پیامبر اسلام در منابع سایر ادیان

حضرت محمد (ص) با اینکه پیامبر دین اسلام هستند اما به دلیل نقش موثرشان در شکل گیری دین اسلام در میان ادیان دیگر هم شناخته شده هستند. آسمونی در این بخش نظرات و دیدگاه های ادیان دیگر در مورد حضرت محمد (ص) را برای شما عزیزان گردآوری کرده است.

کلمات بزرگان درباره پیامبر اسلام حضرت محمد صل الله علیه و آله و سلم:

پیامبر اسلام از صفات حمیده‌ای برخوردار بوده است

رنه دکارت فیلسوف فرانسوی(1957-1650) به لحاظ زمانی، اولین دانشمندی است که آرای وی در مورد محمد صلی‌‌الله علیه و آله مورد بررسی قرار می‌گیرد. او در کتاب تاثیرگذار خود به نام «روش گفتار» چنین می‌گوید: ما و مسلمانان باهم زندگی می‌کنیم، آنها به هر دو رسالت عیسوی و محمدی عمل می‌کنند، ولی ما به رسالت دوم عمل نمی‌کنیم. اگر دادگستر بودیم با آنها در کنار هم قرار می‌گرفتیم زیرا در رسالت آنها چیزی وجود دارد که برای هر زمانی ملایمت دارد و پیامبرشان کسی است که عرب‌ها از تبری‌جستن از قرآن و فصاحت آن ناتوان مانده‌اند. بلکه تاریخ مردی فصیح‌تر در زبان، بلیغ‌تر در منطق، و بزرگ‌تر در آفرینش مانند او نیاورده بوده، و این نشانه آن است که پیامبر اسلام از صفات حمیده‌ای که به او اهلیت یک پیامبر خاتم حلقه‌های انبیا را داده است برخوردار بوده و اکنون صدها میلیون انسان دیانت او را به گردن گرفته‌اند.1

فرانسوا فولتر:

در روح محمد[ص] چیزی نیکو است که انسان را به شگفتی وا می‌دارد

هموطن وی فرانسوا فولتر(1694-1778) رهبر جنبش مادی‌گرایی، مرد انقلاب علیه سلطه‌گران دینی و تمدنی است. وی نابعه عصر خویش بود و تألیفات متعددی دارد که یکی از آنها حضرت محمد [صلی‌‌الله علیه و آله] نام دارد که از شهرت خاصی برخوردار است. در این کتاب آمده است: به درستی که در روح محمد [صلی‌‌الله علیه و آله] چیز عجیب، نیکو و دست‌اولی که انسان را به شگفتی وامی‌دارد وجود دارد و قسم به جان خودم که این مرد یکه و تنها به سوی خدا دعوت کرد و به خاطر این دعوت سال‌های متعددی اذیت و آزار را تحمل نمود و در مقابل امواج مشرکان قرار داشت که در راه کشتن او و اندیشه‌اش می‌کوشیدند... مزیت‌هایی که حضرت محمد [صلی‌‌الله علیه و آله] را به آنها لقب می‌دهند، هر انتقادی را از میان برمی‌دارد و در عوض چیزی جز اعجاب و تقدیر از شخصیت او باقی نمی‌گذارد.

برتلمی سانت هلیار:

محمد[ص] باهوش‌ترین فرد عرب در عصر خود بود

برتلمی سانت هلیار، استاد فلسفه کالج دی‌فرانس از کشور سوئیس در کتاب خود، «همراه شرق»، چنین می‌گوید: محمد [صلی‌‌الله علیه و آله] باهوش‌ترین فرد عرب در عصر خود بود. بیشتر از آنها تقوا و دیانت داشت. سینه او گشاده‌تر و نسبت به دشمنان خود و دینش نرم‌خوتر بود. امپراتوری او جز به برتری او نسبت به رجال معاصرش پابرجا نشد. دینی که برای آن دعوت کرده خیر زیادی برای ملت‌هایی که از آن پیروی نموده‌اند به همراه آورد.

بر ماست که آن مرد عرب را رسول آسمان بر زمین بدانیم

جملات کارل مارکس دانشمند آلمانی در مورد پیامبر اسلام قابل تأمل است. وی از مردان سیاست، فلسفه اجتماعی و نویسنده بیانیه کمونیستی است. در کتاب خود به نام «زندگی» می‌گوید: به درستی که آن مرد عرب اشتباهات مسیحیت و یهودیت را درک کرد و با همتی که عاری از خطر نبود در میان اقوام بت‌پرست قیام نمود و آنان را به توحید دعوت فرمود و جاودانی روح را در نهاد آنها کاشت. سزاوار نیست که تنها در شمار مردان بزرگ تاریخ به شمار آید، بلکه بر ماست تا به پیامبری او اعتراف نموده و او را رسول آسمان بر زمین بدانیم.

