شهدای 16 آذر سال 1332

روز 16 آذر سال 1332 روزی است که سه تن از دانشجویان به نام های : مهدی (آذر) شریعت رضوی، مصطفی بزرگ نیا و احمد قندچی در اعتراض به ورود نیکسون و در دفاع از دکتر مصدق و اعتراض به کودتای 28 مرداد 1332 شهید شدند و از ان روز به بعد این روز را روز دانشجو نامیده اند. آسمونی در این بخش مطالب بسیار خواندنی در مورد شهدای روز 16 آذر 1332 برای شما عزیزان تهیه کرده است که در ادامه می خوانید.

16 آذر، روزی که به نام دانشجو مزین شده است و هر سال در این روز ما یاد و خاطره سه دانشجوی آزاده را که نخواستند در برابر جور زمانه سر خم کنند، و در این راه، دانشگاه را به خون خود آراستند، گرامی می داریم.

آری نام احمد قندچی، آذر شریعت رضوی و مصطفی بزرگ نیا برای همیشه بر تارک تاریخ دانشگاه نگاشته شده است. در اینجا شایسته است به دست نوشته معلم فقید دکتر علی شریعتی اشاره کنیم که در یاد بود این یاران دبستانی می گوید:

"اگر اجباری که به زنده ماندن دارم نبود، خود را در برابر دانشگاه آتش میزدم، همانجایی که بیست و دو سال پیش، « آذر» مان، در آتش بیداد سوخت، او را در پیش پای «نیکسون» قربانی کردند...! این «سه یار دبستانی»، که هنوز مدرسه را ترک نگفته اند، هنوز از تحصیلشان فراغت نیافته اند، نخواستند - همچون دیگران- کوپن نانی بگیرند و از پشت میز دانشگاه، به پشت پاچال بازار بروند و سر در آخور خویش فرو برند. از آن سال، چندین دوره آمدند و کارشان را تمام کردند و رفتند، اما این سه تن ماندند تا هر که را می آید، بیاموزند، هر که را می رود، سفارش کنند. آنها هرگز نمی روند، همیشه خواهند ماند، آنها «شهید» ند. این «سه قطره خون» که بر چهره ی دانشگاه ما، همچنان تازه و گرم است..."

روز 16 آذر حکومت برای کنترل اوضاع تصمیم به سرکوب نظامی گرفت. اولین حمله نظامی به محیط دانشگاه در تاریخ کشور اتفاق افتاد. دانشگاه توسط سربازها به مکانی امنیتی تبدیل شد و برای جلوگیری از تنش میان آنها و دانشجویان، رئیس دانشگاه، به قولی آن روز را تعطیل، و به قولی زمان تعطیلی کلاسها را زودتر اعلام کرد. این اتفاقات با اعتراض‌هایی از سمت دانشجویان رو به رو شد و با بهانه کوچکی که به دست سربازان افتاد سربازان ویژه‌ی ارتشی به کلاس‌ها حمله و صدها تن از دانشجویان معترض را زخمی و دستگیر کردند. اما در این میان سه تن از دانشجویان به نامهای احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا با شلیک گلوله یا اصابت سرنیزه نیروهای نظامی به شهادت رسیدند.

دو روز پس از این کشتار، نیکسون در دانشکده حقوق دانشگاه تهران، در برابر عکاسان و روزنامه‌نگاران، دکترای افتخاری این دانشگاه را دریافت کرد و دولت وقت نیز مجبور شد این کشتار را نوعی دفاع از خود معرفی کند، اما کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی – اتحادیه ملی که مکانی برای نقد حکومت پهلوی در قبل از انقلاب اسلامی ایران به حساب می‌آمد- روز 16 آذر را روز دانشجو نامگذاری کرد.

61 سال از کشتار 16 آذر می‌گذرد، اما هنوز جنبش دانشجویی به پیروی از ذات دانش‌آموختگی و آزاده‌خواهی خود هر سالِه یاد این روز را گرامی می‌دارد و هنوز هم بی‌توجه به سهم‌خواهی‌های سیاسی ، با فعالیت در تشکل‌ها و انجمن‌های علمی، سیاسی، فرهنگی اجتماعی راستگوترین منتقد دولت‌ها و دلسوزترین فعال مدنی جامعه به حساب می‌آید.