«یک شبی مجنون نمازش را شکست» از نظامی
نظامی گنجوی از شاعران بزرگ ایران زمین است که از او به عنوان پیشوای داستان سرایی نام برده میشود. وی از فنون حکمت و علوم عقلی و نقلی بهره کامل داشته است که این را می توان از اشعار او فهمید. پنج گنج او شامل پنج مثنوی به نام های: مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکرو اسکندرنامه می باشد.
متن شعر یک شبی مجنون نمازش را شکست
یک شبی مجنون نمازش را شکست
بی وضو در کوچه لیلا نشست
عشق آن شب مست مستش کرده بود
فارغ از جام الستش کرده بود
سجده ای زد بر لب درگاه او
پر ز لیلا شد دل پر آه او
گفت یا رب از چه خوارم کرده ای
بر صلیب عشق دارم کرده ای
جام لیلا را به دستم داده ای
وندر این بازی شکستم داده ای
نشتر عشقش به جانم می زنی
دردم از لیلاست آنم می زنی
خسته ام زین عشق، دل خونم مکن
من که مجنونم تو مجنونم مکن
مرد این بازیچه دیگر نیستم
این تو و لیلای تو … من نیستم
گفت: ای دیوانه لیلایت منم
در رگ پنهان و پیدایت منم
سال ها با جور لیلا ساختی
من کنارت بودم و نشناختی
عشق لیلا در دلت انداختم
صد قمار عشق یک جا باختم
کردمت آوارهء صحرا نشد
گفتم عاقل می شوی اما نشد
سوختم در حسرت یک یا ربت
غیر لیلا بر نیامد از لبت
روز و شب او را صدا کردی ولی
دیدم امشب با منی گفتم بلی
مطمئن بودم به من سر میزنی
در حریم خانه ام در میزنی
حال این لیلا که خوارت کرده بود
درس عشقش بیقرارت کرده بود
مرد راهم باش تا شاهت کنم
صد چو لیلا کشته در راهت کنم
شعر از نظامی
مفهوم شعر یک شبی مجنون نمازش را شکست
منظور از نماز، ستایش کردن لیلی توسط مجنون است و منظور از شکستن نماز یعنی مجنون برای مدت کوتاهی دست از عشق به لیلی برمیدارد و بدون وضو (بدون مقدمه) به طرف لیلای حقیقی یعنی خدا می رود. در ادبیات عرفانی منظور از کلمه لیلا ،خدا است. یعنی اگر لیلی یکی از مخلوقات خداوند است و اینگونه مجنون را دیوانه می کند، پس خالق او چه صفاتی دارد؟
جام الست: شاعر درين مصرع آيه قرآن را در قالب شعر آورده است (الست بربكم، قالو بلا = انسان با ايمان فطری به دنيا می آيد) و نبايد اين وعده را فراموش كند.