لئو تولستوی:

محمد[ص] دست به کار عظیم و انقلاب بزرگی در جهان زد

فیلسوف روسی لئون تولستوی داستان‌نویسی است که به اصلاح اجتماعی اشتغال داشت و علیه پیشوایانی از قبیل فرمانروایان و اکلیروس قیام نمود و راه را برای انقلاب و نشر اندیشه کمونیستی هموار کرد. وی در کتاب خود «انسان و زندگی» چنین می‌نویسد:

به‌درستی که محمد[ص] که اکنون دویست میلیون نفر به رسالت او ایمان دارند به کار بسیار بزرگی قیام کرد. او دیده بت‌پرستان را به نور ایمان روشن ساخت و اعلام فرمود که همه افراد بشر در بارگاه خدای پاک برابر هستند، و حقیقتی که شکی در آن نیست آن است که محمد[ص] دست به کار عظیم و انقلاب بزرگی در جهان زد. وی در کتاب دیگر خود، «حکمت‌های محمد[ص]» می‌گوید: هرکس بخواهد درباره تساهلی که اسلام دارد تحقیق کند بر او لازم است تا در قرآن کریم کتابی که محمد[ص] آورد امعان نظر کند و آیات شریف آن را که بر روح پیامبر اسلام نازل شده و آیه ذیل نیز آن جمله است مطالعه کند: همگان به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و از نعمتی که خدا برای شما ارزانی داشته است، یاد کنید. (آل عمران/103.)

گلدزیهر مجارستانی:

پیامبر عربی، مبادی و مبناهای دینی برگزیده‌ای دارد

گلدزیهر مجارستانی خاورشناسی است که در برلن، بوداپست و دانشگاه مصر در رشته فرقه‌های اسلامی تحصیل کرد و تعدادی کتاب درباره اسلام نگاشت که از جمله آنها کتاب عقیده اسلام و شریعت آن می‌باشد. وی می‌نویسد: حضرت محمد[ص] پیامبر عربی، مبادی و مبناهای دینی برگزیده‌ای دارد که با ادیان یهودیان، مسیحیان و غیره اختلاط داشت و آنها را شایسته‌ بیدار کردن شعور دینی قوم خویش مناسب می‌دانست. این مبانی که اقتباسی از ادیان دیگر است به عقیده او برای تثبیت انسان بر طبق اراده الهی ضرورت دارند. لذا آنها را به صداقت، امانت و بر اساس الهامی تلقی کرد که تاثیرات خارجی آن را تایید می‌کردند. وحی الهی بر او نازل شد و او به وحی بودن آنچه به زبان او وحی شده بود باور داشت.

محمد[ص] عزت و مناعت را برای امت خویش مهیا ساخت

جواهر لعل نهرو نخست‌وزیر هند در کتاب خود «نگرشی بر تاریخ جهان» چنین می‌گوید: محمد[ص] برای نشر رسالت خود شتاب نداشت بلکه مدتی در سکوت زندگی کرد. مایه شگفتی و اعتماد هموطنان خود واقع شد تا آنجا که او را امین لقب دادند او به خود و پیامبری خود باور داشت و با این اعتماد و ایمان، وسایل اقتدار، عزت و مناعت را برای امت خویش مهیا ساخت و آنها را از مردمانی ساکن صحرا به سرورانی مبدل کرد که نصف جهان شناخته‌شده زمان خود را فتح کردند.

پروفسور آلن دوسیله:

