کارتخوان یا دستگاه پوز چیست؟

برای همه افراد خرید از طریق کارتخوان پایانه های فروشگاهی پیش آمده است. اطلاعات شما در مورد کارتخوان پایانه های فروشگاهی چقدر است؟ آیا می دانید عملیات پرداخت توسط کارتخوان پایانه های فروشگاهی چگونه انجام می شود؟ آسمونی در این بخش به معرفی کامل دستگاه‌های کارتخوان می پردازد.

دستگاه کارت خوان

دستگاه کارت خوان یا پوز (POS) برگرفته از حروف اول کلمات "Point Of Sale" است که امروزه در شبکه‌های پرداخت و بانکی کاربردی گسترده دارد. با استفاده از دستگاه‌های کارتخوان می‌توان فرایند پرداخت را با استفاده از کارت‌های بانکی و یا کیف پول‌های اینترنتی انجام داد. در این فرایند، مشتری کارت خود را به فروشنده که پایانه را در اختیار دارد، تحویل می‌دهد. فروشنده با توجه به نوع کارت که ممکن است مغناطیسی و یا هوشمند باشد، آن را در کارتخوان پایانه کشیده و یا در قسمت کارتخوان کارت هوشمند قرار می‌دهد. بعد از مشخص  شدن مبلغ خرید توسط فروشنده و تائید آن توسط مشتری (منظور از مشتری، کسی است که دارنده کارت بوده و می‌خواهد هزینه خرید را با کارت پرداخت نماید)، رمز خود را در پایانه وارد می‌نماید.

پایانه در این مرحله با توجه به نوع کارت، با مرکز مدیریت کارت که در بانک صادر کننده کارت قرار دارد، ارتباط برقرار نموده و اطلاعات خرید را در قالب یک تراکنش ارسال می‌نماید. در مرکز بر روی اطلاعات ارسال شده از طرف پایانه که شامل اطلاعات محرمانه مشتری مانند رمز، شماره کارت، تاریخ اعتبار و سایر پارامترهای دیگر است، پردازش‌های لازم انجام شده و پاسخ عملیات برای پایانه ارسال می‌‌شود. در صورتی که عملیات در مرکز تائید شده باشد، مبلغ مشخص شده از حساب مشتری کسر شده و به حساب فروشنده واریز می‌گردد.

پایانه بعد از دریافت پاسخ از مرکز، در صورتی که عملیات تائید شده باشد، معمولا در دو نسخه اقدام به چاپ رسید عملیات می‌نماید که یک نسخه از آن متعلق به مشتری و نسخه دیگر متعلق به فروشنده است. در صورتی که عملیات در مرکز تائید نشده باشد، در این صورت پایانه با توجه به نوع پاسخ ارسال شده از مرکز، پیغام مناسب را در صفحه نمایش می‌‌دهد.

آنچه که خرید با این روش را از روش سنتی آن متمایز می‌‌کند این است که این عملیات و پرداخت هزینه خرید در چند ثانیه انجام می‌‌شود و قبل از اینکه مشتری خرید‌های خود را در کیف خود قرار دهد، هزینه خرید نیز پرداخت شده است. علاوه بر آن از تبادل پول نقد در قالب اسکناس و یا مسکوک نیز جلوگیری می‌‌نماید.  امروزه خدمات مختلفی توسط شرکت‌های ارائه کننده خدمات پرداخت در پایانه های فروشگاهی ارائه می‌شود که از اهم آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خرید کالا و خدمات
• دریافت موجودی کارت مشتری
• برگشت تمام یا قسمتی از خریدهای انجام شده
• پرداخت قبوض مختلف
• خرید اعتبار برای تلفن‌های همراه

دستگاه‌های کارتخوان به صورت کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند، که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.

دستگاه کارتخوان متصل به سیستم 

دستگاه‌های کارتخوان متصل به سیستم (PC-POS)، بیشتر در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و یا فروشگاه‌هایی که از سیستم رایانه برای چاپ فاکتور استفاده می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این صورت، دستگاه کارت‌خوان به وسیله کابل‌های انتقال داده، به رایانه وصل می‌شود و مبلغی که در مجموع در فاکتور چاپ می‌شود به دستگاه پوز انتقال می‌یابد.

در این حالت، دیگر نیاز به وارد کردن اطلاعات به صورت دستی نخواهد بود و از بروز اشتباه هنگام وارد کردن اعداد جلوگیری خواهد شد و سیستم به صورت اتوماتیک فرایند را طی خواهد کرد. در این حالت، فرد خریدار کارت خود را می‌کشد و با وارد کردن رمز، پرداخت را تایید می‌کند.

