آشنایی با شهر نجف اشرف

شهر نجف اشرف یکی از شهرهای مقدس و مرکز قدرت سیاسی شیعیان به شمار می رود. این شهر از دیرباز یکی از مراکز آموزش دروس اسلامی بوده و هنوز هم در حال آموزش علوم دینی به افراد می باشد. حرم امام علی (ع) در این شهر مقدس واقع شده است. به همین دلیل هر سال سیل عظیمی از زائران از اقصی نقاط جهان به سمت خود جلب می کند. در ادامه مطلب آسمونی درباره جزئیات بیشتری از شهر نجف اشرف می پردازیم.

شهر نجف در کدام کشور است؟

نجف در کشور عراق واقع شده است. این شهر مقدس در 160 کیلومتری جنوب بغداد قرار گرفته و از لحاظ جغرافیایی، به شهر کوفه نزدیک است. البته فاصله شهر کوفه و نجف آنقدر کم است که نمی توان مرز بین این دو شهر را از هم تشخیص داد.

محلات نجف اشرف

نجف از پنج محله تشکیل می‌شود که عبارتند از:

1. العمارة
2. الحویش
3. البراق
4. المشراق
5. الغازیة

در قدیم، محلات نجف یک رئیس داشتند که مسئول اداره آنها بودند. این محله ها با اسم شخصیت های مطرح دینی یا سیاسی و تجاری نامگذاری می شدند. همچنین کوچه ها را با نام خاندان ساکن آنجا نامگذاری می کردند.

نجف برای چه معروف است؟

در دوران قدیم، این شهر در مسیر کاروان سراهای زیادی قرار داشت که افراد برای عزیمت به مکه و مناسک حج از آنجا عبور می کردند. به همین دلیل رونق تجارت در آن وجود داشت. در نجف صنعت‌های مختلفی رونق داشته، منسوجات نجف مشهور و عبای نجفی، مرغوب و مطلوب بسیاری از خریداران است که به دلیل تولید فراوان به شهرهای دیگر عراق نیز صادر می‌شود. بازرگانی نجف رونق فراوان داشته و تاجران حجاز، نجد، عمان، یمن و کویت با آن شهر در ارتباطاند.

سنگ دُر نجف معروف ترین سوغات این شهر است. زائرین معمولاً سوغاتی های خود را بیشتر از همین شهر تهیه می کنند زیرا قیمت اجناس و همچنین کیفیت و تنوع کالاها در نجف مناسب تر از محصولات کربلا است. همچنین کالاهایی مانند نقره جات با انواع سنگ های طبیعی و اصل و عطر و ادکلن را می توان در نجف با بهترین قیمت و بالاترین کیفیت تهیه کرد.

نجف دارای کاسبانی بسیار راستگو و درستکار است. بنابراین تهیه سوغاتی از این شهر با خیال راحت صورت می گیرد.

علت نامگذاری نجف اشرف چیست؟

در متون تاریخی، اسامی گوناگونی برای نجف ذکر شده است از جمله غری یا غریان، مشهد، نجف اشرف، الطور، الطهر، الجودی، الربوه، بانقیا و اللسان.

نجف مشهورترین نام شهر می‌باشد که پس از آن صفت اشرف نیز اضافه می‌گردد و مجموعاً نجف اشرف گفته می‌شود. اما معنی نجف اشرف چیست؟ نجف را به خاطر اینکه این شهر به حرم امام علی (ع) مزین شده، صفت اشرف را برای آن انتخاب کرده اند.

نجف واژه‌ای عربی است که به معنای منجوف می‌باشد. منجوف مکانی است مستطیل شکل و مرتفع که آب دراطراف آن جمع می‌گردد ولی بر سطح آن جاری نمی‌شود. وضعیت جغرافیایی شهر نجف که مستطیل شکل بوده و از زمین‌های پیرامون بلندتر است موجب شده این نام بر آن نهاده شود.