هیچ‌یک از پیامبران نتوانسته‌اند مقامی مانند محمد[ص] داشته باشند

پروفسور آلن دوسیله فرانسوی در کتاب آیینه اسلام شخصیت محمد[ص] را مورد بررسی قرار داده است: به طوری که همه درباره وی می‌گویند علاوه بر اینکه عرفان آسمانی را بر مردم عرضه می‌کرد اعمال زندگی و جهادهای بزرگ و رسیدگی به امور مذهبی و سیاسی او کاملاً حساب شده بود و آشکار بود که قدرتی مافوق انسانی، قدرتی که غیر از نیروی خدایی چیز دیگری نبود از خواسته‌های او پشتیبانی می‌کرد. قرآن هم که برترین کتاب‌های آسمانی است، این مسائل را بخوبی تایید می‌کند. هریک از حرکات و سکنات این پیام‌آور بزرگ حاکی از یک دنیا شگفتی‌های بی‌مانند است او در معاشرت خود با دیگران، در معاملات بازرگانی، در نصایح و اندرزهایی که به دوستان خود می‌داد و‌000 بالاخره در کوچک‌ترین دقایق زندگی چنان والا و بزرگوار بود که تاکنون هیچ‌یک از پیامبران نتوانسته‌اند مانند او مقامی چنین بالا و ارزنده داشته باشند. آیا برای شناختن این شخصیت بزرگوار لازم است مسلمان باشیم تا بدانیم او چه انقلاب اخلاقی بوجود آورده است؟ نه هرگز! زیرا شکوفایی قانون او چنان روشنی در جهان بوجود آورد که همه مردم دانستند فرمان او شامل حقایق تازه‌ای است که تا آن روز کسی درک نکرده بود.

دوسیله سپس جوانب مختلف رسالت پیامبر را مورد بررسی قرار می‌دهد و چنین می‌نویسد: رسالت محمد[ص] تنها یک رسالت دینی نبود بلکه یک رسالت اجتماعی و اقتصادی هم به شمار می‌آمد. ایجاد یک نهضت اجتماعی و اقتصادی در سرزمینی مثل عربستان در 14 قرن قبل از این با آن رسوم و شعائر که مختصری از آن ذکر شد، واقعه‌ای فوق‌العاده بوده است و محمد[ص] این رسالت بزرگ را برعهده گرفت. برای نشان دادن این حقیقت در شش هزار و دویست و نوزده آیه قرآن دلایل متعددی وجود دارد.

محمد[ص] نمونه کامل یک داعی و مبلغ اسلامی است

سر توماس آرنولد شرق‌شناس انگلیسی، پیامبر و زندگی ایشان را بعنوان یک مبلغ مورد بررسی قرار داده است. وی می‌گوید: زندگی بنیان‌گذار اسلام و موسس تبلیغات اسلامی طبقاتی می‌تواند ما را به مشخصات واقعی فعالیت‌های تبلیغاتی در دین وی، اسلام راهنمایی نماید. از نظر من محمد[ص] نمونه کامل یک داعی و مبلغ اسلامی است.

وی سپس در فصل‌های سیزده‌گانه کتاب خود، تاریخ گسترش اسلام به توسعه و انتشار اسلام در بین ملل و اقوام مختلف دنیا پرداخته است.

جان دیون‌پورت:

پیامبر اسلام عارف و عامی را یکسان تحت نفوذ قرار می‌داد

جان دیون‌پورت انگلیسی بعد از توماس کارلایل، بصیرترین و دقیق‌ترین و منصف‌ترین محققی است که با فکری روشن و با جوانمردی از اسلام و شارع مقدس آن فاضلانه دفاع کرده است.

وی در کتاب خود «عذر تقصیر به پیشگاه محمد[ص] و قرآن» چنین می‌گوید: چنان قدرت نبوغی در نهاد او به ودیعت گذاشته شده بود که عارف و عامی را یکسان تحت نفوذ قرار می‌داد. مانند هر دوست و هر همکاری لطیف‌ترین احساسات طبیعی بشری را از خود بروز می‌داد. ولی با اینکه تحت تاثیر عواطف رقیق و احساسات لطیف قرار می‌گرفت و اغلب وظایف اجتماعی داخلی را شخصاً انجام می‌داد، حیثیت و عنوان پیغمبری را به خوبی حفظ می‌کرد. مع‌ذلک این مرد حقیرترین و ناچیزترین کارهایی را برعهده می‌گرفت که قلم توانای هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند کراهت هر ناچیز بودن آن را مکتوم و مستور سازد. اخلاص و واقعیت دعوت او در راه خیرخواهی و بشردوستی، پس از وفاتش به دلیل خالی بودن صندوق‌هایش ثابت و محقق گردید.

داگهرت فن میکوش:

پیامبر اسلام هستی خود را وقف اهداف والای زندگی نموده است

یکی از ارزیابی‌های مطلوب از زندگی محمد صلی‌الله علیه و آله و دستاوردهای او، کتاب محمد[ص]، تراژدی کامیابی (1932) نوشته داگهرت فن میکوش بود. او در این کتاب شخصیت محمد صلی‌الله علیه و آله را به لحاظ ذاتی، انسانی می‌داند که سرشار از شور و اشتیاق پارسایی و برخوردار از اصول ناب و متعالی اخلاقی است که هستی خود را وقف اهداف والای زندگی نموده است.

