نقد فیلم شنای پروانه

اختصاصی آسمونی نقد از چکاوک شیرازی

اولین انتقادم‌ به " شنای پروانه " این است که ترجمه ی عنوان فیلم غلط است. Butterfly به معنی نوعی حشره به اسم‌ پروانه است در صورتی که ما فیلمی میبینیم در رابطه با زنی به نام پروانه‌. مانند این است که اسم رضا را به saticfaction ترجمه کنیم و ننویسم Reza. فیلم مجموعه ای از شرارت ها و پلیدی هاست که اگر صحنه های قداره کشی و لات بازی و عرق خوری را از آن حذف کنیم سوژه ای تکراری داریم که همان آزاد کردن محکوم به قتل است.‌ اما حسن فیلم‌ به پیامی بود که از زبان حجت ( جواد عزتی) بیان شد، "سرنوشت هرکس دست خودش است" که کمی‌ بعید است کسی که عمری را با این قبیل خلافکاری ها سپری کرده با شنیدن این جمله مسیر زندگی اش را عوض کند. فرقش با فیلم‌های دیگر با همین سوژه این بود که در انتها غافلگیری هم داشت اما چون تمام وقایع فیلم بدون کنش و واکنش بود و همه چیز اتفاقی پیش می آمد نتوانست دل مخاطب را بلرزاند و در ذهن بماند.

اتفاقات فیلم مخاطب را یاد جامپ کات های پی در پی و بی هدف می انداخت که از این صحنه به صحنه ی بعدی می پرید و داستان را پیش می برد. مثلا بعضی از افرادی که تعدادشان بی دلیل زیاد بود، معلوم‌ نبود چطور شک” حجت” را برانگیخته بودند تا به سراغشان برود و بخواهد تسویه حساب کند‌. صحنه های زد و خورد طولانی فقط به زمان فیلم افزوده بود که اگر فیلم را بدون آنها در نظر بگیریم چیزی از اصل ماجرا کم‌ نمی شود. اما سوال بزرگ این است، آیا حقیقتا در ساخت چنین فیلم هایی تاثیر منفی اش را هم در نظر می گیریم؟ آیا هرگز با خود گفته ایم که نوجوانانی از دختر و پسر که با دیدن یک انیمیشن جذاب خود را جای قهرمان اصلی قرار می دهند یا هم دوره ای های خودمان با دیدن فیلم های بروس لی چه کتک کاری هایی که نمی کردند، چه سرمشقی از دیدن چنین کاراکترهایی در "سینما" می گیرند؟شاید بارها در جامعه با چنین افرادی برخورد کنند اما تاثیری که سینما بر نوجوان می گذارد عمیق و پابرجاست. هر چند که ابتدای فیلم اخطاری هست که دیدنش برای افراد زیر پانزده سال مناسب نیست اما آیا خانواده های ایرانی چقدر به این موضوع اهمیت می دهند؟ یا اگر برایشان مهم باشد فرزندان ما چقدر تربیت شده اند تا خودشان مانع خودشان شوند و نخواهند پنهانی فیلمی ممنوع را ببینند. آیا نباید کمی کنترل شده تر فیلم بسازیم و نخواهیم برای متفاوت بودن  به تاثیر فیلم  فکر نکنیم؟

بررسی این موضوع را به اهلش می سپاریم. اما در مورد فیلم، این فیلم هم مانند " ابد و یک روز" و " متری شش و نیم" فقط به دلیل نمایش زندگی بخشی از جامعه که در حالت عادی به آن نزدیک نمی شویم جذاب بود و لذت بصری داشت تا اینکه بخواهد یک فیلم نامه ی خوب و منسجم داشته باشد.