فصلت

تبیین و تفصیل، فصل فصل شدن

مفهوم کلی سوره

آيات آفاقى وانفسى پروردگار؛

رستاخيز، دلايل و هشدارها؛

قرآن معجزه اى جاويدان ؛

مراحل آفرينش جهان ؛

گذشت برخى پيامبران .

اسامی سوره

فصلت، حم سجده، مصابیح اقوات، سجده مؤمن، سجده.

علت نام‌گذاری

«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذارى اين سوره به فصّلت آيۀ سوم اين سوره است كه تعبير «فُصّلت» (تبيين و فصل فصل شدن) در آن آمده است.

«سوره حم سجده»؛ به جهت اینکه این سوره از سور حوامیم و دارای آیه سجده‌دار می‌باشد.

«سوره مصابیح»؛ به خاطر وجود لفظ مصابیح در آیه دوازدهم این سوره می‌باشد.

«سوره اقوات»؛ به خاطر وجود لفظ اقوات در آیه دهم این سوره می‌باشد.

«سوره سجده مؤمن»؛ به خاطر اینکه این سوره از سوره‌های سجده‌دار است، و به خاطر تمییزش از سوره «الم سجده»، این سوره را با اسم سوره ماقبل خودش که مؤمن است به صورت ترکیبی آورده‌اند.

«سوره سجده»؛ به خاطر آیه سی‌وهفتم این سوره به سوره سجده نام‌گذاری کرده‌اند اما اشتهار این سوره بیشتر حم سجده است تا از سوره الم سجده متمایز باشد.

تعداد آیات

سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آيه دارد.

تعداد کلمات

سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش كلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

تعداد حروف

سوره فصلت سه‌هزاروسيصدوپنجاه حرف دارد . (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه ها

هدف هاى اساسى سوره فصلت عبارت اند از:

1. يادآورى توحيد و ايمان به خدا؛

2. يادآورى رستاخيز و دلايل آن؛

3. مسألۀ وحى و رسالت.

محتوا و موضوعات

محتواى سوره فصلت را مى توان در چند بخش خلاصه كرد:

توجه به قرآن و بحثهاى فراوانى که پيرامون آن در آيات مختلف اين سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكميت قرآن و تسلط منطقى آن در تمام ادوار و اعصار كه در آيه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم اين سوره به آن اشاره شده است، و صريحا مى گويد: «اين كتابى است شكست‌ناپذير كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عين حال دليلى است بر عدم تحريف قرآن در طول تاريخ، و همچنين موضعگيري‌هاى سرسختانه دشمنان در مقابل اين كتاب آسمانى تا آنجا كه مردم را از شنيدن آيات قرآن نهى مى كردند؛

توجه به آفرينش آسمان و زمين، مخصوصا آغاز آفرينش جهان از ماده گازى شكل (دخان) و مراحل پيدايش كره زمين و كوه ها و گياهان و حيوانات؛

اشاراتى به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پيشين، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهى به داستان موسى علیه‌السلام؛

انذار و تهديد مشركان و كافران مخصوصا با ذكر آيات تكان دهنده اى در باره قيامت و گواهى اعضاى بدن حتى پوست تن انسان، و توبيخ شديد پروردگار نسبت به آنها به هنگامى كه در برابر عذاب الهى قرار مى گيرند؛

پاره اى از دلائل رستاخيز و قيامت و خصوصيات و ويژگيهاى آن؛

مواعظ و اندرزهاى گوناگون كه در لابلاى مباحث فوق آمده و به آنها روح و حيات بيشترى مى بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طريقه برخورد منطقى با دشمنان و طرز راهنمايى آنها به آئين خداوند؛

سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهى پيرامون آيات آفاقى و انفسى پروردگار و بازگشتى بر مساله معاد پايان مى بخشد.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابى‌بن‌كعب از پيامبر خدا صلی‌الله‌عليه‌وآله روايت مي‌كند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفى از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».

ذريح محاربى از حضرت صادق عليه‌السلام روايت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قيامت به اندازه ديد چشمش نور و سرورى خواهد داشت، و در اين دنيا هم مورد ستايش و غبطه ديگران خواهد بود».

محل نزول

سوره فُصّلت از سوره های مکی قرآن است.

زمان نزول

سوره فصلت بعد از معراج اندكى قبل از هجرت نازل شده است.

فضای نزول

با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، مشركان در مجادله و موضع‌گيرى در مقابل نبوت كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اينهمه واقعيّات گرديده است، عظمت موضوعات اين سوره در حد «يدرك و لا يوصف» مى باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره هاى هفتگانه حاكى است كه مطالب و مقتضاى نزول در آنها يكى است.

ترتیب در مصحف

سوره فصلت در چينش كنونى قرآن چهل‌ويكمين سوره است.

ترتیب بر اساس نزول

سوره فصّلت شصت و یکمین سوره در ترتيب نزول می باشد و پس از سوره غافر نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

ارتباط با سوره قبلی

پس از آنكه خداوند سوره مؤمن را به ياد آورى منكرين آيات الهى پايان داد، سوره فصلت را با آياتی [در همین زمینه] شروع كرد.

ویژگی

سوره فصلت از سور " حواميم" است (حواميم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع مى شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سوره هاى مكى است). سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوري، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند: هر چيزى را ميوه ايست و ميوه قرآن حواميم است چه اين سوره ها روضه هاى زيبا و معمورند كه متصلند بيكديگر هر كه خواهد در مرغزار بهشت چرا كند بايد كه حواميم بخواند. و حاكم از ابن مسعود آورده كه گفت: حواميم ديباى قرآن است. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در حدیثی فرمود: مَثَل سوره های حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس ها است.

سوره فصلت از سور عزائم است و آيۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه هركسى اين آيه را بشنود يا بخواند، واجب است يك سجده به جا آورد.

سور عزائم عبارتند از سوره های سجده، فصلت، نجم، علق که خواندن آنها در نماز جائز نیست.

آسمونی

در حال بارگزاری...

ورود کاربر