آب و هوای نجف اشرف

هوای نجف در تابستان گرم و خشک است و اهالی آن به‌سرداب‌های زیرزمینی پناه می‌برند تا از گرما در امان باشند. چنانچه بادهای گرم بوزد حرارت به 46 درجه می‌رسد. درزمستان نیز سرمای گزنده و سوزناکی دارد و سرمای شهر بدان اندازه است که آب یخ می‌بندد. در عهد ساسانی در اطراف نجف دریاچه‌ای وجودداشته که پس از ظهور اسلام خشک گردیده، بعدها دوباره‌ دریاچه‌ای پدید آمده، که تا حدود یک قرن پیش نیز وجودداشته ولی دولت عثمانی آن را خشکانیده است.

مکان های دیدنی نجف اشرف

• حرم مطهر امیر المومنین علی (ع)

چنین روایت شده که بیش از صد سال بعد، خلیفه عباسی، هارون الرشید، به شکار گوزن در خارج کوفه رفت و گوزن به محلی پناه برد که در آن محل سگ‌های شکاری او را دنبال نکردند. در پرس و جو که راز این مکان چیست، به هارون الرشید گفته شد که آن محل دفن علی است. هارون الرشید بعد از اینکه این امر توسط جعفر بن محمد تأیید شد، دستور داد که مقبره‌ای در همان محل ساخته شود و در زمان کوتاهی شهر نجف در اطراف مقبره رشد کرد. مکان دیگری که ادّعا می‌شود مدفن علی بن ابی طالب است، شهر مزارشریف در افغانستان می‌باشد.

حرم امام علی (ع) دقیقاً در مرکز شهر نجف قرار دارد. اولین ساختمان این حرم در دوران هارون الرشید عباسی بنا شد و پس از آن همیشه در حال بازسازی و توسعه بوده است. ساختمان فعلی آن از دوران صفویه می باشد. گنبد بزرگ و ایوان طلای حرم امام علی (ع) بسیار زیبا و چشم نواز است که در سروده های زیادی از آن یاد شده. آیینه کاری حرم امام علی نیز توسط هنرمندان اصفهانی انجام شده است.

این شهر دارای مکان های زیارتی بسیاری است. از آرامگاه چندین پیامبر گرفته تا انواع مساجد معروف، کهن ترین قبرستان جهان، مدارس دینی و حرم مطهر امام علی (ع). در ادامه با انواع مکان های زیارتی نجف اشرف در کشور عراق آشنا می شویم.

• قبرستان وادی السلام نجف اشرف

• قبر آدم پیامبر
• قبر نوح پیامبر
• قبر هود پیامبر
• قبر صالح پیامبر

وادی السلام قبرستانی قدیمی در قسمت شمالی حرم امام علی (ع) است. این قبرستان قدیمی ترین قبرستان جهان می باشد که مساحتی حدود 1486 کیلومتر مربع، با ده ها میلیون قبر دارد. تاریخچه قدیمی ترین قبرستان جهان، وادی السلام، تا دوران ساسانیان یا اشکانیان هم می رسد. این مکان در لیست انتظار ثبت یونسکو قرار دارد.

آرامگاه پیامبرانی همچون صالح و هود در وادی السلام نجف قرار دارند. اما حضرت آدم و نوح در مرقد امام علی دفن شده اند. همچنین دلاور ایرانی، رئیس علی دلواری نیز در این قبرستان کهن به خاک سپرده شده است. قبر کمیل بن زیاد نخعی هم در این قبرستان قرار دارد.

