معرفی سوره النصر

نصر

یاری

مفهوم کلی سوره

پيروزى اسلام ؛

شكرانه ى پيروزى .

اسامی سوره

نصر، إذا جاء نصرالله و الفتح، تودیع، فتح.

علت نام‌گذاری

«سوره نصر»؛ نام‌گذاری این سوره به سوره نصر را از اولین آیۀ آن که لفظ نصر آمده می‌توان فهمید.

«سوره إذا جاء نصرالله و الفتح»؛ نام‌گذاری سوره به اسم آغازین آن که در لسان برخی از روایات نیز آمده است.

«سوره تودیع»؛ در علت نام‌گذاری آن به توديع، گفته اند: اين سوره به وفات پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله اشاره دارد.

«سوره فتح»؛ به خاطر وجود این لفظ در آیۀ اول آن به این نام نام‌گذاری شده است، که البته در این نام با سوره إنا فتحنا لک فتحا مبینا مشترک است.

تعداد آیات

سوره نصر سه آیه دارد.

تعداد کلمات

سوره نصر شانزده کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)

تعداد حروف

سوره نصر نودوهفت حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه ها

مهمترین اهداف سوره نصر عبارتند از:

1. مژدۀ پيروزى اسلام؛

2. يادآورى لزوم سپاس گزارى بعد از پيروزى.

محتوا و موضوعات

سوره نصر بعد از هجرت نازل شده است، و در آن بشارت و نويد از پيروزى عظيمى مى دهد كه به دنبال آن مردم گروه گروه وارد دين خدا مى شوند، و لذا به شكرانه اين نعمت بزرگ پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را دعوت به تسبيح و حمد الهى و استغفار مى كند.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

در حديث ابى‌بن‌كعب است كه هر كس سوره نصر را قرائت كند پس مانند آن است كه با رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌و‌آله در فتح مكه شركت داشته است.

كرام خثعمى از حضرت امام صادق عليه‌السلام روايت كرده كه فرمود: «هر كس در نماز نافله يا فريضه اذا جاء نصر اللَّه و الفتح را قرائت كند خدا او را بر تمام دشمنانش يارى می‌كند و روز قيامت در حالى كه با او كتابى است كه سخن مي‌گويد می‌آید، خدا او را از دل قبرش بيرون آورد در آن امان است از حرارت دوزخ و از آتش و از زفير جهنّم -که هر دو گوشش آن را مى شنود - نمي‌گذرد. و روز قيامت بر چيزى عبور نمی‌کند مگر اينكه او را بشارت داده و به او به هر خيرى را خبر می‌دهد تا داخل بهشت گردد».

محل نزول

سوره نَصْر در مدينه بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله نازل شده است.

زمان نزول

تاريخ نزول سوره نصر در سال دهم هجرى، در منى و در سفر حجةالوداع است، و نزول آن هنگامى بوده كه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دعوت خود را به پايان برده و مردم فوج فوج به دين اسلام داخل مى‌شده اند، اين سوره بعد از سوره توبه نازل شده است.

البته ناگفته نماند سوره نصر از فتح مكه خبر مى دهد، معلوم است كه در وقت نزول آن، هنوز مكه فتح نشده بود، فتح مكه در سال هشتم هجرت واقع شده بنابراین سوره نصر قبل از سال هشتم يا در سال هشتم قبل از فتح مكه نازل شده است.

طبرسى رحمه اللَّه فرموده: «فتح مكه در سال هشتم اتفاق افتاد و سوره توبه در سال نهم نازل گرديد، پس نمى توان گفت سوره نصر بعد از سوره توبه نازل شده است، به طور اطمينان مى توان گفت اين سوره بعد از صلح حديبيه و قبل از فتح مكه نازل شده است».

فضای نزول

فضای نزول سوره نصر بر اساس نقل قول‌های مختلفی که در مورد سال نزول آن مطرح شده است متفاوت است اگر این سوره در سال هشتم و یا قبل از آن نازل شده باشد با توجه به قدرتمندی مسلمانان و آمادگی آنان برای حمله به مکه در آن زمان وعدۀ فتح و پیروزی به مسلمانان می دهد و در واقع پیشگویی است برای فتح مکه و گرایش مردم به دین اسلام.

اما اگر در سال دهم هجرت و بعد از حجةالوداع نازل شده باشد خبری است از گذشته و آگاه نمودن مسلمانان به گستره و اهمیت این پیروزی ها که موجب گرایش بیشتر مردم جزیرةالعرب به اسلام گردید و لزوم شکرگزاری در برابر این نعمت‌های عظیم می‌باشد و حتی به نوعی خبر از اتمام زمان رسالت پیامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله و پایان عمر آن حضرت می‌باشد.

ترتیب در مصحف

سوره نصر صدودهمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.

ترتیب بر اساس نزول

سوره نصر صدودومين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره حشر نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)

ارتباط با سوره قبلی

خداوند سبحان سوره کافرون را به ذكر دين پايان داد و سوره نصر را به ظهور دين شروع نمود.

ویژگی

سوره نصر همانند سوره عصر و سوره کوثر از سوره های کوتاه قرآن است و فقط سه آیه دارد.

سوره نصر از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.

روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.

سوره نصر طبق روایت وارده از امام صادق و امام رضا علیهماالسلام آخرين سوره تمام است که بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل گردیده و سوره‌های نازل شده بعد از آن به صورت تدریجی و آیه به آیه نازل گردیده است.