از هزار واحد تولیدی در قم به تولید گچ، آجر، آهک، سنگ و پودر سنگ مشغول هستند و محصولات آن ها علاوه بر تامین نیازهای استان به سایر نقاط به ویژه تهران نیز صادر می شود. قالی بافی، منبت کاری، سرامیک، آجر پزی و درود گری نیز از مهم ترین صنایع دستی استان قم هستند که دراین میان منبت کاری و قالی بافی اهمیت ویژه ای دارند. قالی های طرح قم از ارزش خاصی برخوردار بوده و در بازارهای داخلی و خارجی طرف داران زیادی دارد.

کشاورزی و دام داری

اساس اقتصاد قم برپایه کشاورزی، دام داری و صنعت دستی و ماشینی استوار شده است. کشاورزی در این استان به صورت تلفیقی انجام می گیرد. روستاهای بخش کهک و خلجستان و تعدادی از روستاهای بخش مرکزی به دلیل کوهستانی بودن؛

دارای آب و هوای ملایم و بعضا سرد هستند که در آن ها درختان میوه سردسیری از قبیل: گردو، فندق، بادام، گیلاس به خوبی رشد کرده و به صورت باغ های کوچکی وجود دارند که محصول خشک بار آن ها برای اقتصاد روستاها دارای اهمیت زیادی است. ‌

روستاهای بخش جعفرآباد و مرکزی به دلیل جلگه ای بودن دارای آب و هوای گرم هستند و محصولات آن ها بیش تر انار،ا نجیر، صیفی، سبزی، پنبه، یونجه و گندم است.

فرآورده های کشاورزی استان شامل: گندم، جو، پنبه، چغندرقند، ذرت، آفتاب گردان و تره بار است که از این میان، کشت جو از اهمیت زیادی برخوردار است.

دام داری نیز از دیرباز در استان قم رایج بوده و برخی از ایلات و عشایر استان های باختری کشور زمستان ها را در این استان می گذارنند. علاوه بر این ها پرورش گاو، گوسفند و طیور به صورت صنعتی و سنتی نیز در سطح استان رونق قابل توجهی دارد.