مجموعه کاخهای نیاوران

کاخ‌موزه نیاوران در خیابان باهنر محله نیاوران در شمال شهر تهران قرار دارد. کاخ نیاوران در باغی به مساحت 9 هزار مترمربع قرار دارد. آسمونی در این بخش به معرفی مجموعه کاخهای نیاوران می پردازد.

مجموعه کاخهای نیاوران

عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال 1337 آغاز گردید و با وقفه‌ای که در ساخت آن پیش آمد در سال 1346 به اتمام رسید.این بنا با مساحتی در حدود 9000 متر مربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده اش اختصاص یافت. طراح بنا محسن فروغی بود که طرح خود را بیشتر از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام الهام گرفته بود.

همچنین گچ بری توسط استاد عبداللهی، آینه کاری توسط استاد علی اصغر و کاشی کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم پور انجام شده‌است. این مجموعه در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد. شکل‌گیری آن به نخستین سال‌های سلسله قاجار بازمی گردد. این مجموعه که پس از انقلاب ایران (1357) به مجموعه‌ای موزه ای تبدیل شده‌است تا سال 1378 با مجموعه سعدآباد به‌طور مشترک اداره می گردید و از آغاز سال 1379 رسماً مستقل شد.

اکنون با در بر گرفتن 5 موزه کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران و فضا‌های فرهنگی دیگر همانند تالار آبی، سینمای اختصاصی و گالری جهان نما و همچنین باغ نیاوران که از باغ‌های سه‌گانه ییلاقی و بزرگ شمال قدیم بوده‌است جاذبه هایی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را به تماشا گذاشته است.

کوشک احمدشاهی

این عمارت، اواخر دوره قاجار جهت خوابگاه ییلاقی احمد شاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید.از ویژگی‌های عمده این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است. آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح‌های متنوع به رنگ نخودی است.

کاخ صاحبقرانیه

ناصرالدین شاه در سال 1267 هجری قمری دستور داد ساخت قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر کدام شامل 4 اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند. او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را کاخ صاحبقرانیه نام نهاد. پس از او، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد . فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید. در دوران پهلوی اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می‌شودولی بعلت برودت هوای نیاوران مراسم در کاخ مرمر برگزار گردید.