قمر در عقرب پدیده نجومی عبور کره ماه از زمینه صورت فلکی عقرب (کژدم) و یا از امتداد برج فلکی عقرب است که هر ماه قمری یک بار رخ می‌دهد و معمولا دو تا سه روز طول می‌کشد. در ادامه تقویم جدولی محاسبه روزهای قمر در عقرب سال 1401 را در آسمونی مشاهده می کنید.
ساعات و ایام قمر در عقرب مربوط به سال 1401 و زمان ورود و خروج از آن، بر اساس محاسبات ستاره شناسی، مطابق با جدول ترسیم شده زیر است.
| ورود قمر به صورت فلکی عقرب | خروج قمر از صورت فلکی عقرب | ||||
| فروردین | 1401/01/03 | 03:00 | فروردین | 1401/01/04 | 22:05 |
| فروردین | 1401/01/30 | 11:30 | اردیبهشت | 1401/02/01 | 05:10 |
| اردیبهشت | 1401/02/26 | 18:40 | اردیبهشت | 1401/02/28 | 13:45 |
| خرداد | 1401/03/23 | 08:05 | خرداد | 1401/03/24 | 22:50 |
| تیر | 1401/04/19 | 15:30 | تیر | 1401/04/21 | 10:36 |
| مرداد | 1401/05/16 | 02:26 | مرداد | 1401/05/17 | 18:50 |
| شهریور | 1401/06/12 | 06:44 | شهریور | 1401/06/14 | 04:05 |
| مهر | 1401/07/08 | 11:00 | مهر | 1401/07/10 | 07:40 |
| آبان | 1401/08/05 | 20:30 | آبان | 1401/08/07 | 12:47 |
| آذر | 1401/09/03 | 03:20 | آذر | 1401/09/04 | 23:05 |
| آذر | 1401/09/30 | 16:35 | دی | 1401/10/02 | 07:11 |
| دی | 1401/10/28 | 00:30 | دی | 1401/10/29 | 20:38 |
| بهمن | 1401/11/25 | 10:40 | بهمن | 1401/11/27 | 04:00 |
| اسفند | 1401/12/22 | 15:55 | اسفند | 1401/12/24 | 13:35 |
جدول بالا، بر اساس «صورت فلکی عقرب» یعنی زمان اصلی انتشار فرکانس نگارش شده است، اما ماه (قمر) از حدود 2 روز قبل وارد برج عقرب می شود. بدین معنا که گستره اصلی آن 4 روز است.
مثال: در مورد اول می شود روزهای: 1 و 2 فروردین به علاوه 3 و 4 فروردین.
یا در مورد دومی می شود روزهای: 28 و 29 فروردین به علاوه 30 فروردین و 1 اردیبهشت.
قمر در عقرب یعنی چه؟
در ستاره بینی از قدیم آمیخته به بعضی باورهای خرافی، پدیده قمر در عقرب نشان از واقعه‌ای شوم دانسته می‌شده است.
توضیح نجومی
در هر ماه قمری، قمر زمین یک دور کامل به دور آن می‌گردد و به همین خاطر، یک بار از برج عقرب گذر می‌کند. با این حال، این زمان همیشه با چشم‌های غیر مسلح قابل رویت نیست. در ماه‌هایی نظیر آبان، آذر و دی، به خاطر این که خورشید در برج عقرب قرار دارد، عبور ماه از آن در روز اتفاق می‌افتد که به علت روشنایی خورشید، تنها ماه دیده خواهد شد.
در مقابل، در ماه‌هایی نظیر خرداد و تیر، ماه در شب از صورت فلکی عقرب عبور می‌کند و در چنین شب‌هایی، از زمان غروب آفتاب تا طلوع آفتاب روز بعد می‌توان هم ماه و هم صورت فلکی عقرب را رویت کرد.
در بعضی موارد پدیدهٔ قمر در عقرب با گذر ماه از برابر ستاره قلب‌العقرب همراه است که این اتفاق تقریباً هر سال یک بار رخ می‌دهد و در همهٔ جهان قابل مشاهده‌است اما ناظر در هر نقطه‌ای از زمین با اختلاف درجه و ساعت این واقعه را مشاهده می‌کند.
باورها
صورت فلکی عقرب به دلیل حضور ستارهٔ سرخ قلب‌العقرب در آن، در افکار پیشینیان خوش‌یمن نبوده و پدیدهٔ قمر در عقرب در باور تاریخی واقعه‌ای شوم محسوب می‌شده‌است. به همین خاطر، پیشینیان در زمان عبور ماه از میان این صورت فلکی معمولاً از انجام کارهای مهم و اثرگذار پرهیز می‌کردند.