از جمله مزایای استفاده از کارتخوان متصل به سیستم، شامل موارد زیر می‌باشد:

1. جلوگیری از بروز اشتباه در وارد کردن مبلغ
2. تسریع فرایند خرید و فروش
3. یکپارچه شدن با سامانه صندوق فروشگاهی

در صورتی که در خصوص نحوه استفاده از دستگاه‌های کارت خوان (POS) اطلاعات کافی ندارید، خواندن مقاله زیر به شما پیشنهاد می‌شود:

آموزش استفاده از کارتخوان POS

دستگاه کارتخوان سیار

استفاده از کارتخوان‌های سیار، در فروشگاه‌های کوچک‌، مطب پزشک و شرکت‌ها و سازمان‌های خدماتی بسیار معمول‌تر است. این دستگاه‌ها از آن جهت سیار نامیده می‌شوند که به سیستم و رایانه متصل نیستند و در نتیجه می‌توان آن را از محل خود تکان داد و حمل کرد. دستگاه‌های کارتخوان سیار به دلیل استفاده‌های گوناگونی که دارند در انواع و اقسام مختلف تولید می‌شوند.

دستگاه کارتخوان تلفنی

کارت خوان‌های تلفنی (Dial-Up POS) برای انجام امور نقل و انتقال پول، از اینترنت خطوط ثابت استفاده می‌کند و به وسیله کابل تلفن به شبکه وصل می‌گردد. این گونه از کارتخوان‌ها، برای آنکه اطلاعات را ارسال و دریافت کنند، از یک خط تلفن به صورت اختصاصی استفاده می‌کنند و همانند رایانه‌های قدیمی هستند که به وسیله اتصال Dial Up به اینترنت متصل می‌شدند. 

استفاده از کارتخوان‌های تلفنی در صورتی که یک خط جداگانه تلفن برای ایجاد ارتباط استفاده شود کاربرد دارند و در غیر این صورت، می‌توان از مدل‌های دیگر کارتخوان‌های سیار استفاده کرد.

دستگاه کارتخوان متصل به شبکه

این قبیل دستگاه‌های کارت خوان که با عنوان (Lan POS) شناخته می‌شوند، مشکلات مربوط به کارت خوان‌های تلفنی را برطرف کرده است. در این دستگاه‌ها، به جای استفاده از خط تلفن و سیستم Dial Up، از کارت شبکه استفاده می‌شود و با استفاده از یک کابل Lan به مودم متصل می‌شود. در این صورت خطوط تلفن نه تنها مشغول نخواهد شد، بلکه کیفیت و سرعت انتقال دیتا در این حالت افزایش خواهد یافت و از بروز مشکلات مربوط به انتقال وجه جلوگیری می‌شود.

اکثر دستگاه‌های کارتخوان مورد استفاده در فروشگاه‌های کوچک، و ادارات از این نوع می‌باشد و به واسطه وجود کابل لن، نمی‌توان آنها را به صورت کامل جا به جا کرد.

دستگاه کارت‌خوان دارای کارت شبکه وای فای

برای ایجاد قابلیت پرتابل و حمل و نقل کارت خوان‌ها، از دستگاه‌های پوز اینترنتی استفاده می‌شود که قابلیت اتصال به شبکه وای فای را دارند. در این حالت، دستگاه کارت خوان به واسطه اتصال وای فای به اینترنت متصل خواهد شد و نیازی به اتصال لن ندارد. در صورتی که دستگاه از باتری نیز استفاده کند، تا جایی که ارتباط با اینترنت برقرار باشد، می‌توان دستگاه پوز را حمل کرد و قابلیت جا به جایی بیشتری را به دارندگان خواهد داد.

دستگاه POS سیم کارت خور

این گونه از دستگاه‌های کارتخوان، از اتصال سیمکارت پشتیبانی می‌کنند (GPRS POS) و با استفاده از دیتای سیمکارت، به اینترنت متصل می‌شوند. در این حالت دیگر نیازی به اتصال به اینترنت از طریق وای فای وجود نخواهد داشت و این گونه از دستگاه‌ها از باتری‌ در درون خود بهره می‌برند که این قابلیت را به فروشنده یا نیروی خدماتی می‌دهد تا آن را همراه خود به هر کجا که میخواهد ببرد. این دستگاه‌های قابل حمل، حتی توانایی این را دارند تا در کشور‌های همسایه نیز مورد استفاده قرار بگیرند.

دستگاه POS جیبی

از آنجایی که دستگاه‌های پوز، اندازه نسبتا بزرگ دارند، برای آنکه بتوان آن‌ها را حمل کرد، باید از کیف استفاده کرد یا وسیله نقلیه مناسبی داشت تا در حین رفت و آمد ضربه و صدمه‌ای به دستگاه وارد نشود. به همین منظور، برای کاهش اندازه و راحتی حمل و نقل دستگاه‌های کارتخوان، دستگاه‌های کوچکتری تولید شدند که با نام دستگاه کارت خوان جیبی (Pocket POS) شناخته می‌شود. 

این دستگاه‌ها نیز از اتصال اینترنت به روش سیمکارت بهره می‌برند و اندازه‌ای بسیار کوچک دارند و می‌توان آنها را در جیب جا داد. به واسطه کاهش اندازه این دستگاه‌ها، باتری آنها کوچک‌تر خواهد شد، اما کاهش ظرفیت باتری به میزان شارژ دهی آن صدمه نخواهد زد.