- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره محمد
معرفی سوره محمد
محمد
محمد به عنوان وصف به كسى اطلاق مي‌شود كه داراى محامد بوده باشد و تفعيل در آن به معنى كثرت است، اين كلمه كه نام مبارك حضرت رسول صلى‌الله‌عليه‌وآله است چهار بار در قرآن مجيد آمده است .
مفهوم کلی سوره
يادآورى توحيد و معاد؛
جهاد و مقررات آن ؛
ويژگى هاى مؤمنان، كافران و منافقان؛
لزوم تدبر در قرآن .
اسامی سوره
محمد، قتال ، الذین کفروا.
علت نامگذاری
«سوره محمد»؛ سبب نام گذارى آن آيۀ دوم اين سوره است كه نام محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله در آن آمده است.
«سوره قتال»؛ سبب نامگذاری آن به این نام آيه بیست این سوره است كه در آن سخن از قتال آمده است.
«سوره الذین کفروا»؛ در تفسیر نورالثقلین روایتی از کتاب ثواب‌الاعمال در مورد ثواب قرائت سوره محمد ذکر شده است که امام صادق علیه‌السلام در آن روایت از این سوره به نام «سوره الذین کفروا» نام برده است.
تعداد آیات
سوره محمد سی‌و‌هشت آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره محمد پانصد‌و‌سی‌ونه کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره محمد دو‌هزاروسیصدوچهل‌ونه حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
هدف هاى اساسى سوره محمد عبارت اند از:
1. تشويق مردم به ايمان به خدا؛
2. ايجاد اميد به پيروزى حق؛
3. روشن كردن مرزهاى مؤمنان، كافران و منافقان.
محتوا و موضوعات
محتواى سوره محمد را مى توان در چند بخش خلاصه كرد:
مساله ايمان و كفر و مقايسه حال مؤمنان و كافران در اين جهان و جهان ديگر؛
بحثهاى گويا و صريحى پيرامون مساله جهاد و پيكار با دشمنان، و دستور درباره اسيران جنگى؛
قسمت قابل ملاحظه ديگرى شرح حال منافقان است كه به هنگام نزول اين آيات در مدينه فعاليت‌هاى تخريبى زيادى داشتند؛
بخش ديگر از مساله سير در زمين و بررسى سرنوشت اقوام پيشين به عنوان يك درس عبرت سخن مى گويد؛
در قسمتى از آيات سوره مساله آزمايش الهى به تناسب مساله جنگ مطرح است؛
در قسمتى ديگر از مساله انفاق كه آن نيز نوعى جهاد است و در نقطه مقابل آن مساله بخل سخن به ميان آمده است؛
در بعضى از آيات سوره به همين مناسبت مساله صلح با كفار (صلحى كه مايه شكست و ذلت باشد) مطرح و از آن نهى شده است.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب می‌گويد كه پيامبر خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله فرمودند: «هر كس سوره محمد را بخواند بر خداوند لازم است كه از جويبارهاى بهشت به او بنوشاند».
ابوبصير از امام صادق عليه‌السلام روايت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره محمد را بخواند هيچگاه در دينش شك وارد نخواهد شد، و هميشه از شرك و كفر محفوظ خواهد بود تا آن گاه كه بميرد، و پس از مرگش خداوند هزار فرشته را مأمور مى كند كه در قبرش نماز بخوانند و ثواب نمازشان براى او خواهد بود، و همراه او هستند تا اينكه او را در پيشگاه خداوند به جايگاه امنى مى برند، و در امان خدا و پيامبرش محمد صلی‌الله‌عليه‌وآله مى باشد».
امام صادق عليه‌السلام فرموده اند: «هر كس مى خواهد حال ما و حال دشمنان ما را بداند بايد سوره محمد صلی‌الله‌عليه‌وآله را بخواند، كه در اين سوره يك آيه در مورد ما و يك آيه در مورد دشمنان ما خواهد يافت»
محل نزول
سوره محمّد مدنى است، و ابن عباس و قتاده گفته اند تنها يك آيه از اين سوره مكى است و اين آيه هنگامى نازل شده است كه پيامبر (ص) قصد حركت به سوى مدينه را داشته است و با حالت گريان به خانه كعبه نگاه كرده اندوهناك بوده است كه آيه نازل مى شود: (وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْيَتِكَ ...)
زمان نزول
تاريخ نزول سوره محمد ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوك است و بعد از سوره حدید نازل شده است.
فضای نزول
سوره محمد در زمانى نازل شده كه مسلمانان پيوسته با مشركان و يهود درگير بودند و احتياج به استقامت در جنگ و تأمين مخارج و انفاق در راه آن داشتند.
در واقع مساله جهاد و جنگ با دشمنان اسلام مهمترين موضوعى است كه بر اين سوره سايه افكنده، در حالى كه قسمت مهم ديگرى از آيات اين سوره به مقايسه حال مؤمنان و كفار و ويژگيها و صفات آنها، و همچنين سرنوشتشان در آخرت مى پردازد.
ترتیب در مصحف
سوره محمد چهل‌و‌هفتمين سوره در چينش كنونى قرآن است.
ترتیب بر اساس نزول
سوره محمد نودوپنجمين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره حديد نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
خداوند سوره احقاف را با عذاب‌هاى كافران ختم كرد و سوره محمد را نيز با كفّار شروع كرده است .
ویژگی
سوره محمد از سور مثانی می باشد مثانی سوره هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند.
سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد
