کشف ساختار مولکولی جدیدی که در آینده ای نزدیک به پیشگیری و حتی درمان آلزایمر کمک میکند
محققان معتقد بودند که تنها راه متوقف کردن روند پیری سلول های مغز و حفظ سلامتی حافظه و ذهن، استفاده از آنهاست. اما جدیداً متوجه شدند که این روند را میتوان با به کار گرفتن یک ساختار مولکولی جدید نیز کند کرد یا حتی سلول ها را احیا کرد!
به گزارش آسمونی در یک موسسه به نام Salk روزنه هایی از امید برای بیماران آلزایمری به وجود آمده و محققان در حال آزمایش حول محور این روش درمانی جدید هستند. پیش تر به آلزایمر و اینکه استفاده از حافظه میتواند بسیار موثر واقع شود پرداخته ایم اما در آگوست 2020 نتایج درخشان یک آزمایش جدید پزشکان را شگفت زده کرد.
CMS121 یک داروی کلینیکی است که اخیرا توانایی خود را در کاهش سرعت پیری سلول های مغز نشان داده و روی موشهای آزمایشگاهی که آلزایمر دارند اثر فوق العاده ای داشته. تحقیق جدیدنشان میدهد کاری که در واقع این دارو انجام میدهد تغییر عملکرد در روند سوزاندن لیپیدها (مولکول های چربی) است. در زیر میتوانید ساختار یک سلول مغز را ببینید که چطور توسط لیپیدها محافظت میشود.
حالا این مولکول چطور کشف شد و از کجا آمده؟
در چند دهه ی اخیر، دانشمندی به نام پاملا میهر، روی ساختاری شیمیایی به نام فیستین (که در بیشتر میوه ها و سبزیجات نیز وجود دارد) تحقیق کرده و متوجه شده که فیستین در تقویت حافظه و جلوگیری از ابتلای موشهای آزمایشگاهی به بیماری ای مانند آلزایمر جلوگیری میکند. و بعدتر هم گونه هایی دیگر از فیستین را کشف کردند که یکی از آنها هم همین ساختار مولکولی CMS121 است.
میهر به محض آنکه متوجه خاصیت ضد آلزایمر این ساختار مولکولی شد، با مقادیر کم آن را روی موشهای آزمایشگاهی امتحان کرد؛ موش هایی که 9 ماهه بودند و در آن دوره از زندگیشان دقیقا سنی معادل سن یک انسان میانسال را داشتند.
بعد از سه ماه آزمایش پیاپی، یک موش 12 ماهه که CMS121 دریافت کرده بود و یک موش 12 ماهه دیگر که این دارو را دریافت نکرده بود، هر دو مورد آزمایش های رفتارشناختی قرار گرفتند تا طبق الگوهای رفتاریشان تاثیر دارو مشخص شود.
در مقاله ای راجع به این آزمایش گفته شد که "این آزمایش نه تنها نشان داد که اکسیده شدن لیپیدها باعث آلزایمر میشوند، بلکه این ماده میتواند این روند را متوقف کند."
اما محققین متوجه شدند که CMS121 سطح فعالیت یک پروتیین به نام FASN که مسؤول تولید لیپید بوده را کاهش میدهد و این امر موجب کاهش همزمان اکسیده شدن لیپیدهاست و بعد تر هم وقتی مغز بیماران آلزایمری که فوت کرده بودند را تشریح کردند متوجه شدند این بیماران در مقایسه با افراد سالم، در مغزشان بیش از حد FASN داشته اند!
این آزمایش قدمی بزرگ در درمان آلزایمر است، و محققین و پزشکان و روانشناسان مسؤول این پروژه، امیدوارند به زودی با کنترل مقادیر FASN و جلوگیری از اکسیده شدن لیپید ها بلاخره راه پیشگیری قطعی و درمان آلزایمر را بیابند.
با توجه به تاریخ این آزمایش که به 2020 بازمیگردد، هنوز جای تحقیق بیشتر باقیست اما با توجه به دستاورد های کلینیکی در نیمه ی دوم این سال، میتوان برای درمان مشکلات حافظه ی بشر بسیار خوشبین و امیدوار بود.