در مقابل، عبور سالانهٔ خورشید از صورت فلکی اسد (که در ماه مرداد رخ می‌دهد) نیک و خوش‌یمن دانسته می‌شد. پدیدهٔ نجومی قمر در عقرب در سنگ‌نوشته‌ها و حجاری‌های باستانی به نمایش در آمده است. شاعران و دانشمندان ایرانی مانند ابوریحان بیرونی، رازی و شرف‌الدین مسعودی به این واقعهٔ نجومی در آثار خود اشاره کرده‌اند.
روش محاسبه روزهای قمر در عقرب
عقرب برج هشتم از دایره البروج است که خورشید سالی یکبار (آبان ماه) وارد آن می شود. ولی ماه هر 27 روز یکبار از آن می گذرد و به مدت حدود 2 روز در آن قرار دارد. طبق روایات نقل شده، برخی امور از قبیل مسافرت و ازدواج در هنگام قمر در عقرب مکروه می باشد اما این مسئله از لحاظ علمی هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است.
برای محاسبه زمان قمر در عقرب می توانید از فرمولی که در کتاب نجوم مقدماتی آورده شده استفاده کنید: فرض کنید امروز 2 مهر مصادف با 15 شوال است.
- روزها را یک واحد اضافه کنید (روز شمسی برابر 3 و روز قمری برابر 16)
- روز قمری را در عدد 12.2 ضرب کنید و حاصل را با روز شمسی جمع کنید.
- حاصل جمع را بر عدد 30 تقسیم کنید.
- حاصل تقسیم را با عدد برج شمسی (مهر=7) جمع کنید.
- اگر عدد بدست آمده بیشتر از 12 باشد منهای 12 کنید. عددی که نهایتاً بدست می آید تعیین کننده موضع ماه در برجهای دوازده گانه است. اگر این عدد برابر 8 باشد نشان دهنده زمان قمر در عقرب است..
پدیده قمر در عقرب بر اساس روایات و نیز علم نجوم و اخترشناسی
در روایتی امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «هر کس در هنگامی که قمر در عقرب باشد مسافرت یا ازدواج نماید ، خیری نمی بیند» هر چند حرکات و صور فلکی و اجرام آسمانی بر زندگی بشر تاثیرات فراوانی دارد لکن از آموزه های اسلامی استفاده می شود که نباید به این امور بیش از حدّ مجاز اعتنا کرده و کل برنامه های زندگی خود را بر اساس آن تنظیم نمود اما به هر صورت احتیاط ، شرط عقل و نیز شرع است .
به عنوان نمونه در چندین روایت ذیل ، ائمه به این موضوع اشاره کرده اند. شخصی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: «من به گونه ای در نجوم غرق شده ام که هر گاه بخواهم کاری انجام دهم، آن را با اطلاعات نجومی خود می سنجم، اگر برای آن طالع شر و نحسی دیدم آن را انجام نمی دهم و هر گاه طالع خیر و خوبی برای آن دیدم، شروع به اقدام می کنم. امام فرمود: آیا به آن چه به دست آورده ای اعتقاد داشته و بر طبق آن عمل می کنی؟ عرض کرد: بله، امام فرمود: همه کتاب هایت (کتاب های نجومی) را نابود کن و به این علم عمل نکن».
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند : هر کس برخدا توکل کند و هیچ گاه ملاحظه سعادت و نحوست روزها را ننماید خداوند او را یاری خواهد نمود و عهده دار او خواهد شد به ویژه اینکه صدقه نیز بپردازد زیرا صدقه نحوست را از بین میبرد. البته این مطلب را هم نباید نادیده گرفت که به اعتراف خود منجمین، این گونه برداشت های غیر مادی و حکم های غیبی از حالات نجوم و ستارگان، دقیق و قطعی نیست و فقط مجرد ظن و احتمال است.
اما بعد از آن که اسلام، مسلمانان را از افتادن در خرافات باز داشت، در برخی از موارد به اموری اشاره کرده است که نوعی اعتراف به دخالت اجرام آسمانی در برخی از امور زندگی انسان ها است (البته این دخالتها اموری خارق العاده و غیر طبیعی نیستند بلکه نا شناخته و ناملموسند که به نظر برخی روشنفکر مآبها شاید خرافات باشد که انشاء الله در پستهای آینده در مورد این موضوع بیشتر بحث خواهد شد!) ، البته روشن است که در این گونه امور فقط باید به مقداری که شرع بیان کرده است، اکتفا شود ، مانند ایام قمر در عقرب و ماه صفر.
بنابراین با توجه به مطالبی که ذکر شد می توان چنین نتیجه گرفت که موضوع قمر در عقرب امری است حقیقی و واقعی؛ و تاثیرات آن در زندگی بشر قطعی و مسلم است چنانکه علمای دینی بر طبق آن فتوا نیز داده اند و بهتر این است که در این ایام از کارهای مهمی که در صدر کلام ذکر شد پرهیز شود لکن صدقه و خواندن آیة الکرسی در دفع نحوست این ایام بسیار مفید می باشد.
