- آسمونی
- مجله اینترنتی
- دین و اندیشه
- قرآن کریم
- معرفی سوره الهمزه
معرفی سوره الهمزه
همزه
طردکننده (کسی که به واسطۀ بدگویی و طعنه زنی دیگران را از خود طرد می کند)
مفهوم کلی سوره
معادباورى ؛
سرزنش عيب جويان ثروت اندوز.
اسامی سوره
هُمَزه، ویل لکل همزة، حُطمة.
علت نامگذاری
«سوره همزه»؛ به خاطر اینکه لفظ «الهمزة» در آیۀ اول سوره آمده است، این اسم در مصاحف و اکثر تفاسیر برای این سوره، مشهور شده است.
«سوره ویل لکل همزة»؛ نامگذاری سوره با عبارت آغازین آن و نیز در کلام ابن‌عباس و تفسیر طبری از این اسم استفاده شده است.
«سوره حطمه»؛ این کلمه در آیه چهارم این سوره به کار رفته است، و در غیر این سوره در هیچ جای قرآن نیامده است این اسم را فیروزآبادی در کتاب خودش (بصائر ذوی‌التمییز) به کار برده است.
تعداد آیات
سوره همزه نه آیه دارد.
تعداد کلمات
سوره همزه سی‌وسه کلمه دارد.[8] (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
تعداد حروف
سوره همزه صدوسی حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه ها
محورهاى اصلى سوره همزه عبارت اند از:
الف) سرزنش ثروت اندوزان عيب جو؛
ب) يادآورى معاد.
محتوا و موضوعات
سوره همزه كه از سوره هاى مكى است از كسانى سخن مى گويد كه تمام تلاش خود را متوجه جمع مال كرده، و تمام ارزشهاى وجودى انسان را در آن خلاصه مى كنند، سپس نسبت به كسانى كه دستشان از آن خالى است به ديده حقارت مى نگرند و آنها را به استهزا مى گيرند.
اين ثروت اندوزان مستكبر، و خودخواهان حيله گر چنان از باده كبر و غرور مست مى شوند كه از تحقير ديگران و عيبجويى و استهزا و غيبت آنها لذت مى برند و با آن تفريح مى كنند.
و در پايان سوره از سرنوشت دردناك آنها سخن مى گويد كه چگونه به صورت حقارت آميزى در دوزخ پرتاب مى شوند، و آتش سوزان جهنم قبل از هر چيز بر قلب آنها مسلط مى گردد، و روح و جان آنها را كه كانون اينهمه كبر و غرور و اينهمه شرارت بود به آتش مى كشد، آتشى سوزان و مستمر و طولانى.
فضائل، خواص و ثواب قرائت
در حديث ابى‌بن‌كعب است كه هر كس سوره همزه را قرائت نمايد، به او اجر ده حسنه به تعداد افرادى كه حضرت محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله و ياران او را استهزاء كردند داده می‌شود.
ابوبصير از امام صادق عليه‌السلام روايت نموده كه فرمودند: «كسى كه سوره ويل لكلّ همزه را در نمازهاى واجب خود بخواند، فقر از او منتفى و روزى براى او فراوان آيد، و از او مردن بد برداشته شود».
محل نزول
سوره همزة در مكه بر پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده است.
زمان نزول
تاريخ نزول سوره همزه در ما بين هجرت مسلمين به حبشه و اسراء است و بعد از سوره قيامت نازل شده است.
فضای نزول
با توجه به اینکه سوره همزه در مکه نازل شده است ناظر به افراد مال اندوز و مغروری است که با تکیه بر مال و ثروت خود از مردم عیب‌جویی میکنند و گمان میکنند که این مال همیشه برای آنها جاودانه است. این طور افراد که در تفاسیر شأن نزول هم تعدادی از آنها به اسم نام برده شده‌اند. در زمان بعثت پیامبر و حضور آن حضرت در مکه کم نبودند و انواع و اقسام آزار و اذیت‌ها و زخم زبان‌ها را به شخص پیامبر و تازه مسلمانان می‌رساندند از این رو خداوند متعال با نازل کردن این سوره هشداری به اینگونه افراد داده است که سرنوشت درناکی برای آنها آماده شده است.
ترتیب در مصحف
سوره همزه صدوچهارمين سوره در چينش كنونى قرآن به شمار می آید.
ترتیب بر اساس نزول
سوره همزه سى‌ودومين سوره در ترتيب نزول می باشد و بعد از سوره قيامت نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره های قرآن مختلف است)
ارتباط با سوره قبلی
خداوند در سوره عصر به طور اجمال بيان كرد كه آدمى در زيانكارى است، و در سوره همزه بيان آن اجمال را نموده است.
ویژگی
سوره همزه از سور مفصلات می باشد ابن قتیبه می گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند.
روايتى است كه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد.
سوره همزه تهديد شديدى است به كسانى كه عاشق جمع مال‌اند، و مى خواهند با مال بيشتر خود بر سر و گردن مردم سوار شوند، و بر آنان كبريايى بفروشند، و به همين جهت از مردم عيب هايى مى گيرند كه عيب نيست .