• مساجد معروف نجف

1. مسجد حنانه، یا یوحنان بین نجف و کوفه قرار دارد. طبق اعتقاد شیعیان، زمین این مسجد دو بار در عزای امامان شیعه ناله کرده است. به هنگام حمل سرهای مبارک شهیدان کربلا به کوفه، سر مقدس اباعبدالله (ع) را بر زمین این مسجد گذاشتند.
2. مسجد شیخ طوسی، که درکنار مقبره ایشان واقع است و همچنان محل تدریس اساتید حوزه نجف می باشد.
3. مسجد شیخ انصاری، مشهور به مسجد ترکها که امام خمینی(قدس سره) در آن به اقامه نماز جماعت وتدریس می پرداخت.
4. مسجد هندی، که از مساجد بزرگ و مشهور نجف و یکی از مراکز تدریس در حوزه علمیه نجف و در کنار آن کتابخانه آیة الله حکیم و آرامگاه او قرار دارد.
5. مسجد خضراء، از مساجد مشهور نجف است که سالها محل تدریس در حوزه علمیه نجف بشمار می رفت.
6. مسجد جواهری، که به علت دفن مرحوم صاحب جواهر(رحمه الله) در آن، بدین نام مشهور است.

• مدارس دینی نجف

از آنجا که شهر نجف از ده قرن پیش تا کنون، بزرگترین حوزه دینی بوده است، مدارس بسیاری در آن به هدف سکونت و تدریس طلاّب ساخته شده که مشهورترین آنها عبارتند از: مدرسه قوام، مدرسه آخوند، مدرسه سید یزدی، مدرسه قزوینی، مدرسه سلیمیه، مدرسه جامعة النجف الدینیه، مدرسه بخارائی، مدرسه صدر اعظم، مدرسه بادکوبی، مدرسه مهدیه، مدرسه آیه الله بروجردی، مدرسه ایروانی، مدرسه معتمد، مدرسه هندی، مدرسه شربیانی، مدرسه خلیلی، و مدرسه یزدی.

• کتابخانه های نجف

نجف شهری حوزوی و مرکز علم و عالمان بوده و هست و از این رو دارای کتابخانه های بسیار است که معمولا در هر مدرسه کتابخانه ای وجود دارد، لیکن تعدادی از آنها مهمتر هستند که عبارتند از:

1. کتابخانه حیدریه، که تاریخ آن به قرن چهارم هجری وبه دوره آل بویه می رسد ودارای نسخه های بسیار نفیس است، امروزه در یکی از حجرات صحن می باشد.
2. کتابخانه امیر المؤمنین، که از سوی مرحوم علاّمه امینی (صاحب الغدیر) در محلّه حویش ساخته شد و آرامگاه آن مرحوم نیز در جوار آن است.
3. کتابخانه آیة الله حکیم، که در مجاورت مسجد هندی است. آرامگاه آن مرحوم در گوشه ای از مسجد قرار دارد.

1. کتابخانه آستان قدس علوی (العتبة العلویة)
2. کتابخانه حسینیه شوشتری‌ها
3. کتابخانه مدرسه سید

علمایی که در نجف به خاک سپرده شده‌اند

1. سید بحرالعلوم
2. میرزای شیرازی
3. میرزا حسین محدث نوری آرامگاه او در صحن امام، در سومین ایوان شرقی باب‌القبله، واقع است.
4. شیخ انصاری
5. شیخ عباس قمی
6. میرزای نائینی
7. مرتضی طالقانی
8. سید مصطفی خمینی
9. ابوالحسن اصفهانی
10. آخوند خراسانی
11. سید محمدتقی شهرستانی
12. سید ابوالقاسم خوئی
13. سید اسدالله شفتی
14. سید محمدکاظم یزدی
15. شیخ جعفر شوشتری
16. شیخ طوسی
17. علامه حلی
18. محمدحسین اصفهانی (کمپانی)
19. مقدس اردبیلی
20. ملا احمد نراقی
21. میرزا حبیب‌الله رشتی
22. بیرون از صحن امام علی
23. سید قاضی علامه طباطبائی
24. سید محسن حکیم
25. شیخ جعفر کاشف الغطا
26. شیخ محمد حسن اصفانی نجفی
27. علامه امینی
28. آقابزرگ تهرانی
29. سید محمدباقر صدر

گالری تصاویر