آر.وی.سی. بادلی:

پیامبر اسلام هنوز در میان مردم خود زندگی می‌کند

از شرح حال نویسان اروپایی کسانی بودند که سال‌ها در بیابان و در میان اعراب بادیه‌نشین زیستند تا بتوانند احساسات و افکاری را که می‌توانست شخصیت محمد[ص] را تحت تاثیر قرار دهد، در خاطر متصور و مجسم سازند. نمونه‌ای از این گونه کوشش و تلاش عبارت بود از شرح حالی که آر.وی.سی. بادلی تحت عنوان پیام‌آور به رشته تحریر درآورد که خود یکی از توصیفات نادری است که از چشم‌اندازی همگون با دیدگاه خود مسلمانان به شرح زندگی محمد صلی‌الله علیه و آله پرداخته است.

رودی پارت:

تاریخ‌نویسان نباید پیامبر عرب را با معیار مسیحی بسنجند

قرن بیستم همچنین شاهد احیا و از سرگیری تحقیقات آکادمیک درباره اسلام در غرب بود. دوره‌ای که در آن شخصیت محمد(ص) با دیدگاه‌های انتقادی و علمی مورد بررسی قرار گرفت که همگی سعی در اثبات و تایید صحت و اصالت منابع نخستین اسلامی داشتند. نمونه‌ای از این شرح حال‌های انتقادی، محمد[ص] و قرآن نام داشت که به قلم رودی پارت به رشته تحریر درآمد. وی استدلال می‌کرد که تاریخ‌نویسان نباید به اشتباه، پیامبر عرب را با معیار مسیحی بسنجند و سرمشقی را که مسیح به عنوان حاکم دنیای ملکوتی بنیان نهاده بود ملاک ارزیابی محمد(ص) قرار دهند. از نظر او اتهام بی‌صداقتی که غالباً طی سده‌های متمادی تا دوره اخیر علیه پیامبر مطرح شده است به‌راحتی قابل رد و ابطال است.

محمد[ص] نابغه‌ای مذهبی بود، یک اندیشمند بزرگ سیاسی و در عین حال مردی چون شما و من در فرانسه ماکسیم رود منسون در سال 1969 همچنان که در پاریس مشغول آفرینش شرح حال نابغه خویش از زندگی محمد(ص) بود، مانند مونتگری وات28 به اتخاذ رویکردی جهانشمول و فراگیر در خصوص دین روی آورد. وی که دانش و آگاهی خود در مورد محمد(ص) و اسلام را در نتیجه سال‌ها مطالعه و پژوهش پیگیر عمدتاً در خود ممالک بدست آورده بود یکی از کارشناسان پیشرو در این عرصه محسوب می‌شود. وی در مقدمه اثر خود «محومت» چنین بیان می‌دارد: محمد[ص] نابغه‌ای مذهبی بود، یک اندیشمند بزرگ سیاسی و [در عین حال] مردی چون شما و من. این‌ها سه جنبه از شخصیت کلی او بودند... . کسانی که محمد[ص] را به عنوان انسان مذهبی و پیام‌آور کلام خدا را مد نظر دارند از طریق فهم ودرک فعالیت‌های دنیوی او می‌توانند بسیار از او درس بگیرند.

گوته:

محمد[ص]، چشمه‌ای جوشان

در پایان جهت حسن ختام شعری از گوته شاعر بزرگ آلمانی را تقدیم خوانندگان بزرگوار می‌کنیم:

گوته بزرگ‌ترین شاعر آلمان است. او در مقدمه خود بر کتاب «محمدیات» نوشته دیسون آلمانی که نویسنده شهیر عمر ابوالنصر آن را از زبان فرانسه به عربی برگرداند، تحت عنوان سرود محمد[ص] یا فیض اسلام می‌گوید:

«به چشمه کوه که پریشان، مملو و صاف است نگاه بینداز، مانند شعاع درخشنده‌ای (گوهری) در بالای ابرها، ملائکه خیر آن را در گهواره‌اش در روزی که میان شکاف‌های سنگ‌ها لانه گرفته‌اند، رضاع کرده‌اند. به درستی که آن سخاوتمندانه و پاک از ابر جریان می‌یابد، آنگاه شاد و خوشحال شدیدتر می‌شود.