- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره المعارج

معرفی سوره المعارج
معارج
جمع معرج محل عروج مثل نردبان
مفهوم کلی سوره
رستاخيز و مقدمات آن ؛
عوامل دوزخى و بهشتى شدن ؛
دستورات اخلاقى (صبر، امانت دارى و ...).
اسامی سوره
معارج، سأل سائل، واقع.
علت نامگذاری
«سوره معارج»؛ به خاطر وجود این عبارت در آیۀ سوم این سوره میباشد.
«سوره سأل سائل، سوره واقع»؛ این نام ها از آیۀ اول این سوره گرفته شدهاند.
تعداد آیات
سوره معارج چهل وچهار آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره معارج دویست وشانزده کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
تعداد حروف سوره معارج هزاروشصت ویک حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
مهم ترين هدف سوره معارج يادآورى قيامت و عذاب الهى و هشدار كافران باشد.
محتوا و موضوعات
سوره معارج داراى چهار بخش است:
بخش اول: از عذاب سريع كسى سخن مى گويد كه بعضى از گفته هاى پيامبر صلیاللهعلیهوآله را انكار كرد، و گفت اگر اين سخن حق است عذابى بر من نازل شود و نازل شد. (آیات اول تا سوم)
بخش دوم: بسيارى از خصوصيات قيامت و مقدمات آن و حالات كفار در آن روز آمده است. (آيات چهارم تا هجدهم)
بخش سوم: اين سوره بيانگر قسمتهايى از صفات انسانهاى نيك و بد است كه او را بهشتى يا دوزخى مى كند. (آيات نوزدهم تا سیوچهارم)
بخش چهارم: شامل انذارهايى است نسبت به مشركان و منكران، و بار ديگر به مساله رستاخيز برمى گردد و سوره را پايان مى دهد.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابىبنكعب از پيامبر صلیاللهعلیهوآله نقل کرده که فرمود: «و كسى که سوره سَأَلَ سائِلٌ را قرائت کند خداوند ثواب كسانى كه رعايت امانت و عهدشان نموده و ثواب كسانى كه نمازشان را محافظت نموده اند را به او عطا میکند».
جابر از امام باقر عليهالسلام روايت نموده كه فرمود: «هر كه قرائت سوره معارج را ادامه دهد خداوند در روز قيامت از گناه عملش نمى پرسد و او را در بهشت با محمّد صلیاللهعلیهوآله ساكن نمايد».
محل نزول
سوره معارج مكّى است حسن گويد: اين سوره مكّي است مگر آيۀ «وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ » كه در مدينه نازل شده است .
زمان نزول
تاريخ نزول سوره معارج بعد از اسراء و قبل از هجرت پيامبر به مدينه است و بعد از سوره حاقّه نازل شده است.
فضای نزول
فضای سوره معارج فضای انکار است انکار کفار و منافقین نسبت به قیامت و عذاب آن، یا نسبت به نبوت پیامبر اسلام و جانشینی حضرت علی علیهالسلام و تقاضای عذاب از پیامبر.
خداوند متعال در جواب آنها در این سوره، روز قيامت را به آن عذابهايى كه در آن براى كفار آماده شده توصیف میکند، و از همان آغاز، سخن از عذاب دارد. و سؤال سائلى را حكايت مى كند كه از عذاب الهى كفار پرسيده، و اشاره مى كند به اينكه اين عذاب آمدنى است، و هيچ مانعى نمى تواند از آمدنش جلوگيری کند، و نيز عذابى است نزديك، نه دور كه كفار مى پندارند، آن گاه به صفات آن روز و عذابى كه براى آنان تهيه شده پرداخته، و مؤمنين را كه به انجام وظائف اعتقادى و عملى خود مى پردازند استثنا مى كند.
ترتیب در مصحف
سوره معارج هفتادمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره معارج هفتادونهمين سوره در ترتيب نزول میباشد و بعد از سوره حاقّه نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
چون خداوند سوره حاقّه را به وعيد كفّار پايان داد سوره معارج را به مانند آن افتتاح نمود.
ویژگی
سوره معارج از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شدهاند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
شکل و سیاق آیات سوره معارج به گونهای است که برخی از مفسرین تمام آنرا مکی و برخی دیگر تمام آنرا مدنی و برخی دیگر مشترک بین دو شهر میدانند.